Σημάδια αποκλιμάκωσης, αλλά και σταθεροποίησης της πανδημίας σε πολύ υψηλά επίπεδα, έδειξαν οι τελευταίες ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ. Η τήρηση των μέτρων, για το σύνολο των κοινωνικών δραστηριοτήτων, εναπόκειται στη σφαίρα της ατομικής ευθύνης της καθεμιάς και του καθενός. Παράλληλα, ο χρόνος μετράει αντίστροφα για το άνοιγμα των σχολείων, η λειτουργία των οποίων θα γίνει χωρίς τους (υποχρεωτικούς) περιορισμούς των προηγούμενων δύο ετών.
Ο φόβος για μία πιθανότητα νέας έξαρσης του ιού, υποβόσκει και αναδύεται ολοένα και περισσότερο στην επιφάνεια, καθώς το καλοκαίρι θα οδεύει προς τη λήξη του. Οι συναθροίσεις σε κλειστούς χώρους, με τρανό παράδειγμα τις σχολικές αίθουσες, ενδέχεται να δημιουργήσουν εστίες υπερμεταδοτικότητας. Πάντοτε ελλοχεύει και ο κίνδυνος για μια νέα μετάλλαξη.
Στα θετικά που τοποθετούν στη «ζυγαριά» της αξιολόγησης των δεδομένων οι ειδικοί συμπεριλαμβάνεται η εξοικείωσή μας για περισσότερα από δυόμιση χρόνια με τη νόσο – «Ξέρουμε τί πρέπει να κάνουμε για να προστατευτούμε» συμφωνούν πολλοί επιστήμονες. Στη «φαρέτρα» με τα «όπλα» που παρέχονται για να πολεμήσουμε και να κρατήσουμε όσο το δυνατόν μακριά μας τον κορονοϊό, εξέχουσα θέση έχουν τα εμβόλια, ενόσω περιμένουμε την επικαιροποιημένη δόση η οποία θα αντιμετωπίζει με τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα την κυρίαρχη υποπαραλλαγή. Υπάρχουν, φυσικά, και τα φάρμακα που μπορούν να προλάβουν πολλές δύσκολες καταστάσεις, προστατεύοντας σημαντικό αριθμό ασθενών.
«Η επιδημία έχει μπει αυτή τη στιγμή σε φάση σταθεροποίησης. Δυστυχώς, έχουμε σταθεροποιηθεί σε πολύ υψηλά επίπεδα. Τα νούμερα τα οποία ανακοινώνονται όσον αφορά τους νεκρούς είναι πάρα πολύ ανησυχητικά» είναι η αρχική παρατήρηση που κάνει, καταθέτοντας τις απόψεις/εκτιμήσεις του στα «Ρ.Ν.» ο αναπληρωτής καθηγητής Κλινικής Ιολογίας της Ιατρικής σχολής του πανεπιστημίου Κρήτης Αλέξανδρος Ζαφειρόπουλος.
«Όσον αφορά τα κρούσματα», συνεχίζει ο ίδιος, «δεν πρέπει να τα παίρνουμε τοις μετρητοίς, γιατί έχουμε μία τάση υποεκτίμησης της κατάστασης: Έχουμε πολύ μεγάλο αριθμό κρουσμάτων τα οποία δεν καταχωρούνται, δεν αναφέρονται πλέον. Ο κόσμος, δηλαδή, όταν αρρωστήσει τσεκάρει τον εαυτό του με ένα self test, κάθεται σπίτι μέχρι να του περάσει και βγαίνει έξω – δεν το δηλώνει καν. Άρα, δεν ξέρω ακριβώς πόσος είναι ο πραγματικός αριθμός των κρουσμάτων – θα έλεγα ότι είμαστε περίπου στο διπλάσιο ή τριπλάσιο από αυτό που ανακοίνωσε ο ΕΟΔΥ».
Με μία γενικότερη, ματιά θα υποστηρίξει ότι «Η κατάσταση δεν έχει αλλάξει δραματικά: Έχουμε μία μικρή αποκλιμάκωση των θανάτων και των νοσηλειών».
Σύμφωνα με τον κ. Ζαφειρόπουλο, «Το σίγουρο είναι πως όσο θα μαζευόμαστε και θα πηγαίνουμε σε κλειστούς χώρους, αυτά τα νούμερα θα αυξάνονται – και ο αριθμός των κρουσμάτων και ο αριθμός των θανάτων, δυστυχώς. Έχουμε βεβαίως στην Κρήτη, ακόμα, περιθώριο μέχρι τον Οκτώβριο – Νοέμβριο που θα αρχίσει να αλλάζει ο καιρός. Εκεί πιστεύω ότι θα κλιμακωθεί το πρόβλημα, εφόσον δεν ληφθούν περαιτέρω μέτρα».
