Ειδικό αφιέρωμα στην αείμνηστη Ρεθύμνια σχεδιάστρια μόδας Σοφία Κοκοσαλάκη
Ψηφιακές φωτογραφίες, ενδύματα, κεντητούς πίνακες, γλυπτά, κοσμήματα, συνθέσεις και ζωγραφική περιλαμβάνει η νέα έκθεση «Είσαι ό,τι φοράς» που παρουσιάζει το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης στο Ρέθυμνο, αναδεικνύοντας την άρρηκτη σχέση και την αλληλεπίδραση του κόσμου της μόδας με αυτόν της τέχνης, δύο κόσμοι που συνυπάρχουν σε ένα σύμπαν και επηρεάζονται από τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της κάθε εποχής.
Με την επιμέλεια της Μαρίας Μαραγκού, της Μαρίας Παναγίδου και του Σταύρου Καβαλλάρη και με τη συμμετοχή 32 Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, η πολυδιάστατη έκθεση αποτυπώνει τη διαχρονική και αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στη μόδα και τις πολιτικοκοινωνικές συνθήκες της εποχής μας, όπως αυτές εκφράζονται και επηρεάζονται από τη σύγχρονη τέχνη και τους προβληματισμούς που νεωτεριστικά αυτή προβάλλει.
Αναπόσπαστο κομμάτι της έκθεσης αποτελεί το ειδικό αφιέρωμα στην αείμνηστη Ρεθύμνια σχεδιάστρια μόδας Σοφία Κοκοσαλάκη, που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην παγκόσμια σκηνή της μόδας και του design. Στην έκθεση «Είσαι ό,τι φοράς» παρουσιάζονται 24 δημιουργίες της, κοσμήματα και ενδύματα από τη συλλογή της οικογένειάς της, συνοδευόμενα από κείμενο της ιστορικού μόδας Μέτυς Τσουκάτου.
Το Σάββατο 17 Μαΐου εγκαινιάστηκε η έκθεση «Είσαι ό,τι φοράς» στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Ρέθυμνου παρουσία αρχών και φορέων του τόπου αλλά και πλήθους κόσμου από τα Ρούστικα, τον τόπο καταγωγής της αείμνηστης Σοφίας Κοκοσολάκη. Η έκθεση θα λειτουργεί μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2025.
«Η έκθεση αποτελεί μια ιστορία, ένα μύθο για τη σύγχρονη τέχνη με επίκεντρο τη δουλειά της Σοφίας Κοκοσαλάκη, που ως Ρεθύμνιοι είχαμε την υποχρέωση να την αναδείξουμε. Ήταν συμπολίτισσά μας και της χρωστούσαμε αυτήν την έκθεση», σημείωσε μιλώντας με τα «Ρ.Ν.» η διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης και συνεπιμελήτρια της έκθεσης Μαρία Μαραγκού.
Όπως τόνισε η ίδια, τα έργα τέχνης των 32 καλλιτεχνών πλαισιώνουν και «αλληλοεπιδρούν» με τις δημιουργίες της Σοφίας Κοκοσαλάκη, που τις φέρνουν σε ένα σύγχρονο πλαίσιο.
Η έκθεση, όπως σημειώνουν οι επιμελητές, διερευνά την πολιτική διάσταση της μόδας και τη στενή σχέση της με τη σύγχρονη τέχνη.
Η ανάγκη του ανθρώπου να ξεχωρίσει, πέρα από την κάλυψη των βασικών αναγκών του σε ένδυση, υπόδηση και καλλωπισμό, δημιούργησε διάφορα στυλ, μαζί και αυτό που αποκαλούμε «μόδα». Η μόδα έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας αλλά και της κοινωνικής ζωής του ανθρώπου, καθορίζοντας συμπεριφορές και status.
«Προσεγγίσαμε τη σχέση και το πως αλληλοεπιδρά η μόδα με την τέχνη, καθώς και πως η τέχνη είναι πολιτική, αλλά και η μόδα είναι πολιτική. Πάντα ο άνθρωπος είχε ανάγκη από το ρούχο για να καλύπτεται, όμως δημιούργησε στυλ, είχε να κάνει με το ταξικό status των ανθρώπων, άρα με έναν τρόπο έχει και ένα πολιτικό στοιχείο όλο αυτό», επεσήμανε η συνεπιμελήτρια της έκθεσης Μαρία Παναγίδου, μιλώντας με τα «Ρ.Ν.».
