Το Φεστιβάλ «Ημέρες Ρεθύμνου 2023» πιστό στο ετήσιο ραντεβού του από το 2012, ξεκίνησε τις εκδηλώσεις του την περασμένη Δευτέρα με την προβολή του ιστορικού ντοκιμαντέρ «Η Τελευταία Προσευχή: Το χρονικό δυο εκτελέσεων στη σκιά του Ψηλορείτη» και θα διαρκέσουν έως το τέλος Οκτωβρίου, περιλαμβάνοντας και φέτος σειρά αξιόλογων πολιτιστικών δράσεων.
Οι «Ημέρες Ρεθύμνου» που ξεκίνησαν με πρωτοβουλία του Συλλόγου Κατοίκων Παλιάς Πόλης και πλέον συνδιοργανώνονται με τον δήμο Ρεθύμνου, την Π.Ε. Ρεθύμνου και την Εφορία Αρχαιοτήτων, έχουν στόχο να προωθήσουν τον πολιτισμό, την σύγχρονη δημιουργία αλλά και την ανάδειξη της ιστορίας του τόπου μέσα από εκθέσεις, συναυλίες, θεατρικά δρώμενα, ντοκιμαντέρ, συζητήσεις αλλά και ξεναγήσεις-περιπάτους εντός και εκτός της πόλης του Ρεθύμνου, σε σημεία ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Στο πλαίσιο των Ημερών Ρεθύμνου 2023, έχουν προγραμματιστεί τέσσερις εξαιρετικού ενδιαφέροντος θεματικές ξεναγήσεις στις οποίες καλείται το κοινό να συμμετέχει και να ενημερωθεί για λιγότερο γνωστές ή και άγνωστες «διαδρομές» της ιστορίας και του πολιτισμού του Ρεθύμνου. Οι ξεναγήσεις, όπως ανακοινώθηκαν από τους διοργανωτές του Φεστιβάλ, είναι οι παρακάτω:
1. Ιστορικός περίπατος σε αναγεννησιακά μνημεία της ρεθεμνιώτικης υπαίθρου
Ημερομηνία: Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2023, ώρα 9:00 π.μ.
Η Κρητική Αναγέννηση δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος μόνο στις πόλεις της Κρήτης αλλά και στην ύπαιθρό της. Στο Ρέθυμνο, όπου διατηρείται σημαντικός αριθμός μνημείων της περιόδου αυτής, το φαινόμενο παρατηρείται περισσότερο στο δυτικό τμήμα του νομού.
Με τις «Ημέρες Ρεθύμνου 2023» θα έχουμε την ευκαιρία ν’ αναζητήσουμε στον Άγιο Κωνσταντίνο τα υπολείμματα του μεγάρου Μπαρότσι. Στον Άγιο Γεώργιο θ’ αναζητήσουμε τον αναγεννησιακό ναό του Προφήτη Ηλία. Στα Ρούστικα θα «ανακαλύψουμε» την κρήνη στην περιοχή Μπουτσουνάρια και θα επισκεφθούμε τη Μονή Προφήτη Ηλία, με το αναγεννησιακό θύρωμα και καμπαναριό της, το «Σεράγιο» και τον ναό της Παναγίας στο Λιβάδι, με την δυτικότροπη απεικόνιση της Αγίας Τριάδας. Στο Μούντρος θα συναντήσουμε το εντυπωσιακό θύρωμα με το ρητό από την Αινειάδα του Βιργιλίου και το μέγαρο στο οποίο ανήκε και θα περιηγηθούμε στο βενετσιάνικο τμήμα του οικισμού. Στην Αργυρούπολη θα επισκεφθούμε το εκεί πεσιμιστικό θύρωμα (λατινικό επίγραμμα «Όλα σ’ αυτόν τον κόσμο είναι καπνός και στάχτη»), τα υπολείμματα του μεγάρου στο οποίο ανήκε, καθώς και ό,τι απέμεινε από τον εκεί Πύργο. Για να κερδίσουμε χρόνο θα κρατάμε μαζί το φαγητό μας, το οποίο θα μοιραστούμε σ’ όποιο σημείο του περιπάτου κρίνουμε ως πιο πρόσφορο.
Αφετηρία: πλατεία Συνατσάκη (πάρκινγκ λαϊκής αγορά Δευτέρας)
Μέσον μετακίνησης: ιδιωτικά αυτοκίνητα
Εφόδια: νερό, φαγητό, καπέλο, καλή υπόδηση
Εμψυχωτής: Χάρης Στρατιδάκης
Επιστροφή: 17.00
2. Ιστορικός περίπατος στο αναγεννησιακό Ρέθυμνο και παρουσίαση βιβλίου
Ημερομηνία: Κυριακή 1 Οκτωβρίου, ώρες 18.00 – 19.00
Ποιος είπε ότι η παλιά πόλη του Ρεθύμνου είναι μεσαιωνική, όπως για παράδειγμα εκείνες των Χανίων και της Ρόδου; Θα τον διαψεύσουμε στην ξενάγηση που διοργανώνουμε με τις «Ημέρες Ρεθύμνου» στις ρούγες, στα καντούνια και στις γρότες της, προκειμένου ν’ ανακαλύψουμε θυρώματα και των πέντε αναγεννησιακών ρυθμών, περίτεχνες κρήνες και υδρορροές με κρουνούς λεοντοκεφαλών, παράθυρα και φουρούσια με ανθέμια και άκανθες, εντυπωσιακά μέγαρα, εικονοστάσια δρόμων, θολωτά περάσματα, καπνοδόχους ύφους S. Serlio και λίθινους αναγεννησιακούς ερωτιδείς (putti).
Στην παρουσίαση του βιβλίου που θ’ ακολουθήσει, η οποία θα πραγματοποιηθεί με διαλογικό τρόπο και προβολή εικόνων, θα διαπιστώσουμε ότι το Ρέθυμνο και η ενδοχώρα του πρόλαβε να περάσει όχι μόνο τις πύλες της Αναγέννησης και του μανιερισμού αλλά δειλά κι εκείνες του μπαρόκ, κι αυτό όχι μόνο στην αρχιτεκτονική και στη γλυπτική αλλά και στη λογοτεχνία, στο θέατρο και στη ζωγραφική. Κατάφερε έτσι να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Κρήτη, επιβεβαιώνοντας το γνωστό μέχρι σήμερα «Ρεθεμνιώτες για τα γράμματα».
Ξενάγηση
Αφετηρία: πλατεία Άγνωστου Στρατιώτη
Κατάληξη: πλάτωμα έναντι Αγίου Φραγκίσκου
Μέσον μετακίνησης: πόδια
Εμψυχωτής: Χάρης Στρατιδάκης
Παρουσίαση βιβλίου
Χώρος: πλάτωμα έναντι Αγίου Φραγκίσκου
Ημερομηνία: Κυριακή 1 Οκτωβρίου, ώρα 19.30
Κείμενο διαλογικό-προβολή διαφανειών: Χάρης Στρατιδάκης
Επιμελητής έκδοσης-παρουσιαστής: Θωμάς Κρεβετζάκης
Αφήγηση αποσπασμάτων «Φιλονικίας Ρεθύμνου και Χάνδακα»: Γιώργος Ξενικάκης, Κοραλία Παλιεράκη.
Το βιβλίο που θα παρουσιαστεί αποτελεί έκδοση του Δήμου Ρεθύμνης, η οποία δεν κυκλοφορεί στο εμπόριο. Κατά την εκδήλωση θα διατεθεί περιορισμένος αριθμός αντιτύπων σε προσιτή τιμή και οι εισπράξεις θα διατεθούν για την ενίσχυση των δραστηριοτήτων του Συλλόγου «Αγάπη».
3. Περίπατος στην εκπαιδευτική ιστορία του Δυτικού Ρεθύμνου
Ημερομηνία: Σάββατο 7 Οκτωβρίου, ώρα 9.00 π.μ.
Μετά το Σχολείο της κυρίας Αμαλίας (2018), την εκπαιδευτική ιστορία του Ρεθύμνου (2019 και 2020), την ιστορία του Αγίου Βασιλείου (2021) κι εκείνη του Αμαρίου (2022), σειρά έχει φέτος η περιήγηση στην εκπαιδευτική ιστορία του Δυτικού Ρεθύμνου. Θα γνωρίσουμε κατά σειρά την ιστορία της εκπαίδευσης της Αργυρούπολης (αλληλοδιδακτικό αρρένων και παρθεναγωγείο, γυμνάσιο- σήμερα ΕΚΦΕ), του Ζουριδιού (πρωτοβάθμιο σχολείο με δύο διδακτήρια και σχολαρχείο), του Αγίου Κωνσταντίνου (πρωτοβάθμιο με διδακτήριο του έτους 1875), των Ρουστίκων (πρωτοβάθμιο με διδακτήριο του 1875 και τη μοναδική στην Κρήτη συλλογή γαλλικού εποπτικού υλικού), των Φραντζεσκιανών Μετοχιών (πρωτοβάθμιο με διδακτήριο και Σπίτι της Δασκάλας του έτους 1864) και του Πρινέ (πρωτοβάθμιο με διδακτήρια των ετών 1870 και 1954).