Ο αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής σχολής του πανεπιστημίου Κρήτης επιλέγει να δει την αισιόδοξη πλευρά του… νομίσματος, παρότι επί της ουσίας στην παρούσα φάση δεν λαμβάνονται επίσημα, με κεντρική οδηγία, μέτρα περιορισμού της διασποράς.
«Συνεχίζουμε να ακολουθούμε – καθένας για τον εαυτό του – τους κανόνες υγιεινής με το να προσέχουμε τους συνωστισμούς, με το να φοράμε μάσκα όταν υπάρχει συνωστισμός είτε σε εσωτερικό, είτε σε εξωτερικό χώρο. Αυτά συνεχίζουν να ισχύουν, απλά επαφίεται στον καθένα από εμάς εάν θα τα τηρήσει ή όχι. Νομίζω ότι ο κόσμος, σε γενικές γραμμές, έχει εκπαιδευτεί. Και τα τηρεί αυτά τα μέτρα».
Με κύριο γνώμονα ότι πλέον γνωρίζουμε, κι είμαστε εξοικειωμένοι – θεωρητικά τουλάχιστον – με την επικινδυνότητα του κορονοϊού, «Δεν χρειάζεται πια να χτυπάμε καμπάνες» ξεκαθαρίζει ο κ. Ζαφειρόπουλος. «Ο κόσμος ξέρει τι πρέπει να κάνει. Ξέρουμε ότι καινούργια στελέχη έρχονται, ξέρουμε ότι κυκλοφορούν. Υπάρχει, επίσης, η συσσωρευμένη ανοσία είτε από τη νόσηση, είτε από τους εμβολιασμούς. Περιμένουμε κι ένα επικαιροποιημένο εμβόλιο τον Οκτώβριο που θα μας βοηθήσει κι αυτό».
Η (δύσκολη) συμβίωση με τον ιό
Προσπερνώντας τη θετική πλευρά των πραγμάτων, ο αναπληρωτής καθηγητής του πανεπιστημίου Κρήτης θα επανέλθει στη θέση ότι «Δυστυχώς, βλέπω μία σταθεροποίηση της κατάστασης σε αυτά τα υψηλά επίπεδα. Το να έχουμε μία τάξη μεγέθους, 10.000 νεκρούς τον χρόνο λόγω κορονοϊού, αν μοιράσεις αυτό τον αριθμό στις 365 μέρες βγαίνει 30 νεκροί τη μέρα, περίπου.
Αν παγιωθεί αυτή η κατάσταση, θα είναι μία πολύ άσχημη εξέλιξη – γιατί προς τα εκεί πάμε» προειδοποιεί και συμπληρώνει: «Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε το στέλεχος Όμικρον και άρχισαν να αποσύρονται σιγά-σιγά τα μέτρα, έχουμε σταθεροποιηθεί σε τέτοια νούμερα: Από 30 έως 50 νεκρούς τη μέρα. Δυστυχώς, αυτό είναι ένα νούμερο που δεν ξέρω αν μπορεί να το αντέξει η ελληνική κοινωνία. Γιατί, πολύ απλά, μιλάμε για υπογεννητικότητα στην Ελλάδα, που είναι ένα από τα βασικά προβλήματα στην ελληνική κοινωνία, στο ασφαλιστικό μας σύστημα. Επηρεάζει την ποιότητα ζωής όλων. Έχουμε αυτή τη στιγμή 80.000 γεννήσεις κι έχουμε περίπου 110.000 θανάτους. Αν επιβαρύνουμε αυτό το ισοζύγιο με άλλους 10.000 θανάτους, γίνεται ακόμα δυσκολότερη η κατάσταση για την Ελλάδα. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να αντέξουμε ως κοινωνία, να το αφήσουμε ανεξέλεγκτο αυτό το πράγμα, όπως έχουμε κάνει μέχρι τώρα».
Ο κ. Ζαφειρόπουλος δεν παραλείπει να αναφέρει τη χρησιμότητα των φαρμάκων: «Σίγουρα βοηθάνε πάρα πολύ. Κι όσο μεγαλύτερη διαθεσιμότητα υπάρχει στα συγκεκριμένα φάρμακα, τόσο καλύτερα θα είναι. Μας βοηθάνε να αντιμετωπίσουμε κάποιες δύσκολες καταστάσεις και να προλάβουμε τη βαριά πνευμονία που προκαλεί ο ιός. Πολλοί άνθρωποι έχουν αυτή την ευκαιρία και βοηθούνται. Ουσιαστικά, τα φάρμακα αυτά δεν μπορούν να εξοντώσουν τον ιό από το σώμα μας. Μπορούν, όμως, να μας δώσουν μερικές μέρες περιθώριο ώστε το ανοσοποιητικό μας σύστημα με την άμυνα που έχει, να αντιμετωπίσει τον ιό».