Η έκθεση διερευνά την αμφίδρομη σχέση της μόδας με τη σύγχρονη τέχνη μέσα από έργα καλλιτεχνών και σχεδιαστών, ακόμα κι’ όταν το ρούχο απουσιάζει.
«Επιλέξαμε καλλιτέχνες σύγχρονους, ανθρώπους που αγαπούν πάρα πολύ αυτό που κάνουν και νομίζω ότι δώσαμε και με το στήσιμο, αλλά και με τις επιλογές των έργων ακριβώς αυτήν τη σχέση, την αλληλεπίδραση μόδας και τέχνης. Πολλές φορές το ρούχο δεν υπάρχει, μπορεί να απουσιάζει, αλλά εννοιολογικά υπάρχει μέσα στο σκεπτικό της έκθεσης», υπογράμμισε η κ. Παναγίδου.
Τον χαρακτήρα και το σκεπτικό πίσω από την έκθεση «Είσαι ό,τι φοράς» περιέγραψε στα «Ρ.Ν.» ο συνεπιμελητής Σταύρος Καβαλλάρης σημειώνοντας μεταξύ άλλων: «Το βασικό ήταν να βρούμε τη χρυσή τομή ανάμεσα στο τι σημαίνει να ντύνεσαι τη σήμερον ημέρα, και πως αυτό επηρεάζει τη μόδα, και ότι οι όροι έχουν λίγο αντιστραφεί, γιατί πλέον η μόδα δημιουργείται από τον δρόμο. Εκεί λοιπόν υπάρχει μια επιρροή από τη τέχνη, τα νέα παιδιά επηρεάζονται από την τέχνη και τούμπαλιν και αυτό ήταν το κύριο χαρακτηριστικό, να μπορέσουμε να δείξουμε αυτό. Και ότι η φιλοσοφία για τη μόδα έχει ξεφύγει από αυτό που λέγονται «οίκοι μόδας» ή “influencer”. Λειτουργούν πέρα από τους μηχανισμούς του μάρκετινγκ και των όρων πώλησης. Αυτό ακριβώς ήταν που θέλαμε να δείξουμε, και πως ακριβώς το ευτελές μπορεί να γίνει high».
Τα έργα προέρχονται από το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, τον Φορέα Σύγχρονου Πολιτισμού ATOPOS, αίθουσες τέχνης, ιδιωτικές συλλογές και τους καλλιτέχνες. Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσσος (ελληνικά και αγγλικά) κατάλογος. Τις φωτογραφίες και τα στοιχεία των έργων συνοδεύουν σύντομα κείμενα των ίδιων των δημιουργών.
Η έκθεση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και τη στήριξη του Υπουργείου Τουρισμού και υλοποιείται με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ.
Στους χώρους του μουσείου παρουσιάζονται έργα 32 καλλιτεχνών και σχεδιαστών: Ελεωνόρα Αντωνιάδου, Δημήτρης Αντωνίτσης, Ευγενία Αποστόλου, Vanessa Beecroft, Blind Adam, Αντώνης Βολανάκης, Hussein Chalayan, Δημήτρης Δάβης, Χρήστος Δεληδήμος, Σταμάτης Ζάννος, Bill Georgoussis, Rene Habermacher, Rebecca Horn, Travis Hutchison, Ανέστης Ιωάννου, Λευτέρης Κανακάκις, Kanarek Yael, Kapurani Bros, Σοφία Κοκοσαλάκη, Έλλη Κομνηνού-Νενεδάκη, Σοφία Κοσμάογλου, Γιάννης Μπουρνιάς, Αλίκη Παλάσκα, Άγγελος Παπαδημητρίου, Μαρία Παπαδημητρίου, Χριστιάνα Σούλου, Έφη Σπύρου, Versaweiss, Νίκος Χαραλαμπίδης.
