-
Στον «πάγο» η κατασκευή αστικών κατοικιών
Καταλυτικός είναι ο ρόλος του τουρισμού στη ανάκαμψη της οικοδομικής δραστηριότητας το τελευταίο διάστημα στον νομό Ρεθύμνου, καθώς σε τοπικό επίπεδο υπάρχει δυναμική ζήτηση για κατασκευές σε οτιδήποτε αφορά τον τουριστικό κλάδο.
Ανέγερση νέων ξενοδοχειακών μονάδων, τουριστικών κατοικιών, ανακαινίσεις και επισκευές κτηρίων που μπορούν να αξιοποιηθούν για τουριστικούς σκοπούς τονώνουν τον κλάδο των κατασκευών, ενώ σημαντική είναι και η ζήτηση για ανέγερση κατοικιών ιδίως στα νοτιά του Ρεθύμνου από ξένους οι οποίοι θέλουν να εγκατασταθούν μόνιμα στην περιοχή.
Τα παραπάνω δίνουν μια δυναμική κινητικότητα του κλάδου της οικοδομής ο οποίος είχε «παγώσει» στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, καθώς η ζήτηση ήταν περιορισμένη. Τα τελευταία δυο χρόνια η ανάκαμψη είναι αξιοσημείωτη μόνο όμως στον τουριστικό κλάδο και στην κατασκευή κατοικιών για ξένους. Στον «πάγο» παραμένει η κατασκευή νέων κατοικιών από ντόπιους λόγω των υψηλών τιμών τόσο πώλησης οικοπέδων όσο και κατασκευής, οι οποίες είναι απλησίαστες για το μέσο νοικοκυριό.
Ωστόσο όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Ν.Ε του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ρεθύμνου Σπύρος Καλησπεράκης τεράστιο είναι και το πρόβλημα έλλειψης προσωπικού τόσο σε ότι αφορά τους μηχανικούς όσο και τους τεχνίτες στον κατασκευαστικό κλάδο. Η απουσία προσωπικού σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση για οικοδομικές εργασίες, δημιουργεί προβλήματα στην αγορά και σίγουρα καθυστερήσεις στην εξέλιξη του κάθε έργου κατασκευής. Το πρόβλημα είναι έντονο σε πολλά εργοτάξια όπου δεν υπάρχουν τεχνίτες, καθώς οι μεν οικονομικοί μετανάστες των προηγούμενων δεκαετιών, απασχολούνται σε άλλους κλάδους, όπως π.χ. στον τομέα των υπηρεσιών (π.χ. διανομές), ενώ άλλοι έχουν επιστρέψει στις πατρίδες τους, όπου επίσης «τρέχουν» προγράμματα υποδομών αξίας πολλών δεκάδων ή και εκατοντάδων δισ. ευρώ.
Ειδικότερα, μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο κ. Καλησπεράκης τόνισε: «Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη δραστηριότητα, η οποία αφορά κυρίως τουριστικά ακίνητα Ελλήνων που θέλουν να τα εκμεταλλευτούν και την ίδια στιγμή έχουμε αυξημένη ζήτηση για κατασκευή κατοικιών για ξένους κυρίως στα νότια του νομού. Επομένως υπάρχει μεγάλη κινητικότητα στην αγορά. Η Κρήτη είναι μια «βιομηχανία» παραθερισμού, που εκεί προστίθεται σταδιακά και μια νέα παράμετρος που είναι αυτό που ονομάζεται «ψηφιακός νομάς», δηλαδή ο άνθρωπος που μπορεί να δουλέψει πια εκτός της χώρας του και άρα μπορεί να εγκατασταθεί στον Πλακιά για παράδειγμα και να εργάζεται από κει. Έχουμε αρχίσει και βλέπουμε τέτοιες περιπτώσεις εργαζομένων, οι λεγόμενοι ψηφιακοί νομάδες. Γενικά η Κρήτη είναι ένα μέρος που είναι σε μια μεγάλη δυναμική αλλαγή, που νομίζω ότι δεν την έχουμε κατανοήσει. Όλοι βλέπουμε τα πρόωρα σημάδια, αλλά το πως εξελίσσονται και τι συμβαίνει δεν το έχουμε καταλάβει».
Στον αντίποδα όπως προσθέτει ο κ. Καλησπεράκης οι κατασκευές κατοικιών για ντόπιους παραμένουν στα αζήτητα λόγω της ακρίβειας: «Την ίδια στιγμή δεν έχουμε ζήτηση για κατασκευή κατοικιών για ντόπιους. Εκεί υπάρχει ένα θέμα γιατί η τιμή για κατασκευή αυτή τη στιγμή είναι τέτοια που δεν μπορούν να αγοράσουν οι άνθρωποι που θέλουν να μείνουν σε ένα σπίτι».
Τεράστιο πρόβλημα για το κλάδο όπως τονίζει είναι οι ελλείψεις εργατικών χεριών με αποτέλεσμα τα εργοτάξια να είναι υποστελεχωμένα μιας και η διαθεσιμότητα είναι υποπολλαπλάσια της προσφοράς εργασίας: «Λόγω έλλειψης των τεχνιτών καθώς έφυγαν από την Κρήτη, κυρίως οι αλλοδαποί, αυτή τη στιγμή η οικοδομή έχει πιο μεγάλη ζήτηση με αποτέλεσμα το υπάρχον προσωπικό να μην μπορεί να καλύψει τις ανάγκες που υπάρχουν, που αυτό συνεπάγεται καθυστερήσεις, κακοτεχνίες. Επίσης, υπάρχει μια μεγάλη αγορά στην οικοδομή που είναι οι ανακαινίσεις κατοικιών μέσω των προγραμμάτων «Εξοικονομώ». Υπάρχει συνεχές ενδιαφέρον για τη βελτίωση των κατοικιών, που και αυτό θέλει εργατικά χέρια, μηχανικούς κ.λπ που δεν υπάρχουν. Η έλλειψη των τεχνιτών είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί γιατί υπάρχει το θέμα, ότι πια η αγορά είναι πανευρωπαϊκή. Εάν αυτήν τη στιγμή η Ιταλία πληρώνει περισσότερο τους μπετατζήδες, πηγαίνουν και πάλι στην Ιταλία. Μέσω του διαδικτύου μπορούν να βρουν οι τεχνίτες ποια είναι η καλύτερη επιλογή για αυτούς. Άρα μετακινούνται στην Ευρώπη και η Ελλάδα δεν είναι σε θέση να πληρώσει ακόμα, παρόλο που υπάρχει αυτή η ζήτηση, μεροκάματα επιπέδου Ιταλίας ή Γερμανίας. Στους μηχανικούς επίσης, μια ολόκληρη γενιά στην κρίση έφυγε στο εξωτερικό και ούτε αυτό το κενό αναπληρώνεται».
Ο κ. Καλησπεράκης εξηγεί πως οι αυξήσεις στις τιμές των οικοδομικών υλικών δεν επηρεάζουν τα ακίνητα που κατασκευάζονται με σκοπό να αξιοποιηθούν τουριστικά επισημαίνοντας πως: «Αναφορικά με τις τιμές υπήρξε μια μεγάλη κρίση πριν μερικούς μήνες, αλλά δεν επηρέασε ουσιαστικά την κατάσταση. Για τα ακίνητα εκμετάλλευσης (τουριστικά ακίνητα) δεν έχεις επιλογή. Δεν μπορεί να πει κάποιος «θα το τελειώσω μετά γιατί ακρίβυναν». Όταν το τελειώσει θα το εκμεταλλευτεί, όσο καθυστερεί χάνει ακόμα περισσότερο. Επίσης οι τιμές αναδιαμορφώθηκαν. Έγινε πριν μερικούς μήνες μια μεγάλη έκρηξη, τώρα έχει μαζευτεί η κατάσταση. Δεν ξανά ήρθε εκεί που ήταν, αλλά τουλάχιστον σταμάτησε αυτή η ανοδική πίεση».
Δυσβάσταχτο το κόστος κατασκευής για ιδιοκατοίκηση
Την ίδια στιγμή και ενώ τα τουριστικά ακίνητα καταγράφουν ανοδική πορεία, στον «πάγο» παραμένει η αγορά κατοικιών και αυτό γιατί το κόστος τόσο αγοράς όσο και της κατασκευής είναι δυσβάσταχτα. «Αυτή τη στιγμή με το κόστος γης και το κόστος κατασκευής που υπάρχει, είναι τεράστια. Εάν χτιστεί ένα διαμέρισμα θα πρέπει να πουληθεί 3.500 – 4.000 ευρώ τ.μ. Με αυτή την τιμή δεν μπορεί ο μέσος Έλληνας να αγοράσει ένα διαμέρισμα για αυτόν ή για το παιδί του όπως έκανε στο παρελθόν, ούτε μπορεί να πάρει μια χρηματοδότηση από την τράπεζα. Έχει αυξηθεί πάρα πολύ το κόστος οικοδομής. Αντίθετα, μετά την κρίση, οι μισθοί των Ελλήνων μειώθηκα και αυτό δημιουργεί μια έξτρα πίεση στην κατοικία» εξηγεί ο κ. Καλησπεράκης.
