-
Μια παράσταση έξοχη σε άκουσμα και θέαμα
Πολύ παλιά, πίσω στο χρόνο, όταν ξεφύλλιζα την ανθολογία Περάνθη, ταξιδεύοντας στη μαγεία της ποίησης, πάντα σταματούσα σε δυο ονόματα: Κώστας Καρυωτάκης και Μαρία Πολυδούρη.
Φυσικά μια έφηβη δεν θα μπορούσε να ξέρει τις άλλες προεκτάσεις του βίου και της πολιτείας των δύο ποιητών, αλλά εκείνη την εποχή με συγκινούσε ο στίχος και το τραγικό τέλος ενός ανεκπλήρωτου έρωτα. Αυτή η έλξη δεν σταμάτησε, με τον χρόνο, ιδιαίτερα όταν γνώρισα τον πολιτικοποιημένο Καρυωτάκη και την επαναστάτρια της εποχής της Πολυδούρη.
Εύρισκα στον Καρυωτάκη τον αυστηρό κριτή μιας εποχής, γεμάτης ταμπού και υπερβολές ηθών, που καθρέφτιζε με το σαρκαστικό, πολλές φορές, στίχο του.
Από αυτόν εκπορευόταν πιστεύω ο γνωστός πεσιμισμός που διέκρινε τον ποιητή και όχι από τον ψυχισμό του. Άποψή μου.
Η Πολυδούρη πάλι ήταν το πρότυπο γυναίκας, που, ακόμα και καταφεύγοντας σε ακρότητες, ήθελε να ρίξει τα κάστρα που φυλάκιζαν τις ιδιαίτερες αρετές της γυναικείας φύσης. Η γυναίκα αυτή ποτέ δεν ένοιωσε «res». Ποτέ δεν ήθελε να είναι απλά σκεύος ηδονής. Προκαλούσε για να αφυπνίσει συνειδήσεις. Ουτοπικό θα πείτε. Αυτή τη στάση ζωής όμως είχε διαλέξει η τρυφερή κατά τ’ άλλα ποιήτρια.
Ήταν φυσικό λοιπόν, μόλις πληροφορήθηκα τη νέα πρωτοβουλία του Απόστολου Κουγιτάκη και της ομάδας του πολιτιστικού συλλόγου Ρεθύμνου «Απόδραση», να παρουσιάσουν τους δυο αγαπημένους μου ποιητές να σπεύσω, παρά το ψιλόβροχο που ενισχύει τα διάφορα προβλήματα στην κίνηση που με απασχολούν, στο Αμφιθέατρο των ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ (πρώην ΤΕΙ) στα Περιβόλια
Είχα ενδόμυχα το φόβο ότι και πάλι δεν θα βρω εύκολα θέση. Και με δικαίωσε η κατάμεστη αίθουσα, πολύ πριν από την καθορισμένη ώρα προσέλευσης. Ευτυχώς ο Απόστολος με είχε σκεφθεί. Και τον ευγνωμονώ γι’ αυτό. Επειδή θα μπορούσα με άνεση να εμβαθύνω στο θέαμα και στο άκουσμα αυτής της νέας τους δημιουργίας με τίτλο «Κώστας Καρυωτάκης Μαρία Πολυδούρη, ένας ανεκπλήρωτος έρωτας;».
Η εκδήλωση είχε οργανωθεί από την Περιφέρεια Κρήτης με ελεύθερη είσοδο. Το σκηνικό δημιουργούσε μια ευχάριστη προδιάθεση. Κι εκείνος ο αθάνατος στίχος της Πολυδούρη «Μόνο γιατί σ΄αγάπησα…» χαραγμένος σε φόντο ενός τριαντάφυλλου, σου ξυπνούσε μνήμες απέραντης ψυχικής ευωχίας, που με πλημμύριζε, όταν διάβαζα ποίηση της τραγικής εκείνης γυναίκας.
Βέβαια ο σκηνοθέτης Απόστολος Κουγιτάκης στο καλωσόρισμά του, μας προδιάθεσε για τη δομή και σύνθεση της παράστασης, αλλά το θέαμα που ακολούθησε, με την ανεξάντλητη, σε ιδέες, σκηνοθετική του άποψη, δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια.
Έχει μια αρετή αυτός ο καλλιτέχνης, να πλημμυρίζει και την πιο απλή ζωντανή εικόνα με συμβολισμούς, που δεν ικανοποιούν απλά την αισθητική ενός απαιτητικού θεατή, αλλά και τροφοδοτούν τον προβληματισμό του.
Ο λόγος ντύνεται με μουσική και κίνηση που ανεβάζουν την ποιότητα του θεάματος ψηλότερα.
Εξαιρετική ιδέα να παρακολουθήσουμε την πορεία του ζευγαριού μέσα από την ερμηνεία πολλών προσώπων στον αντίστοιχο ρόλο. Δεν έχει ξαναγίνει αυτό επειδή χρειάζεται να τολμήσει ο σκηνοθέτης. Κάποιοι θεατές το είδαν σαν ένα τρόπο να πάρει κάθε ηθοποιός και μια γεύση από τους συγκλονιστικούς αυτούς χαρακτήρες.