Στα Ρούστικα θα πραγματοποιήσουμε και την καθιερωμένη προβολή εικόνων, με στοιχεία για την εκπαιδευτική ιστορία και των άλλων οικισμών του δυτικού Ρεθύμνου (Ατσιπόπουλο, Κάστελλος, Πάνω και Κάτω Βαλσαμόνερο, Πάνω και Κάτω Μαλάκι, Σαϊτούρες, Μυριοκέφαλα, Μαρουλού, Κάτω Πόρος, Βιλανδρέδο, Βελονάδο, Αρολίθι, Επισκοπή, Αρχοντική και Καρωτή). Ο περίπατος θα πραγματοποιηθεί με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Εκπαιδευτικών.
Αφετηρία: Πλατεία Συνατσάκη (πάρκινγκ λαϊκής αγοράς Δευτέρας)
Μέσον μετακίνησης: ιδιωτικά αυτοκίνητα
Εφόδια: νερό, προσφάι, καπέλο
Εμψυχωτής: Χάρης Στρατιδάκης
Προβολή: ώρα 13.00, παλιό Δημοτικό Σχολείο Ρουστίκων
Επιστροφή στο Ρέθυμνο: 17.00
4. Ανδρών και γυναικών επιφανών: ιστορικός περίπατος στο παλιό κοιμητήριο του Ρεθύμνου
Ημερομηνία: Τετάρτη 11 Οκτωβρίου, ώρα 17.00
Έναν ασυνήθιστο περίπατο θα πραγματοποιήσουμε με τις «Ημέρες Ρεθύμνου», σ’ ένα ανοιχτό μουσείο αλλά και τοπόσημο της πόλης, το παλιό κοιμητήριο του Αγίου Κωνσταντίνου. Θα μάθουμε για την ηλικία του, που ξεπερνά τους τρεις αιώνες, και θα γνωρίσουμε την ιστορία της Μονής που είχε προϋπάρξει στον χώρο, το όνομα της οποίας «Παναγία Μεσαμπελίτισσα» ακούγεται μέχρι σήμερα. Θα διαπιστώσουμε ότι το τρίκλιτο καθολικό της έχει αρχίσει να ανακαλύπτεται από την αρχαιολογική υπηρεσία με ανασκαφή του δαπέδου του υπάρχοντος ναού. Θα συνεχίσουμε στη συνέχεια το περίπατό μας στους τάφους, από τους οποίους θα σταθούμε σε ορισμένους. Θα επιλέξουμε τάφους με αξιοσημείωτο γλυπτικό διάκοσμο, επιτύμβιες πλάκες, στήλες με γλυπτική επίστεψη και προτομές (Μανουσάκη, Μαρουλιανού, Σαριδάκη, Δερμιτζάκη, Μακρυγιαννάκη κ.ά.), αλλά και τάφους δίπατους (Κοκονά, Αντωνακάκη κ.ά.), τάφους προσώπων ιστορικού ενδιαφέροντος (Ρώσων αξιωματικών και στρατιωτών, Κοβάλσκι), τάφους επιφανών Ρεθεμνιωτών (Ζαχαρίου, Γερακάρη, Πετυχάκηδων, Χατζηγρηγόρηδων, Μοάτσων κ.ά.), τάφους με συγκινητικά επιγράμματα (Σκουλούδη κ.ά.) και τάφους Ρεθεμνιωτών που άξιζαν καλύτερη τύχη από εκείνη που τους επιφυλάχτηκε από τους επιγόνους (γιατροί Ρολόγης και Σαουνάτσος). Πρόκειται για έναν περίπατο, στον οποίο η ιστορία συναντιέται με τη μνήμη και την τέχνη, σ’ έναν τόπο γαλήνης και ηρεμίας. Για να διατηρηθεί, θα πάρει μέρος μικρός αριθμός περιπατητών, οι οποίοι θα πρέπει να δηλώσουν συμμετοχή στο τηλ. 6974026196. Σε περίπτωση αυξημένου ενδιαφέροντος ο περίπατος θα επαναληφθεί.
Αφετηρία: βορεινή είσοδος Κοιμητηρίου
Μέσον μετακίνησης: πόδια
Εμψυχωτής: Χάρης Στρατιδάκης