«Η Σοφία Κοκοσαλάκη κινούνταν πάντα με τους δικούς της όρους, διαμορφώνοντας ένα δημιουργικό σύμπαν»
Το κείμενο που συνοδεύει τις δημιουργίες της σχεδιάστριας μόδας Σοφίας Κοκοσαλάκη υπογράφει η ιστορικός ενδύματος Μέτυ Τσουκάτου. Στο σημείωμά της παρουσιάζει την πορεία της αείμνηστης Ρεθεμνιώτισσας που με τις δημιουργίες της άφησε σημαντική κληρονομιά και χάραξε μια «αυθεντική, σύγχρονη και απολύτως δική της διαδρομή».
Μεταξύ άλλων στο σημείωμά της η κ. Τσουκάτου αναφέρει:
Η Σοφία Κοκοσαλάκη (1972 – 2019) υπήρξε μια ανεξάρτητη δημιουργός με ισχυρή παρουσία στην παγκοσμιοποιημένη σκηνή της μόδας των αρχών του 21ου αιώνα και ξεκάθαρα προσωπικό ύφος, μια διεθνής χαρισματική Ελληνίδα που αξιοποίησε την πολιτισμική της ταυτότητα ως πεδίο δημιουργικής διερεύνησης και σύνθεσης.
Αντιμετώπισε το ένδυμα ως φορέας νοήματος, επένδυσε στην τεχνική αρτιότητα, ερεύνησε σε βάθος την υλικότητα και ανέπτυξε την εξαιρετική ικανότητα να συνθέτει ετερόκλητες αναφορές για να δημιουργεί μόδα με σαφή προσανατολισμό και εσωτερική συνοχή. Κάθε συλλογή της αποτελούσε μια ολοκληρωμένη πρόταση, κινούνταν μέσα στον κόσμο και συμμετείχε ενεργά στον διάλογο της εποχής της.
Η ελληνική πολιτισμική κληρονομιά υπήρξε για τη Σοφία Κοκοσαλάκη σταθερή αναφορά, υπερβαίνοντας πάντα το αναμενόμενο και αποφεύγοντας το φολκλόρ. Ο μινωικός πολιτισμός, η αρχαία Ελλάδα, η λαϊκή παράδοση και χειροτεχνία, η Κρήτη – τόπος καταγωγής, παιδικών βιωμάτων και καλοκαιρινών επιστροφών- αποτελούσαν υλικό φορτισμένο με μνήμη και συναισθήματα, που τροφοδότησε τον σχεδιαστικό της κόσμο.
Οι αρχαιοελληνικές πτυχώσεις, η κομποδετική, η Θεά των Όφεων, η βυζαντινή εικονογραφία, τα ελληνικά κεντήματα συνδυάζονταν με επιρροές από την αστική ζωή, τη street κουλτούρα, την αισθητική της new wave και της post – punk μουσικής σκηνής. Το αποτέλεσμα ήταν ρούχα με ένταση, χαρακτήρα και νεωτερισμό – μια προσωπική, μινιμαλιστική εκδοχή του «ελληνικού», απολύτως συντονισμένη με τον ρυθμό του παρόντος.
Η Σοφία Κοκοσαλάκη κινήθηκε πάντα με τους δικούς της όρους, διαμορφώνοντας ένα δημιουργικό σύμπαν που δεν ακολουθούσε τις τάσεις αλλά τις διαμόρφωνε. Οι δημιουργίες της στόχευσαν στην ιδιοφυή απλότητα και τη διαχρονικότητα των αρχαιοελληνικών τεχνουργημάτων, σχεδιασμένες για να υπερβαίνουν την εποχή τους και να αντιστέκονται στον κοινότοπο.
Η ίδια, όπως και το έργο της, άνθισε μέσα από δημιουργικές αντιθέσεις: ένα εναλλακτικό και αποφασισμένο κορίτσι, μια δυναμική και θετική γυναίκα, μια απόλυτα ταλαντούχα και αφοσιωμένη σχεδιάστρια με προωθημένη αντίληψη, που συνδύασε μοναδικά την πολιτισμική της κληρονομία με την προσωπική της αντισυμβατικότητα.
Φωτογραφίες από τα εγκαίνια της έκθεσης:
