Την καθοριστική συμβολή του τουριστικού κλάδου στην τοπική οικονομία αποτυπώνουν και τα στοιχεία του Επιμελητηρίου Ρεθύμνης αναφορικά με τον αριθμό εκείνων που έκαναν έναρξη λειτουργίας ανά κλάδο και εκείνων όπου έκλεισαν. Αυτό που παρατηρείται και δείχνει την δυναμική του κλάδου είναι ότι οι επιχειρήσεις που ανοίγουν είναι τετραπλάσιες από αυτές που κλείνουν. Βέβαια το στοιχείο αυτό αφορά την τελευταία διετία μετά από τη μακρά περίοδο της πανδημίας, αποτελεί ωστόσο ένα ασφαλές δείγμα για τον νομό, για τον οποίο ο τουριστικός κλάδος αποτελεί τη βασικότερη πηγή εισοδήματος.
Και αυτό γιατί τόσο ο κατεξοχήν τουριστικός κλάδος (σύμφωνα με τα μητρώα του επιμελητηρίου) που μπορεί να περιλαμβάνει μικρές μονάδες, ενοικιαζόμενα δωμάτια και βίλες όσο όμως και ο κλάδος των υπηρεσιών που περιλαμβάνει εκτός από τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και όλες εκείνες τις υπηρεσίες που παρέχονται στους επισκέπτες, όπως για παράδειγμα ενοικιάσεις αυτοκίνητων – σκαφών κτλ. και άπτονται του τουριστικού κλάδου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία διετία (2022 και 2023) άνοιξαν συνολικά 509 επιχειρήσεις (στον τουριστικό κλάδο και το τμήμα υπηρεσιών), ενώ την ίδια περίοδο οι διαγραφές που έγιναν ήταν μόλις 62.
Παράλληλα, όπως φαίνεται από τα στοιχεία ο κλάδος της μεταποίησης παρά το ενδιαφέρον όπου υπάρχει παραμένει σταθερός, γεγονός που αποδίδεται κατά κύριο λόγο στις δυσκολίες που υπάρχουν στη εξεύρεση εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού. Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία διετία άνοιξαν 83 επιχειρήσεις (33 το 2022 και 50 το 2023), ενώ την ίδια περίοδο οι διαγραφές ήταν 26 (10 το 2022 και 16 το 2023).
Από την άλλη το εμπόριο δείχνει σταδιακά να ανακάμπτει μετά τις σοβαρές πιέσεις που δέχτηκε στην περίοδο της πανδημίας, κάτι που φάνηκε στην αγορά του Ρεθύμνου, όταν αρκετά καταστήματα κατέβασαν ρολά μη μπορώντας να αντέξουν τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης και της κυριαρχίας των ηλεκτρονικών αγορών. Ήδη όμως την πρώτη μεταπανδημική χρονιά φάνηκαν τα πρώτα θετικά σημάδια, καθώς το 2022 άνοιξαν 48 νέες εμπορικές επιχειρήσεις και έκλεισαν 29, ενώ το 2023 ο αριθμός των νέων επιχειρήσεων αυξήθηκε σε 76 και εκείνων που έκλεισαν περιορίστηκε σε 24.
Χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του επιμελητηρίου Ρεθύμνης Γιώργος Γιακουμάκης ανέφερε ότι:
«Η δημογραφία των επιχειρήσεων στο Ρέθυμνο πάει πολύ καλά και φαίνεται και από τα στοιχεία του επιμελητηρίου ότι αυξάνει η δυναμική της. Το γενικό σύνολο, ειδικά το τελευταίο εξάμηνο των νέων επιχειρήσεων που προστίθενται σαν μέλη του επιμελητηρίου, σε σχέση με αυτών που αποχωρούν, δηλαδή που διακόπτουν τη λειτουργία τους, είναι περίπου 4 προς 1, ίσως και λίγο καλύτερα. Δηλαδή τετραπλάσιες επιχειρήσεις δημιουργούνται και προστίθενται από αυτές που διακόπτουν τη λειτουργία τους. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ισχυρή δυναμική στη δημιουργία επιχειρηματικότητας. Όπως φαίνεται και στα επιμέρους στοιχεία ανά κλάδο επιχείρησης, κυριαρχούν οι επιχειρήσεις στον τομέα υπηρεσιών. Οι επιχειρήσεις υπηρεσιών, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, αφορούν στον τουρισμό. Για παράδειγμα ένα εστιατόρια δεν γράφεται στον τουριστικό κλάδο, αλλά στων υπηρεσιών. Όπως αντίστοιχα ένας που ενοικιάζει σκάφη, δεν γράφεται στα τουριστικά. Σε κάθε περίπτωση το ποσοστό των υπηρεσιών σε ένα συντριπτικό ποσοστό περιστρέφονται γύρω από τον τουρισμό, κυριαρχεί, και μάλιστα αυξάνει το τελευταίο διάστημα -τα τελευταία δύο χρόνια, κυρίως το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Αυτό συμβαίνει γιατί πάει πολύ καλά ο τουρισμός τα τελευταία δύο χρόνια, αυτό φάνηκε και από το ενδιαφέρον για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, που ήταν η δημιουργία νέων τουριστικών επιχειρήσεων. Αυτό έχει την συντριπτική πλειοψηφία των ενδιαφερόμενων, δηλαδή μικρές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις σε κάθε περίπτωση. Σε ό,τι αφορά τον τομέα της μεταποίησης καταγράφει μια σταθερότητα, παρόλο που τελευταία υπάρχει μια αυξητική τάση. Σε αυτό τον κλάδου, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι όσες επιχειρήσεις θέλουν να ξεφύγουν από το πολύ μικρό μεταποιητικό και να επεκταθούν, είναι ότι υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού. Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η μεταποίηση είναι η υψηλή κεφαλαιοποίηση που απαιτείται, όπως μηχανήματα και ακριβός εξοπλισμός που είναι απαραίτητος σε αντίθεση με μια επιχείρηση στο τμήμα υπηρεσιών που το κόστος είναι μικρότερο.
Παράλληλα, το εμπορικό τμήμα παρουσίασε μια πίεση, η οποία φαίνεται να ξεπερνιέται τώρα. Λόγω κόβιντ και ανταγωνισμού από μεγάλα καταστήματα υπήρχε μια πίεση, η οποία με κάποιον τρόπο φαίνεται να ξεπερνιέται. Το 2022 δέχτηκε πίεση το εμπορικό και έκλεισαν καταστήματα. Επίσης, όπως φωνάζει και ο Εμπορικός Σύλλογος, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός, υπάρχουν διάφορα προβλήματα με το ηλεκτρικό κόστος ενέργειας κ.λπ. Σε αυτό που καταλήγω είναι ότι από ό,τι φαίνεται γενικά ο τουρισμός συμπαρασύρει όλους τους υπόλοιπους κλάδους και φυσικά και τον εμπορικό».
Σε ό,τι αφορά τις διαγραφές των επιχειρήσεων αυτές οφείλονται σε διάφορους λόγους με κυριότερη την αδυναμία βιωσιμότητας λόγω έλλειψης ρευστότητας και αυξημένων λειτουργικών εξόδων. Βέβαια υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις που οι επιχειρήσεις κλείνουν λόγω συνταξιοδότησης ή σε άλλες περιπτώσεις πρόκειται για επιχειρήσεις «μικρής διάρκειας» που ανοίγουν για ένα χρόνο και μετά κλείνουν. «Αυτό που είναι δεδομένο είναι ότι πάρα πολλές ατομικές κλείνουν και λόγω συνταξιοδότησης. Εξακολουθούν να υπάρχουν επιχειρήσεις που ανοίγουν για μια σεζόν και μετά κλείνουν. Τώρα πλέον είναι πιο εύκολο να δημιουργηθεί μια επιχείρηση, δεν χρειάζονται τόσες αδειοδοτήσεις κ.λπ. Επίσης είναι πολύ εύκολο να κλείσει προφανώς εάν δεν έχει οφειλές. Ο βασικότερος παράγοντας που οδηγεί κάποιους εκτός επιχειρηματικού στίβου, είναι η πίεση που προέρχεται από τον ανταγωνισμό. Είναι δεδομένο ότι δεν αυξάνεται τόσο πολύ το διαθέσιμο εισόδημα, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες όλων των επιχειρήσεων» τόνισε ο πρόεδρος του ΕΒΕΡ.
Το 2023 ήταν μια πολύ καλή χρονιά για την επιχειρηματικότητα στο Ρέθυμνο, κατέληξε ο κ. Γιακουμάκης.
Πόσες επιχειρήσεις άνοιξαν και πόσες έκλεισαν τα έτη 2022 και 2023
Ενάρξεις 01-01-2022 / 31-12-2022 01-01-2023 / 31-12-2023
Εμπορικό Τμήμα – 48- επιχειρήσεις – 76- επιχειρήσεις
Μεταποιητικό Τμήμα -33- επιχειρήσεις – 50- επιχειρήσεις
Τουριστικό Τμήμα – 51- επιχειρήσεις – 64- επιχειρήσεις
Υπηρεσιών Τμήμα -209- επιχειρήσεις – 185- επιχειρήσεις
Διαγραφές 01-01-2022 / 31-12-2022 01-01-2023 / 31-12-2023
Εμπορικό Τμήμα – 29- επιχειρήσεις – 24- επιχειρήσεις
Μεταποιητικό Τμήμα -10- επιχειρήσεις – 16- επιχειρήσεις
Τουριστικό Τμήμα – 09- επιχειρήσεις – 10- επιχειρήσεις
Υπηρεσιών Τμήμα – 45- επιχειρήσεις – 38- επιχειρήσεις
Αισιόδοξα τα μηνύματα για την τοπική επιχειρηματικότητα και το 2024
Εν τω μεταξύ αισιόδοξα είναι τα μηνύματα για την τοπική επιχειρηματικότητα και το 2024. Με «όχημα» τον τουρισμό που τα μηνύματα από τις προκρατήσεις είναι πολύ ενθαρρυντικά καταγράφοντας αύξηση κατά 5-10% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, η τοπική επιχειρηματικότητα αναμένει μια ακόμα καλή χρονιά με τόνωση της ρευστότητας. Η αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων (ΕΣΠΑ), αλλά και το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένεται να δώσουν νέα ώθηση στο τοπικό επιχειρείν, ενώ καταγράφεται ήδη έντονα το ενδιαφέρον των επιχειρηματιών για τη συμμετοχή τους σε προγράμματα που αφορούν στην ίδρυση και λειτουργία νέων μικρών τουριστικών επιχειρήσεων από το ΕΣΠΑ.
Παράλληλα ο αναπτυξιακός νόμος αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για το επιχειρείν, ωστόσο η φθηνότερη δυνατή επένδυση που μπορεί κανείς να υποβάλει ανέρχεται σε 100.000 ευρώ συν το Φ.Π.Α., πράγμα που είναι δεσμευτικό. Επίσης από τον αναπτυξιακό νόμο εξαιρείται ο κλάδος του εμπορίου, όπως και οι ελεύθεροι επαγγελματίες.
Βέβαια για την περαιτέρω ενίσχυση της επιχειρηματικότητας απαιτούνται περαιτέρω διευκολύνσεις που αφορούν κατά κύριο λόγο στην πρόσβαση των επιχειρηματιών στην τραπεζική δανειοδότηση και στην μείωση της φορολογίας, ενώ σοβαρό είναι και το πρόβλημα με το ιδιωτικό χρέος. Για τον λόγο αυτό πάγιο αίτημα αποτελεί η ένταξη του συνόλου των ληξιπρόθεσμων οφειλών στη νέα ρύθμιση των 72 δόσεων.
ΓΕΜΗ: 57.272 νέες επιχειρήσεις το 2023
Περισσότερες επιχειρήσεις από κάθε άλλη χρονιά, για την οποία υπάρχουν στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ), ιδρύθηκαν το 2023, ενώ θετικό είναι και το ισοζύγιο ενάρξεων-κλεισίματος επιχειρήσεων, όπως αναφέρει στο εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίου του το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς.
Ιδιαίτερα στον τομέα των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων και της ναυπηγοεπισκευής ιδρύθηκαν στο ΕΒΕΠ, 38 νέες επιχειρήσεις, όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση.
Γενικότερα, αναφέρεται πως κατά μέσο όρο, πέρυσι ιδρύονταν 156 επιχειρήσεις κάθε ημερολογιακή ημέρα ή 220 επιχειρήσεις κάθε εργάσιμη.
Με βάση τα στοιχεία του ΓΕΜΗ, το 2023 δημιουργήθηκαν 57.272 νέες επιχειρήσεις και έκλεισαν 20.268. Δηλαδή, οι ενάρξεις πέρυσι ήταν περισσότερες κατά 14,7% από το αντίστοιχο μέγεθος του 2022 και τα «λουκέτα» ήταν λιγότερα κατά 6,3%. Έτσι, το ισοζύγιο ενάρξεων-κλεισίματος επιχειρήσεων βελτιώθηκε κατά 30,9% μέσα στο 2023. Συνολικά, πέρυσι προστέθηκαν επιπλέον 37.004 νέες επιχειρηματικές οντότητες.
Ανά είδος, οι επιχειρήσεις που ιδρύθηκαν είναι, κυρίως, ατομικές και ΙΚΕ, ενώ η λιγότερο δημοφιλής κατηγορία επιχειρήσεων είναι οι Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ).
Η καλύτερη επίδοση στο ισοζύγιο ανοίγματος-κλεισίματος επιχειρήσεων σημειώθηκε στο Βόρειο Αιγαίο (+235,0%), ακολουθεί η Δυτική Ελλάδα (+107,3%), τα Ιόνια Νησιά (+75,4%), η Ήπειρος (+37,3%) και το Νότιο Αιγαίο (+34,4%), ενώ τη χειρότερη επίδοση είχε η Δυτική Μακεδονία, με το ισοζύγιο έναρξης-κλεισίματος επιχειρήσεων να επιδεινώνεται κατά 9,8%.
Τέλος, ανά μήνα, ο καλύτερος μήνας του 2023 ήταν ο Μάρτιος, με 6.707 ανοίγματα επιχειρήσεων ή περίπου 290 ανοίγματα ανά εργάσιμη ημέρα, και ο μήνας με τα περισσότερα κλεισίματα επιχειρήσεων είναι ο Δεκέμβριος, με 2.386 κλεισίματα επιχειρήσεων.
Ειδικά για το ΕΒΕΠ, τα ετήσια στοιχεία έναρξης επιχειρήσεων (01/01/2023-31/12/2023) έχουν ως εξής:
| Εμπορικό Τμήμα: | 622 |
| Μεταποιητικό Τμήμα: | 182 |
| Τμήμα Υπηρεσιών: | 620 |
| Τμήμα Ναυτιλιακών Δραστηριοτήτων και Ναυπηγοεπισκευής: | 38 |
| Σύνολο: | 1.462 |
