Θερινό σχολείο για μαθήτριες και μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων του Ρεθύμνου τον Σεπτέμβριο με στόχο την εξοικείωσή τους με τα νέα τεχνολογικά εργαλεία
Μία ακαδημαϊκή και εκπαιδευτική καινοτομία είναι το πρόγραμμα ΤΑΛΩΣ του Πανεπιστημίου Κρήτης, το οποίο ουσιαστικά μέσα από τις δράσεις, τα εκπαιδευτικά σεμινάρια, τα προσφερόμενα μαθήματα και τις ανοιχτές διαλέξεις που οργανώνει με συνέπεια από το 2023 και εκπόνησε καθ’ όλη τη διάρκεια του περασμένου ακαδημαϊκού έτους, επιχειρεί να μεταβάλλει το πρόγραμμα σπουδών στις ανθρωπιστικές σχολές, σε ένα πλαίσιο εξοικείωσης των φοιτητών με τα σύγχρονα εργαλεία ψηφιοποίησης και την τεχνητή νοημοσύνη. Το πενταετές πρόγραμμα αποτελεί ουσιαστικά μία από τις πιο φιλόδοξες και καινοτόμες πρωτοβουλίες του Πανεπιστημίου Κρήτης στον τομέα των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με 2,5 εκατομμύρια ευρώ μέσω του προγράμματος HORIZON-WIDERA-ERA Talents και έχει στόχο τη δημιουργία ενός Κέντρου Αριστείας που θα συνδυάζει την έρευνα στις ανθρωπιστικές επιστήμες με τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος εδώ και τρία χρόνια έχει αναπτυχθεί ένα πλούσιο πρόγραμμα δράσεων με σκοπό την εκπαίδευση, τη συνεργασία και τη διάχυση της γνώσης, με σεμινάρια και εργαστήρια πάνω σε θεματικές όπως οι ψηφιακές εκδόσεις αρχαίων ελληνικών κειμένων και ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαίδευση, ένα πρόγραμμα σπουδών μικρής διάρκειας, που εισάγει τους φοιτητές στις ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες, με έμφαση τόσο στις τεχνολογικές δεξιότητες όσο και στην ηθική διάσταση της τεχνητής νοημοσύνης, ανοιχτά μαθήματα και εκδηλώσεις για το ευρύ κοινό, όπως οι πρόσφατες συναντήσεις με θέμα την ηθική της τεχνητής νοημοσύνης, προάγοντας τον διάλογο ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία, καθώς και μία διεθνή συνεργασία, μέσα από συνέργειες με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Ουσιαστικά το ΤΑΛΩΣ εξυπηρετεί το όραμα του εκσυγχρονισμού του ακαδημαϊκού μοντέλου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανθρωπιστικών σπουδών, ενισχύοντας τη δυνατότητα αξιοποίησης των καινοτόμων τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης και στις σχολές με θεωρητικό υπόβαθρο. Στην ακαδημαϊκή χρονιά που ολοκληρώθηκε η συμμετοχή φοιτητών και κοινού στις δράσεις του ΤΑΛΩΣ ήταν ικανοποιητική, για ένα πρόγραμμα που αυξάνει τη δυναμική του χρόνο με τον χρόνο, με τις φετινές εκδηλώσεις να εστιάζουν κυρίως στη δημιουργική αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και τη σχέση που μπορεί αυτή να αναπτύξει με την εκπαιδευτική διαδικασία.