Η επέκταση του σχεδίου πόλεως μακροπρόθεσμα μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος καθώς θα αυξηθεί η προσφορά ακινήτων που σήμερα είναι σχεδόν μηδενική. «Η επέκταση του σχεδίου πόλεως θα δώσει μια ανάσα μακροπρόθεσμα, γιατί θα μειώσει ουσιαστικά το κόστος γης. Δηλαδή μια οικοδομή έχει δύο παράγοντες κόστους, το κόστος γης και το κόστος κατασκευής. Τάσσοντας τις περιοχές σε ένα σχέδιο πόλης, ουσιαστικά μειώνεται το κόστος γης. Άρα, αυτή τη στιγμή με την επέκταση του σχεδίου πόλης φθηναίνουν τα οικόπεδα και αυτό μεταφέρεται σε ένα διαμέρισμα σε ένα ποσοστό. Αστικά οικόπεδα έχουμε ελάχιστα και γι’ αυτό είναι ακριβά. Το σχέδιο πόλης είναι ένας παράγοντας, η αύξηση στα υλικά είναι ένας άλλος παράγοντας. Γενικά στην Ελλάδα αυτήν τη στιγμή ο μέσος Έλληνας δεν μπορεί να αγοράσει ένα σπίτι, αυτό είναι γεγονός, το οποίο δεν ξέρω πως θα αντιμετωπιστεί».
Ανθεκτική η οικοδομική δραστηριότητα στην περίοδο της πανδημίας
Εν τω μεταξύ διψήφια άνοδο κατέγραψε η οικοδομική δραστηριότητα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τον πρώτο μήνα του έτους, παρά τις πιέσεις που ασκεί το «ράλι» στις τιμές των οικοδομικών υλικών.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το μέγεθος της συνολικής οικοδομικής δραστηριότητας (ιδιωτικής – δημόσιας), κατά τον μήνα Ιανουάριο 2023, στο σύνολο της Χώρας με βάση τις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, ανήλθε σε 1.844 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 398.840m2 επιφάνειας και 1.866.666 m3 όγκου, παρουσίασε δηλαδή, αύξηση κατά 21,2% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, αύξηση κατά 18,6% στην επιφάνεια και αύξηση κατά 36,9% στον όγκο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022. Οι εκδοθείσες άδειες ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, στο σύνολο της χώρας, κατά τον μήνα Ιανουάριο 2023ανήλθαν σε 1.826 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 391.360 m2 επιφάνειας και 1.829.025 m3 όγκου, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 21,4% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, αύξηση κατά 18,4% στην επιφάνεια και αύξηση κατά 36,9% στον όγκο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022. Οι εκδοθείσες άδειες δημόσιας οικοδομικής δραστηριότητας κατά τον μήνα Ιανουάριο 2023, στο σύνολο της χώρας, ανήλθαν σε 18 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 7.480 m2 επιφάνειας και 37.641 m3 όγκου.
Το ποσοστό συμμετοχής της δημόσιας οικοδομικής δραστηριότητας στον συνολικό οικοδομικό όγκο, για τον μήνα Ιανουάριο 2023, είναι 2,0%. Κατά την περίοδο των τελευταίων δώδεκα μηνών, δηλαδή από τον Φεβρουάριο 2022 έως τον Ιανουάριο 2023, το μέγεθος της συνολικής οικοδομικής δραστηριότητας (ιδιωτικής-δημόσιας) με βάση τις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, στο σύνολο της χώρας, ανήλθε σε 25.487 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 5.623.584m2 επιφάνειας και 25.642.457m3 όγκου. Σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο Φεβρουαρίου 2021 – Ιανουαρίου 2022 παρατηρήθηκε αύξηση κατά 6,1% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, μείωση κατά 8,1% στην επιφάνεια και μείωση κατά 0,9% στον όγκο.
Κατά την ίδια χρονική περίοδο, Φεβρουαρίου 2022 – Ιανουαρίου 2023, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα, εμφανίζει στο σύνολο της χώρας, αύξηση κατά 5,7% στον αριθμό των εκδοθεισών οικοδομικών αδειών, μείωση κατά 8,8% στην επιφάνεια και μείωση κατά 1,2% στον όγκο, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο Φεβρουαρίου 2021 – Ιανουαρίου 2022. Το ποσοστό συμμετοχής της δημόσιας οικοδομικής δραστηριότητας στον συνολικό οικοδομικό όγκο, για την ανωτέρω περίοδο, είναι 2,4%.