Εν συνεχεία, θα διατυπώσει την εκτίμησή του ότι «Το σύστημα Υγείας θα συνεχίσει να επιβαρύνεται, όπως ήταν όλο το τελευταίο εξάμηνο. Αυτά τα επίπεδα έχουν πλέον σταθεροποιηθεί: 100-200 – 300 διασωληνωμένοι, που είναι ένα πολύ μεγάλο νούμερο, αν σκεφτούμε ότι έχουμε περίπου 600 λειτουργικές κλίνες. Το έχουμε συνεχώς 100-200 κλίνες εντατικής κατειλημμένες, συνεχώς 12 μήνες το χρόνο από κορονοϊό, είναι ένα πολύ μεγάλο νούμερο αν το κοιτάξουμε μακροπρόθεσμα. Τώρα, πια, αν είναι να συζητήσουμε τη συμβίωση με τον ιό, όλα αυτά θα πρέπει να τα εξετάσουμε: Για το εάν μπορούμε να αντέξουμε τόσους θανάτους, αν μπορούμε να έχουμε τόσους ανθρώπους να ταλαιπωρούνται από τα post covid συμπτώματα, που κι αυτά είναι τραγικά κι είναι σε πολύ μεγάλους αριθμούς. Και το κόστος, βεβαίως, της παροχής των υπηρεσιών Υγείας σε αυτούς τους ανθρώπους, που είναι ένα βαρύ κόστος που θα προστεθεί στις δαπάνες της κοινωνίας μας, αν το αφήσουμε ανεξέλεγκτο – όπως έχουμε κάνει».
Πόσο κοντά, όμως, είμαστε στο να λάβει ο κορονοϊός ενδημική μορφή; «Ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού έχει ανοσία απέναντι στον ιό, αλλά δυστυχώς η ανοσία που προκαλεί το εμβόλιο και ο ίδιος ο ιός κρατάει πάρα πολύ λίγο, ενώ με τη γρίπη δεν είναι ακριβώς έτσι. Ένας καλά ανοσοποιημένος άνθρωπος μπορεί να προστατευτεί αποτελεσματικά από τη γρίπη, για 12 μήνες τον χρόνο. Στον κορονοϊό, δυστυχώς, η κατάσταση είναι διαφορετική. Αν μπορέσουμε να έχουμε, κάθε χρόνο, ένα επικαιροποιημένο εμβόλιο το οποίο να μας προστατεύει τρεις και τέσσερις μήνες από τη μόλυνση κι άλλους έξι με οκτώ μήνες από τη βαριά νόσηση, πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να βρούμε μία ισορροπία. Κι αν αυτό, βέβαια, γίνει συστηματικά και σε ευρεία κλίμακα, ειδικά στον ευαίσθητο πληθυσμό. Και με τη βοήθεια των φαρμάκων, θα μπορέσουμε να βρούμε μία ισορροπία, να μπορέσουμε να συμβιώσουμε με τον ιό» απαντά ο κ. Ζαφειρόπουλος, εκφράζοντας την ανησυχία του για το άνοιγμα των σχολείων χωρίς μάσκες και τεστ: «Είναι επικίνδυνο. Όλοι το καταλαβαίνουμε. Το να βρισκόμαστε τριάντα άτομα σε μία αίθουσα με κλειστά παράθυρα, ουσιαστικά διατρέχουμε ένα σοβαρό κίνδυνο. Η μόνη προφύλαξη εδώ είναι η ατομική ευθύνη. Καθένας όταν δει ότι έχει το παραμικρό σύμπτωμα κρυώματος, καταρροής θα πρέπει να κάτσει σπίτι του» συνιστά ο ίδιος, απευθυνόμενος προς τους γονείς. «Αν αυτό το παιδί του επιτραπεί να μπει μέσα στην αίθουσα, θα έχουμε σίγουρα πρόβλημα και εξάρσεις. Αυτό είναι δεδομένο. Οπότε, μπορεί η κυβέρνηση να μην βάζει από την αρχή αυστηρούς κανόνες, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τη δική μας ευθύνη» υπενθυμίζει, λέγοντας πώς κι αυτό το κομμάτι εναπόκειται στους γονείς: «Όταν εκείνοι δουν ότι το παιδί τους έχει συμπτώματα κρυώματος, ακόμα κι αν αυτά είναι ήπια, θα πρέπει να του κάνουν ένα τεστ και να το κρατήσουν στο σπίτι, προληπτικά – έστω και με το παραμικρό, για να προστατευτεί η υπόλοιπη τάξη».