Απολογισμός για το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος και ανανέωση του προγράμματος σπουδών
Μία χρονιά γεμάτη από δράσεις ήταν το ακαδημαϊκό έτος 2024-2025 όσον αφορά το πρόγραμμα ΤΑΛΩΣ του Πανεπιστημίου Κρήτης, σύμφωνα με όσα δήλωσε μεταξύ άλλων μιλώντας στα «Ρ.Ν.» η Ελένη Κατσαρού, μέλος της επιστημονικής ομάδας του προγράμματος και καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, η οποία κάνοντας έναν μικρό απολογισμό, ανέφερε: «Εκτός από τις διαλέξεις για το ευρύ κοινό, έγιναν επίσης πολλές επιμορφωτικές συναντήσεις για τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες, μεταδιδάκτορες κ.λπ., με ξένους επισκέπτες-καθηγητές από Ευρώπη, Κίνα και άλλα μέρη του κόσμου. Ήταν πολύ πλούσιο το πρόγραμμα». Με αφετηρία τον Μάρτιο του 2023 και με καταληκτική ημερομηνία τον Φεβρουάριο του 2028, το πενταετές πρόγραμμα βρίσκεται στη μέση του χρονοδιαγράμματος εκπόνησής του και τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής έχουν ανταπεξέλθει στις αρχικές προσδοκίες. «Η κεντρική έννοια στο ΤΑΛΩΣ είναι η ΤΝ, απλά εστιάζουμε σε χρήσεις και εφαρμογές της στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, ενώ το συνηθισμένο είναι να γίνεται στις φυσικές επιστήμες, αυτή είναι η ιδιαιτερότητα του προγράμματος. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από το πως εξελίσσεται το πρόγραμμα μέχρι στιγμής, ήταν μεγάλη η συμμετοχή στις ανοιχτές διαλέξεις με το κοινό, ήταν εντυπωσιακό το ενδιαφέρον που έδειξαν οι άνθρωποι, γεγονός που το αποδίδω στο ότι γίνεται πολύς λόγος αυτήν την περίοδο για την ΤΝ και στο γεγονός ότι είχαμε πολύ καλούς ομιλητές πάντα με πολύ καλή οργάνωση των πάνελ που διοργανώσαμε», σημείωσε η κ. Κατσαρού και στη συνέχεια στάθηκε στην ανάγκη για μία αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών του Πανεπιστημίου, που είναι και ο λόγος που ο καινοτόμος χαρακτήρας του προγράμματος υποστηρίχθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Η ΤΝ έχει μπει πάρα πολύ βαθιά σε αρκετές κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, χρησιμοποιείται και στην ψυχολογία και στην εκπαίδευση, στα οικονομικά και στα ανθρωπιστικά μαθήματα. Έτσι κοιτάμε το πώς θα διαμορφώσουμε κατάλληλα τα προγράμματα σπουδών του Πανεπιστημίου, ώστε να μπορέσουν αυτήν την αλλαγή που έχει γίνει στον επιστημονικό χώρο και τον ερευνητικό, να μπορέσουν να την απηχήσουν τα προγράμματα σπουδών, δηλαδή να μην μείνουν στις παραδοσιακές τους φόρμες, αλλά να εξελιχθούν, ανάλογα με την ΤΝ, γιατί γίνεται αντιληπτό ότι και η αγορά εργασίας θα διαμορφωθεί και θα προσαρμοστεί προς τα εκεί και επομένως πρέπει να έχουμε τους αποφοίτους μας, κατάλληλα εφοδιασμένους να αντιμετωπίσουν αυτές τις νέες ανάγκες στην αγορά εργασίας», σχολίασε η κ. Κατσαρού.
Θερινό σχολείο για μαθήτριες και μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του Ρεθύμνου
Παράλληλα, οι δράσεις εκκινούν ξανά από τον Σεπτέμβριο με ένα θερινό σχολείο, για μαθήτριες και μαθητές σχολείων του νομού. Το θερινό σχολείο θα πραγματοποιηθεί από τις 3 μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου, σε αίθουσες υπολογιστών του Πανεπιστημίου στην Πανεπιστημιούπολη του Γάλλου. «Το θέμα είναι πάλι η τεχνητή νοημοσύνη στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες και είχαμε πολύ μεγάλη ανταπόκριση από τους γονείς. Ενώ είχε αρχικά σχεδιαστεί να πάρουμε 20 ειδικευόμενους, θα πάρουμε 25 εξαιτίας της πίεσης των αιτήσεων», ανέφερε η κ. Κατσαρού και στη συνέχεια εξήγησε στα «Ρ.