Η αναίτια εισβολή της Ρωσίας του Πούτιν σε μια κυρίαρχη χώρα σε ευρωπαϊκό έδαφος τον Φεβρουάριο του 2022 και η συνέχιση αυτού του πολέμου μέχρι σήμερα, προκαλεί αισθήματα φόβου για περαιτέρω κλιμάκωση η οποία θα μπορούσε να λάβει διαστάσεις γενικευμένης σύγκρουσης. Μήπως όμως αυτή η σύγκρουση είναι ήδη γεγονός;
Το 2022 ο Πούτιν υπολόγιζε ότι σε ελάχιστες μέρες θα είχε πετύχει τους στόχους του. Θα καταλάμβανε τα εδάφη που στόχευε και θα έφερνε την Δύση προ τετελεσμένων, με τον ίδιο να βρίσκεται σε θέση ισχύος στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθούσαν. Αυτό που δεν υπολόγιζε ήταν το σθένος των Ουκρανών στο να υπερασπιστούν την πατρίδα και την ελευθερία τους. Με την έναρξη της εισβολής οι Ουκρανοί πολέμησαν με αποφασιστικότητα τα στρατεύματα του Πούτιν αρκετά ώστε να τραβήξουν την προσοχή της Δύσης (ακόμα και της δυσκίνητης Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Έκτοτε η γενικευμένη σύγκρουση μεταξύ των φιλελεύθερων δημοκρατιών και ενός μπλοκ αυταρχικών καθεστώτων δεν αποτελεί πλέον φόβο. Ουσιαστικά είναι πραγματικότητα. Ιρανικά drone, αμερικανικά και γερμανικά οπλικά συστήματα, μυστικές υπηρεσίες κρατών, Βορειοκορεάτες στρατιώτες και βλήματα, συγκρούονται σε έναν πόλεμο όπου οι δύο χώρες που πολεμούν βασίζονται σε εξωτερική βοήθεια.
Αν ένας κάτοικος στο Λονδίνο, το Παρίσι ή την Αθήνα θεωρεί αυτός ο πόλεμος συμβαίνει κάπου μακριά και δεν τον αφορά πρέπει να αναθεωρήσει. Καθώς η Ρωσία διεξάγει εδώ και καιρό πολεμικές επιχειρήσεις σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που έχει στοχοποιήσει. Απλά με διαφορετική μορφή απ’ ότι έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε στα βιβλία της ιστορίας ή να βλέπουμε στις ταινίες του Χόλυγουντ. Πρόκειται για έναν υβριδικό πόλεμο που περιλαμβάνει ένα μείγμα δολιοφθορών, κυβερνοεπιθέσεων, παραπληροφόρησης, πολιτικής και οικονομικής χειραγώγησης.
Εμπρησμοί σε αερομεταφερόμενα εμπορευματοκιβώτια, καταστροφές σε υποθαλάσσια καλώδια τηλεπικοινωνιών στη Βαλτική, σαμποτάζ σε αγωγούς και καλώδια ενέργειας, εμπρηστικές επιθέσεις σε Πολωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Τσεχία, Γερμανία, Λιθουανία και Λετονία αποτελούν λίγες μόνος από τις πολλές επιχειρήσεις σε φυσική μορφή που διεξάγει η Ρωσία εναντίον της Ευρώπης.
ΗΠΑ και Γερμανία αποκάλυψαν τον Ιούλιο που μας πέρασε ότι απέτρεψαν ρωσικό σχέδιο για την δολοφονία του Armin Papperger, διευθύνοντος συμβούλου της Rheinmetall, μιας γερμανικής κατασκευάστριας εταιρείας όπλων που προμηθεύει το πυροβολικό του Ουκρανικού στρατού. Πριν λίγες μέρες ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον δήλωσε ότι η χώρα του «δεν βρίσκεται σε πόλεμο αλλά ούτε και σε ειρήνη», αναφερόμενος στις επιθέσεις δολιοφθοράς της Ρωσίας σε υποθαλάσσια καλώδια τηλεπικοινωνιών και μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος στη Βαλτική και στην κινητοποίηση οργανωμένων συμμοριών στη Σουηδία από το Ιράν για την πραγματοποίηση επιθέσεων.
Εκτός από τις επιθέσεις δολιοφθορών, ο πόλεμος που έχει κηρύξει ο Πούτιν στην Ευρώπη περιλαμβάνει εκστρατείες παραπληροφόρησης, κυβερνοεπιθέσεις και χειραγώγηση των εκλογικών διαδικασιών. Τι εξέλιξη είχε άραγε εκείνη η αποκάλυψη το 2022 ότι η Ρωσία έχει μεταφέρει από το 2014 περισσότερα από 300 εκατομμύρια δολάρια σε ξένα πολιτικά κόμματα, αξιωματούχους και πολιτικούς σε περισσότερες από 20 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα; Απολύτως καμία. Τα πληρωμένα φερέφωνα μιας χώρας που μας επιτίθεται συνεχίζουν ανενόχλητα την δουλειά τους. Σύμφωνα με τον Guardian (30/5/2024), το ένα τέταρτο όλων των ιδιωτικών χρημάτων που δωρίζονται σε πολιτικά κόμματα στην ΕΕ πηγαίνουν σε ακροδεξιά, ακροαριστερά και λαϊκιστικά κινήματα. Στις περισσότερες από αυτές τις δωρεές, ουδείς γνωρίζει ποιοι κρύβονται από πίσω.
Δυστυχώς, σε αντίθεση με την ηρωική ουκρανική αντίσταση, η απάντηση της δημοκρατικής Ευρώπης σε αυτή την επίθεση που δέχεται είναι απογοητευτική. Ο Daniel Byman, ειδικός στην τρομοκρατία και τον αντισυμβατικό πόλεμο στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, δηλώνει ότι «η παθητικότητα της Ευρώπης μπορεί να αποδοθεί στους φόβους στις δυτικές πρωτεύουσες ότι θα παρασυρθούν σε μια σύγκρουση για την οποία δεν είναι προετοιμασμένες» (Politico, 25/11/24).
Όμως η πραγματικότητα είναι ότι η σύγκρουση αυτή διεξάγεται ήδη. Και η Ευρώπη φαίνεται όχι απλά απροετοίμαστη αλλά και ανίκανη να αμυνθεί. Να αμυνθεί, όχι με στρατιωτικά μέσα σε κάποιο μακρινό μέτωπο, αλλά στο εσωτερικό των χωρών της καταπολεμώντας την ρωσική προπαγάνδα και τα μισθωμένα (και μη) φερέφωνα της Μόσχας. Η ελευθερία του λόγου στη Δύση δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση. Όμως εν καιρώ πολέμου είναι αυτονόητο ότι εκείνος που επιτίθεται στη χώρα σου δεν μπορεί να δρα ανεξέλεγκτος μέσω εγχώριων αντιπροσώπων.
Η Ευρώπη χρειάζεται μια διακρατική στρατηγική για τον μετριασμό και την αποτροπή του σκιώδους πολέμου της Ρωσίας. Στρατηγική στην οποία θα εμπλέκονται εμπειρογνώμονες διαφόρων ειδικοτήτων, όπως επαγγελματίες εθνικής ασφάλειας, εγκληματολόγοι ερευνητές, ειδικοί ψηφιακής ασφάλειας κ.ά. Πρώτα απ’ όλα όμως χρειάζεται να τεθεί η αντιμετώπιση της ρωσικής απειλής ως άμεση προτεραιότητα στην ευρωπαϊκή ατζέντα.