Ένα άλλο καλό, το οποίο εντοπίζει και παραθέτει ότι κ. Ζαφειρόπουλος, είναι ότι «Με τα καινούργια στελέχη (Όμικρον 4-5), έχουμε έντονα συμπτώματα πρώιμα, οπότε μπορούμε να πάρουμε μία γεύση: εμφανίζεται υψηλός πυρετός, κακουχία, καταρροή, φτέρνισμα, σε έντονο βαθμό. Ενώ παλαιότερα είχαμε πολλούς κρυφούς φορείς, ασυμπτωματικούς που έμπαιναν μέσα στην τάξη και κολλούσαν ένα σωρό παιδιά. Τώρα τα συμπτώματα είναι πιο έντονα – μπορεί να μην εξελίσσονται βαριά, αλλά είναι έντονα στην αρχή. Οπότε, αυτό μάς βοηθά να εντοπίσουμε από την αρχή το κρούσμα και να κάτσουμε σπίτι μας. Ένα από τα θετικά αυτής της ιστορίας, όπως εξελίσσεται».
Εν κατακλείδι, πάντως, ο βαθμός εξάπλωσης του ιού στα σχολεία θα κριθεί «Στο πόσο πιστά θα τηρήσουμε την ατομική μας ευθύνη. Είναι δύσκολο, το καταλαβαίνω, ένας γονιός που εργάζεται να πει «θα κρατήσω το παιδί μου στο σπίτι επειδή έχει ένα ψιλοκρύωμα, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει άλλη λύση». Αυτή είναι η μοναδική μας ασπίδα: Καθένας, με το παραμικρό σύμπτωμα, να απομονωθεί για μερικές μέρες» υποστηρίζει ο αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής σχολής.
Καταγραφή θανάτων: «Δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις»
Τέλος, θα εξωτερικεύσει τις ενστάσεις του ως προς την αλλαγή του συστήματος καταγραφής των θανάτων. Είχαν προηγηθεί οι προ καιρού ανακοινώσεις του υπουργού Υγείας Θάνου Πλεύρη, ότι στο εξής η χώρα μας θα υπολογίζει ξεχωριστά όσους πεθαίνουν από κορονοϊό και όσους καταλήγουν από άλλη αιτία και είναι και θετικοί στον κορονοϊό.
Εκπέμπονται στρεβλά μηνύματα και «δημιουργούνται μία σειρά από λανθασμένες εντυπώσεις με αυτόν τον τρόπο καταγραφής που προτείνουν» σχολιάζει ο κ. Ζαφειρόπουλος. «Θα είναι τραγικό λάθος, γιατί γίνεται για επικοινωνιακούς λόγους, για να φαίνεται ότι μειώνονται οι θάνατοι λόγω κορονοϊού. Ουσιαστικά, αν γίνει θα χαλάσει και θα καταστρέψει μία από τις πρωτιές της Ελλάδας· γιατί σε παγκόσμιο επίπεδο τους τελευταίους 24 μήνες, υπήρχαν πολλές χώρες που καυχιούνταν ότι είχαν λιγότερα κρούσματα και λιγότερους θανάτους από κορονοϊό. Κι όταν στο τέλος του χρόνου ήρθαν και μέτρησαν συνολικά τους θανάτους της χώρας τους, εκεί πλέον δεν μπορούσαν να κρυφτούν. Εκεί φάνηκε πραγματικά ποιες χώρες δήλωναν πραγματικά τους θανάτους λόγω κορονοϊού και ποιοι τους έκρυβαν κάτω από το χαλί. Ουσιαστικά, εκεί η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες, απ’ τις καλύτερες. Ήμασταν απόλυτα αξιόπιστοι. Εκεί φαίνεται πόσους θανάτους δηλώσαμε με την υπερβάλλουσα θνησιμότητα, ένας δείκτης ο οποίος βγαίνει μία φορά τον χρόνο και βλέπουμε πόσους νεκρούς είχαμε, τον οποίο (δείκτη) συγκρίνουμε με το μέσο όρο των προηγούμενων ετών κ.λπ. Αν δεν τους δηλώνουμε ως θανάτους λόγω κορονοϊού ή από κορονοϊό ή με κορονοϊό, ουσιαστικά θα δηλώνουμε μέρα με τη μέρα λιγότερους νεκρούς, αλλά στο τέλος του έτους, όταν θα κάνουμε τη σούμα και θα δούμε την υπερβάλλουσα θνησιμότητα, θα δούμε ότι θα έχουμε πάλι 10.000, ενώ θα έχουμε δηλώσει μόνο 1.000. Στο τέλος του έτους, όμως, που θα βγουν συνολικά οι θάνατοι θα φανεί η εξαπάτηση. Θα φανεί ότι ουσιαστικά η καταγραφή, επιστημονικά, έχει πρόβλημα, όπως φάνηκε σε μία σειρά από πολύ ανεπτυγμένες χώρες. Δεν είναι κακό να ξέρει ο κόσμος ότι έχουμε 30 θανάτους τη μέρα, για να παίρνει τα μέτρα του και να προφυλάσσεται».