Ν.» ότι ο λόγος που επιλέχθηκε στοχευμένα πριν από το άνοιγμα των σχολείων το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είναι προκειμένου τα παιδιά να μπορούν να συμμετέχουν στα πρωινά μαθήματα που θα γίνονται στην Πανεπιστημιούπολη. «Θα γίνουν μαθήματα που θα αφορούν την ΤΝ στα αρχαία ελληνικά, το πώς μπορούν να την αξιοποιήσουν, μέσα από εργαλεία παραγωγικής ΤΝ, όπως δηλαδή χρησιμοποιούμε το ChatGPT. Η δράση αυτή θα είναι εντελώς δωρεάν για τα παιδιά, γιατί χρηματοδοτείται από το ΤΑΛΩΣ. Το θερινό σχολείο ολοκληρώνεται σε πέντε εργάσιμες και την έκτη εργάσιμη έχουμε τελετή αποφοίτησης – απονομής διπλωμάτων των μαθητών και επίσης έκθεση των έργων τους, γιατί κάθε μέρα θα ολοκληρώνεται με κάποια έργα που θα φτιάχνουν οι 22 μαθήτριες και τρεις μαθητές που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα», επεσήμανε η κ. Κατσαρού, ξεκαθαρίζοντας ουσιαστικά ότι το σκεπτικό πίσω από το θερινό σχολείο είναι «να δώσουμε κυρίως στα κορίτσια την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με την ΤΝ, που είναι κάτι τεχνικό και περισσότερο τα αγόρια έχουν ροπή προς τα εκεί. Γενικότερος στόχος είναι να φέρουμε τα παιδιά σε επαφή με τη χρήση της ΤΝ σε διάφορους χώρους, κλάδους, επιστήμες, που έχουν να κάνουν με τα ανθρωπιστικά μαθήματα και τα κοινωνικά», κατέληξε η κ. Κατσαρού. Η τελική εκδήλωση – τελετή αποφοίτησης θα πραγματοποιηθεί στις 10 Σεπτεμβρίου στο Φοιτητικό Κέντρο Ξενία.
Πρόγραμμα σπουδών σύντομης διάρκειας στο Πανεπιστήμιο
Πέρα από τις δράσεις του ΤΑΛΩΣ που απευθύνονται στο ευρύ κοινό, σε ξένους ερευνητές, στην επιστημονική και εκπαιδευτική κοινότητα, το πρόγραμμα έχει διεισδύσει και στις σπουδές των φοιτητών των θεωρητικών σχολών του Πανεπιστημίου, όπου έχει διαμορφωθεί ένα πρόγραμμα σπουδών σύντομης διάρκειας, που απευθύνεται αποκλειστικά σε φοιτητές. «Το μικρό αυτό πρόγραμμα σπουδών, το οποίο αποτελείται από συγκεκριμένα μαθήματα, άμα το παρακολουθήσουν οι φοιτητές και το ολοκληρώσουν με επιτυχία, παίρνουν παράλληλα με το πτυχίο τους ένα πτυχίο αυτού του προγράμματος στις ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες. Αυτό, ως καινοτομία και ως θεσμική αλλαγή έχει πολύ μεγάλη σημασία, γιατί τα προγράμματα σύντομης διάρκειας δεν είναι τόσο πολύ διαδεδομένα και εμείς καταφέραμε να κάνουμε και να προσφέρουμε ένα τέτοιο πρόγραμμα. Τα παιδιά μπορούν να πάρουν με αυτόν τον τρόπο, εκτός από το κύριο πτυχίο τους και αυτό το πτυχίο του προγράμματος σύντομης διάρκειας», ανέλυσε η κ. Κατσαρού. Το πρόγραμμα φυσικά εστιάζει στην τεχνητή νοημοσύνη και στην εξοικείωση με τα εργαλεία αυτής, ωστόσο, όπως σημείωσε η κ. Κατσαρού υπάρχει μία διστακτικότητα και μία φοβία εκ μέρους των φοιτητών για συμμετοχή σε αυτό μέχρι στιγμής, η οποία σταδιακά αντιστρέφεται. «Οι φοιτητές είναι λίγο διστακτικοί απέναντι σε αυτό το πρόγραμμα, γιατί όλοι οι φοιτητές από θεωρητικές επιστήμες, όπως και στο λύκειο, τους φοβίζει το ζήτημα της ΤΝ, νομίζουν ότι δεν θα τα καταφέρουν, ότι θα είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο. Αντίθετα, όσοι το τολμούν βλέπουν ότι τους ανοίγονται πάρα πολλοί δρόμοι, βλέπουν τα πράγματα με διαφορετικό μάτι και μετά είναι ένθερμοι υποστηρικτές και το διαφημίζουν πάρα πολύ στους συμφοιτητές τους, μόνοι αυτοί όμως που θα το τολμήσουν», κατέληξε η κ. Κατσαρού.
