Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΠΑΠΑΔΑΚΗ*
Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης μας είναι η ρύπανση. Στον αέρα, στη στεριά, στη θάλασσα.
Η ρύπανση είναι αποτέλεσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Κανένα άλλο πλάσμα – πλην του ανθρώπου – δεν ευθύνεται για την παραμικρή επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
Η ρύπανση είναι δημιούργημα των ορυκτών καυσίμων. Η βιομηχανική επανάσταση που εντάθηκε τον 19ο αιώνα στηρίχτηκε στους γαιάνθρακες με τους οποίους λειτουργούσαν οι μηχανές εξωτερικής καύσεως, δηλαδή οι ατμομηχανές. Η εξόρυξη του πετρελαίου στη συνέχεια και τα παράγωγά του βοήθησαν να φτιαχτούν δισεκατομμύρια μηχανές για κάθε πραγματική ή εξωπραγματική ανθρώπινη ανάγκη. Τα παράγωγα του πετρελαίου κυρίως τα πλαστικά «περιτύλιξαν» κυριολεκτικά τη ζωή μας. Στα σκεύη μας, στα εργαλεία μας, στις παντοειδείς συσκευασίες, στα μέσα μεταφοράς, στην ένδυση και όπου μπορεί να φανταστεί κανείς κυριαρχεί το πλαστικό.
Ευτυχώς τα περισσότερα πλαστικά δύνανται να ανακυκλωθούν. Αυτό δεν συμβαίνει όμως στην πράξη. Στη χώρα μας με χρήση – κατανάλωση 600.000 τόνων πλαστικού ετησίως μόνο το 20% ανακυκλώνεται. Δηλαδή 480.000 τόνοι πλαστικού καταλήγουν στις χωματερές ή βολοδέρνουν στους δρόμους, στα χωράφια και στη θάλασσα. Και ο ένας χρόνος προσθέτει στον επόμενο τους ρύπους του.
Τραγικό είναι το θέαμα όταν στο τέλος της άνοιξης οι ΟΤΑ κόβουν χόρτα και θάμνους στα πρανή των περιαστικών δρόμων για αντιπυρική προστασία αποκαλύπτοντας το επίπεδο του πολιτισμού μας: Πλαστικά μπουκάλια, ποτήρια του καφέ, καλαμάκια, τσουβάλια ζωοτροφών, συσκευασίες ορυκτελαίων κ.λπ. να γεμίσεις φορτηγά. Την ίδια μέρα έπρεπε να βγαίνουν συνεργεία περισυλλογής απορριμμάτων, να μαζεύουν τα ίχνη του πολιτισμού μας… να μην τα βλέπουν τουλάχιστον οι ξένοι… και όσο σκέφτομαι πως το «βαρύ πυροβολικό» της οικονομίας μας είναι ο τουρισμός…
Ας εξειδικεύσω όμως το σημείωμά μου.
Δεκαετίες πριν μαζεύαμε τις ελιές μία – μία με τα χέρια μας. Πως τα καταφέρναμε μόνο εμείς ξέραμε. Ύστερα βγήκαν τα πλαστικά ελαιόδιχτα μ’ ενδιάμεσο στάδιο τους τροχήλατους «σκατζόχοιρους» αν τους θυμάται κανείς. Τα ελαιόδιχτα λοιπόν στρώνονταν τον Οκτώβρη και παρέμεναν έως το τέλος της ελαιοκομικής περιόδου με 2-3 σηκώματα. Τελειώνοντας ο ελαιόκαρπος, τα διπλώναμε, άλλοι τα πήγαιναν στις αποθήκες και άλλοι τα πέτρωναν στην ρίζα των ελαιών.
Ύστερα βγήκαν οι λινάτσες που παραμέρισαν κατά 95% τα ελαιόδιχτα. Στρώνονται οι ελιές ραβδίζοντας και φεύγουμε. Και αυτό γιατί οι ραβδισμένες πράσινες ελιές δίνουν χαμηλότερη οξύτητα στο λάδι άρα καλύτερη τιμή. Άσε που τελειώνεις και ξεγνοιάζεις…
Τι απόγιναν όμως τα παραμερισμένα ελαιόδιχτα, των δεκαετιών ’80 και ’90; Η συντριπτική πλειοψηφία των είναι ακόμη στα λιόφυτα. Ελάχιστοι τα απλώνουν πλέον. Σαν εργαλεία παρήλθε η χρησιμότητά τους. Σαν υλικό όμως είναι καταστροφικότατο για το περιβάλλον. Σιγά – σιγά θα κουρελιαστούν είτε από τον ήλιο, είτε από τα τρακτέρ και θα γίνουν μικροσκοπικά κομμάτια να μολύνουν το έδαφος.
Το ίδιο κακό προξενούν τα χιλιοτρύπητα κομματιασμένα λάστιχα άρδευσης. Αν δεν συλλεγούν ν’ ανακυκλωθούν θα γεμίσουν τα χωράφια. Μερικοί από άγνοια τα καίνε. Χειρότερο κακό προξενούν μιας και οι ρύποι των καυσαερίων των είναι βαρύτατοι.
Υπάρχει και άλλος λόγος επείγουσας αποκομιδής των άχρηστων πια ελαιοδιχτυών. Σε περίπτωση πυρκαγιάς (τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται συχνά) το διπλωμένο – πετρωμένο ελαιόδιχτο στην ρίζα ή πάνω στον κορμό των ελαιών τροφοδοτεί για ώρες τη φωτιά. Δεν μένει τίποτα. Καίγεται πλήρως ο κορμός αλλά και η ρίζα του δέντρου. Το πλαστικό δεν σβήνει παρά μόνο με την ρίψη χώματος. Με τη θερμότητα ρευστοποιείται και καθώς είναι διάπυρο διεισδύει στο χώμα κατακαίοντας τις ρίζες. Στις παλιές πυρκαγιές καίγονταν τα κλαδιά και τα φύλλα. Ο κορμός όμως και οι ρίζες επιβίωναν και ξαναφύτρωναν οι ελιές.
Πρόταση: Να δοθούν κίνητρα οικονομικά (μια κάποια τιμή/κιλό συλλεχθέντων ελαιοδιχτυών) από την περιφέρεια να φύγουν όλα τα παλιά ελαιόδιχτα από τα λιόφυτα. Να απαλλαγούν τα χωράφια μας από την μόλυνση. Να δοθεί ικανός χρονικός ορίζοντας για τη συλλογή των αλλά και διάλογος για τη χρησιμότητα του μέτρου.
*Ο Στέλιος Παπαδάκης είναι υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος με τον συνδυασμό «Η Κρήτη μας αλλιώς» και τον Σπύρο Δανέλλη
