Αναγκαία η εκπαίδευση του πληθυσμού στην παροχή πρώτων βοηθειών καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης, επισημαίνουν οι γιατροί
Τα νέα επιστημονικά δεδομένα αναφορικά με την καρδιαγγειακή νόσο, τόσο σε ό,τι αφορά την πρόληψη και την διάγνωσή τους όσο και τη θεραπεία τους, συζητήθηκαν στην διάρκεια της 2η Επιστημονικής Ημερίδα του Ιατρικού Συλλόγου Ρεθύμνου με θέμα «Ενημέρωση για πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών». Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε το πρωί του Σάββατο στο Σπίτι του Πολιτισμού, όπου οι επιστήμονες είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις εισηγήσεις επιστημόνων και να ανταλλάξουν απόψεις στα ζητήματα του ιατρικού κλάδου εστιασμένα στις καρδιοπάθειες.
Όπως φάνηκε η επιστήμη προχωρά διαρκώς και με νέες σύγχρονες μεθόδους μπορεί να δώσει αποτελεσματικές λύσεις στις καρδιοπάθειες και ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει θεραπεία, υπάρχουν τρόποι βελτίωσης της ποιότητα ζωής του ασθενούς. Σημαντική παράμετρος είναι η πρόληψη με υιοθέτηση υγιεινών τρόπων ζωής που θα περιλαμβάνουν καλή διατροφή και σωματική άσκηση, ενώ αυτονόητο θεωρείται η διακοπή καπνίσματος και η πολύ συνετή κατανάλωση αλκοόλ.
Την εκδήλωση συντόνιζε η πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ρεθύμνου Αναστασία Καπελέρη, η οποία μεταξύ άλλων στον χαιρετισμό της ανέφερε: «Οι καρδιαγγειακές νόσοι, δηλαδή το έμφραγμα μυοκαρδίου, η καρδιακή ανεπάρκεια, ο αιφνίδιος θάνατος και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως.
Παρά τις προόδους στην αντιμετώπισή τους, η θνητότητα και η νοσηρότητα παραμένουν υψηλές. Έτσι η πρόληψη τους είναι τεράστιας σημασίας και αποτελεί ίσως τον βασικότερο στόχο της Καρδιολογίας σήμερα.
Οι παράγοντες του καθημερινού τρόπου ζωής που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο δημιουργίας αθηρώματος (αθήρωμα είναι μια λιπαρή εναπόθεση στο επιθήλιων των αρτηριών και της ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων περιλαμβάνουν: Την αποχή από το κάπνισμα, την κατανάλωση υγιεινών τροφίμων, την χαμηλή πρόσληψη αλατιού, την συστηματική σωματική άσκηση , τη διατήρηση χαμηλού βάρους και μικρής διάστασης μέση και την κατανάλωση μικρών ποσοτήτων αλκοόλ. Επίσης σημαντική είναι η παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης και η μέτρηση της χοληστερόλης και άλλων βιοχημικών ανοσολογικών δεικτών, όπως HDL, LDL, Lp(a), Τριγλυκερίδια, Ομοκυστεΐνη, Apo(A1) & Apo(A2).
H αντιμετώπιση της πάθησης στηρίζεται σε συνδυασμό υγιεινοδιαιτητικών μέτρων και κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής.
Πλέον, γίνεται εξατομικευμένη θεραπεία, ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου που έχει ο ασθενής και ο τρόπος αντιμετώπισης θα αποφασισθεί από τον θεράποντα ιατρό».
Μαζί με την κ. Καπελέρη στο πάνελ και ο πρώην πρόεδρος του Ιατρικού συλλόγου, ο καρδιολόγος Γιώργος Στεφάνάκης, ο οποίος στη διάρκεια το συνεδρίου ανέπτυξε εισήγηση αναφορικά με τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, ζήτημα για το οποίο επεσήμανε ότι είναι επιβεβλημένος ο προληπτικός έλεγχος στις οικογένειες που έχουν άτομα με ιστορικό αιφνίδιου θανάτου: «Αυτό που θα ήθελα να κρατήσετε για τον αιφνίδιο θάνατο είναι ότι είναι ένα πολυσυζητημένο θέμα και ειδικά τα τελευταία 2-3 χρόνια μετά την πανδημία. Αλλά εμείς γνωρίζουμε ότι και πριν την πανδημία και πριν τον κορονοϊό αυτό ισχύει. Και αυτή είναι η πραγματικότητα. Και βέβαια, το μήνυμα είναι ότι στις οικογένειες που υπάρχουν άτομα με ιστορικό αιφνίδιου θανάτου νέων ατόμων, είναι επιβεβλημένο να ελέγχονται και τα υπόλοιπα άτομα της οικογένειας, πάντα στα πλαίσια της πρόληψης. Γιατί δεν έχουμε άλλο τρόπο προς το παρόν να διαγνώσουμε τα άτομα, τα οποία βρίσκονται σε αυτόν τον μεγάλο κίνδυνο».
Στο πλαίσιο αυτό ο Ρεθεμνιώτης καρδιολόγος σημείωσε, την επιτακτική ανάγκη να υπάρχει η δυνατότητα μεγαλύτερης και ταχύτερης εκπαίδευσης της κοινότητας, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα με σωστό τρόπο να προσφέρεται η βοήθεια που χρειάζεται ένας συνάνθρωπός μας, για να καταφέρει να επιβιώσει μέχρι να φτάσει στα χέρια των γιατρών. Στο πλαίσιο του συνεδρίου παράλληλα με τις διαλέξεις στο 1ο όροφο του Σπιτιού του Πολιτισμού παραδίδονταν μαθήματα ΚΑΡΠΑ (Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης).
Η σύγχρονη επεμβατική αντιμετώπιση των καρδιακών παθήσεων
Για τα νέα επιστημονικά δεδομένα και τη σύγχρονη επεμβατική αντιμετώπιση των καρδιακών παθήσεων, μίλησε ο καθηγητής καρδιολογίας του ΠΚ – ΠΑΓΝΗ επεμβατικός καρδιολόγος Μανολης Σκαλίδης. Όπως τόνισε σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους: «Υπάρχουν εξελίξεις που τρέχουν, τόσο στην πρόληψη, τόσο στη διάγνωση, όσο και στη θεραπεία των καρδιαγγειακών παθήσεων. Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά. Μπορούμε σήμερα με ελάχιστες επεμβατικές μεθόδους να θεραπεύσουμε τη στεφανιαία νόσο στην πλειονότητα των περιπτώσεων, να αντικαταστήσουμε βαλβίδες, χωρίς χειρουργική επέμβαση. Να φτιάξουμε ανεπάρκειες των βαλβίδων, να φτιάξουμε αρρυθμίες, να κλείσουμε τρύπες που υπάρχουν γενετικά μέσα στην καρδιά. Σημειώνεται μια τεράστια πρόοδος της επιστήμης, η οποία γίνεται ολοένα και πιο προσιτή. Βέβαια, για να ακολουθήσουμε την επιστήμη, χρειάζεται στήριξη της πολιτείας και του δημόσιου συστήματος υγείας. Δυστυχώς αυτό είναι το προαπαιτούμενο και αυτό περιμένουμε». Παράλληλα όπως πρόσθεσε ο καθηγητής Καρδιολογίας, τα τελευταία χρόνια λόγω του κορονοϊού η πρόληψη έχει πάει πίσω, ενώ εξήγησε ότι ένας καρδιολογικός έλεγχος πρέπει να ξεκινά από τη σχολική ηλικία.
«Αυτο που περιλαμβάνει ο προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος είναι ένα καρδιογράφημα και μια κλινική εξέταση που τα θέλουμε από το σχολείο. Επίσης απαιτείται ένας προαθλητικός έλεγχος και από εκεί και μετά ανάλογα με τα ευρήματα και τα συμπτώματα που έχει κάποιος, χρειαζόμαστε έναν υπέρηχο, ένα τεστ κοπώσεως, εξετάσεις αίματος για χοληστερίνη, αλλά σε γενικές γραμμές, αυτά που χρειαζόμαστε είναι μια καλή κλινική εξέταση και ένα καρδιογράφημα» πρόσθεσε.
Μυοκαρδιοπάθειες, αρρυθμίες και πολλαπλά ανευρύσματα ισχυρότερες κληρονομικές καρδιοπάθειες
Για τη γενετική βάση τω καρδιοπαθειών μίλησε στη διάρκεια του συνεδρίου ο Δρ. Νικόλαος Μαρινάκης, μοριακός βιολόγος και γενετιστής. Όπως εξήγησε ο κληρονομικές παθήσεις της καρδιάς και των αγγείων οφείλονται σε γενετικές παραλλαγές του DNA που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά.
Οι πιο συχνές κληρονομικές καρδιοπάθειες όπως είπε είναι οι μυοκαρδιοπάθειες (υπερτροφική, διατατική κ.ά.), τα αρρυθμιογόνα σύνδρομα (Long QT, short QT κ.ά.) και τα πολλαπλά ανευρύσματα. Όσον αφορά τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τα οποία συχνά παρουσιάζουν οικογενειακό ιστορικό, η γενετική βάση τους είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη, δεδομένου ότι οφείλονται στην αθροιστική επίδραση γενετικών παραλλαγών σε πολλαπλά γονίδια. Οι περισσότερες καρδιακές παθήσεις σχετίζονται με περιβαλλοντικούς παράγοντες και με τον τρόπο ζωής (κάπνισμα, διατροφή κ.ά.).
Όπως ανέφερε ο κ. Μαρινάκης, σε ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού η καρδιακή νόσος μπορεί να οφείλεται σε γενετικές παραλλαγές. Αναφορικά με τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατος νέων <35 ετών οφείλεται κατά κύριο λόγο, όπως είπε, στα κληρονομικά καρδιαγγειακά νοσήματα, παρουσιάζοντας τα παρακάτω στοιχεία:
– 1 περίπτωση αιφνίδιου καρδιακού θανάτου ανά 100.000 άτομα πληθυσμού νέων ετησίως.
– Τα νοσήματα αυτά ενοχοποιούνται για το 80% των αιφνίδιων καρδιακών θανάτων στους νέους και αθλητές.
– Η πιο συχνή αιτία είναι η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια.
«Ο γενετικός έλεγχος έχει σήμερα κατακτήσει τη θέση του στην ορθή κλινική πρακτική (best practice) για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση των κληρονομικών καρδιαγγειακών παθήσεων. Η αναγνώριση των παθολογικών μοριακών μηχανισμών που προκύπτουν από ένα παθολογικό γονίδιο έχει επιτρέψει την ανάπτυξη μιας νέας εξατομικευμένης προσέγγισης στη διάγνωση και τη θεραπεία των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Η αποκάλυψη της παθολογικής παραλλαγής έχει μεγάλη σημασία για την γενετική συμβουλευτική των ασθενών και των οικογενειών, διευκολύνοντας τη διάγνωση σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο. Παράλληλα, σε πολλές περιπτώσεις η ακριβής γνώση της γενετικής βλάβης οδηγεί στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των συμπτωμάτων καθώς και στον προσδιορισμό της δέουσας εξατομικευμένης φαρμακευτικής αγωγής ή θεραπείας. Οι γενετικές εξετάσεις δεν ταυτοποιούν το τελικό αποτέλεσμα του νοσήματος» κατέληξε ο κ. Μαρινάκης.
Οι προδιαθεσικοί παράγοντες της στεφανιαίας νόσου
Ο καρδιολογος εντατικολόγος διευθυντής ΕΣΥ του ΓΝΡ Ηλίας Σαμιώτης μίλησε για τους προδιαθεσικούς παράγοντες της στεφανιαίας νόσου. «Με τον όρο «προδιαθεσικός παράγων» εννοούμε ένα χαρακτηριστικό που επιτρέπει τον καθορισμό των ατόμων που έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν ένα συγκεκριμένο νόσημα, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του γενικού πληθυσμού».
Για παράδειγμα, όπως είπε, σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μείζονα παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου, καθώς επιδημιολογικά δεδομένα τεκμηριώνουν τη σύγχρονη θεώρησή του ως ισοδύναμου στεφανιαίας νόσου. Όπως σημείωσε στην ομιλία του πάνω από 70 εκατομμύρια ανθρώπων στον κόσμο πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ενώ το 2004, πρόσθεσε, εκτιμάται ότι περίπου 3,4 εκατομμύρια έχασαν τη ζωή τους από τις συνέπειες του υψηλού σακχάρου στο αίμα.
Παράλληλα, τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και άλλων λιπιδίων στο αίμα είναι παράγοντες κινδύνου που ευθύνονται για 1/3 συνόλου των καρδιαγγειακών νοσημάτων παγκοσμίως.
Στους παράγοντες κίνδυνου είναι το κάπνισμα η κακή διατροφή, το αλκοόλ και η απουσία σωματικής δραστηριότητας.
«Το κάπνισμα αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες της στεφανιαίας νόσου σε παγκόσμιο επίπεδο. Το κάπνισμα επάγει τη νοσηρότητα της καρδιάς και των αγγείων μέσω πολλών μηχανισμών. Η μικρή ημερήσια κατανάλωση αλκοόλ και ειδικά του κόκκινου κρασιού φαίνεται να έχει ευεργετικά οφέλη για την καρδιά. Έχει βρεθεί ότι αυξάνει την HDL χοληστερόλη και μειώνει την LDL χοληστερόλη.
Αντίθετα, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αιθανόλης, που συχνά συνδυάζεται με κατανάλωση πυκνών οινοπνευματωδών ποτών, συνεπάγεται αύξηση της πιθανότητας προσβολής. Η μεγάλη πρόσληψη αλκοόλης μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στην υγεία των ανθρώπων, όπως αύξηση της αρτηριακής πίεσης των τριγλυκεριδίων» ανέφερε ο κ. Σαμιώτης.
Άλλα σοβαρά προβλήματα που προκαλεί το αλκοόλ όπως πρόσθεσε είναι: Αρρυθμία, καρδιοπάθεια και αιφνίδιο θάνατο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είπε η ανεπαρκής σωματική δραστηριότητα είναι παράγοντας κινδύνου θνησιμότητας.
Η διατροφή επηρεάζει και άλλους βιολογικούς παράγοντες συγκεκριμένα, την αρτηριακή πίεση, το σακχαρώδη διαβήτη και το σωματικό βάρος. Παράλληλα πρόσθεσε ότι έχει αποδειχθεί ότι τόσο η νοσηρότητα όσο και η θνησιμότητα φαίνεται να αυξάνονται με την αύξηση της ηλικίας.
Απαντώντας στο ερώτημα γιατί απασχολούμαστε με τους προδιαθεσικούς παράγοντες είπε: «Γιατί δεν υπάρχει μια ειδική εξέταση, η οποία να είναι γρήγορη, να είναι φθηνή, να είναι αποτελεσματική και να μην έχει επιπλοκές, ώστε να μπορούμε ανά πάσα στιγμή να ξέρουμε σε τι κατάσταση είναι τα στεφανιαία μας αγγεία. Έτσι λοιπόν, κι εμείς πρέπει με αυτούς τους παράγοντες να πορευτούμε, να τους τροποποιήσουμε, για να μπορέσουμε να έχουμε μια φυσιολογική και υγιεινή ζωή.
Εμείς με τους προδιαθεσικούς παράγοντες, τι θέλουμε να κάνουμε; Θέλουμε να δούμε αν αυτός που τον έχει κινδυνεύει περισσότερο από κάποιον άλλο που δεν τον έχει. Είναι μόνιμοι, είναι κάποιοι, τους οποίους μπορούμε να τους τροποποιήσουμε και να τους θεραπεύσουμε. Π.χ. η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία είναι επίσης οι άλλοι, η άθληση, η υγιεινή διατροφή, άλλοι φτιάχνουν με φαρμακευτική αγωγή και άλλοι με αλλαγή του τρόπου ζωή» είπε.