Εγώ πάλι θαύμασα την επιλογή να μας δίνει κάθε ζευγάρι την αντίστοιχη με τη δραματικότητα του θέματος διάσταση, ανάλογα με τις ερμηνευτικές του ικανότητες.Για παράδειγμα οι τρεις κοπέλες που ενσάρκωσαν την Πολυδούρη τις τελευταίες της μέρες στο νοσοκομείο. Εξαιρετικές ερμηνείες. Μα και οι καλλιτέχνες σε ρόλους από το περιβάλλον των ηρώων, όπως η αδελφή της Πολυδούρη, αλλά και η προϊσταμένη επίσης ήταν θαυμάσιες στο δικό τους μέρος.
Ο χορός επίσης έδινε μια άλλη διάσταση στο θέμα. Δημιουργούσε εικόνες που ξυπνούσαν συναισθήματα. Καμιά κυρία δεν υστέρησε έστω και λέγοντας μια και μόνη φράση. Ούτε και κύριος φυσικά. Και πόσο ευρηματικές σκηνοθετικά οι σκηνές με την αλληλογραφία των δυο πρωταγωνιστών. Παρακολουθούσες ένα σύνολο έκφρασης χωρίς κενά, χωρίς κούραση, χωρίς αμηχανία.
Ένα ακόμα βασικό χαρακτηριστικό που έκανε την παράσταση ξεχωριστή ήταν η αποκάλυψη ότι τα κείμενα γράφτηκαν συλλογικά. Και τα μοιράστηκαν ισότιμα τα μέλη της ομάδας, με τις οδηγίες φυσικά του σκηνοθέτη τους.
Στην αξιέπαινη αυτή προσπάθεια χειροκροτήσαμε για τη θαυμάσια παρουσία τους με αλφαβητική σειρά τους:
Αθηνά Αγγελάκη, Μανόλη Βαρδάκης, Εύα Βαρδάκη, Ειρήνη Βασ. Γρηγοράκη, Ειρήνη Μιχ. Γρηγοράκη, Ιοκάστη Δαφέρμου, Κωνσταντίνο Ζάννη, Μιχαλάκη Ζάννη, Νίκο Ζάννη, Μυρσίνη Καρνή, Μαριάννα Κουγιτάκη, Μαίρη Κουδουμνάκη, Σοφία Κυπραίου, Μανώλη Κωστάκη, Άννα Λιαναντωνάκη, Αντώνη Μαμαλάκη, Άρτεμι Νικηφόρου, Ιωάννα Παναγιουλάκη, Μαίρη Πανέρη, Μιχάλη Πλατάκη, Παναγιώτη Πουλή, Μαρία Σαμαριτάκη, Νεφέλη Στεφανάτου, Παύλο Τζωρτζάκη, Νίνα Τσοτουλίδου, Ειρήνη Σοφουλάκη, Λιάνα Σχοινά, Άρη Σφηνιά, Βασίλη Φραντζεσκάκη, Φωτεινή Χαμογιωργάκη.
Συντελεστές
Τραγούδι – Πιάνο – Μουσική διδασκαλία: Αντιόπη Νικολουδάκη
Κιθάρα: Άρης Σφηνιάς
Επιμέλεια κείμενων – Αφηγήτρια: Μαίρη Πανέρη
Βοηθός – Φροντιστής: Λιάνα Σχοινά
Χόρεψαν οι Εβίτα Κουμαντάκη και Εμμανουέλλα Πιπεράκη. Και αυτή η ιδέα του σκηνοθέτη ήταν εξαιρετική.
Όταν επιστρατεύονται όλες οι μορφές τέχνης σε μια παράσταση το αποτέλεσμα είναι πάντα εξαιρετικό. Αρκεί να πετύχει ο συνδυασμός όπως έγινε στη συγκεκριμένη δημιουργία.
Εξαιρετική ιδέα η ζωντανή μουσική, ιδιαίτερα απαιτητική προσπάθεια που επωμίστηκε επάξια η Αντιόπη Νικολουδάκη (πιάνο – τραγούδι).
Απολαμβάνοντας την παράσταση δεν μπορούσα να μην παρατηρήσω τη θαυμάσια δουλειά που γίνεται στο θεατρικό εργαστήρι του πολιτιστικού συλλόγου Ρεθύμνου, που λειτουργεί αθόρυβα αλλά τόσο δημιουργικά στην αίθουσα του.
Στα δέκα χρόνια που λειτουργεί η ομάδα, χάρις στο πάθος του Απόστολου Κουγιτάκη, κάθε ηθοποιός κατάφερε να αναπτύξει το ταλέντο του και να οδεύει όλο και ψηλότερα.
Αυτό το πάθος το ένοιωσα όταν κάποια φορά απευθύνθηκα σε μια από τις ηθοποιούς και φίλες μου για ένα ρόλο σε δικό μου έργο: «Αν έχουμε και τον Απόστολο, μου είπε, δέχομαι αμέσως».
Πράγματι αυτή η ομάδα έχει «δέσει» καλλιτεχνικά και συναισθηματικά. Απέκτησε την απαιτούμενη χημεία για να μεγαλουργεί στη σκηνή. Και αυτό δεν περνά απαρατήρητο και από τον πιο αδιάφορο θεατή.
Έφυγα από την παράσταση με μια εύλογη συναισθηματική φόρτιση και την ευχή να επαναληφθεί. Για να ζήσει κι άλλος κόσμος το μοναδικό θέαμα και άκουσμα που βιώσαμε το βράδυ της Τετάρτης ζώντας επί σκηνής, τον ανεκπλήρωτο έρωτα του Κώστα Καρυωτάκη και της Μαρίας Πολυδούρη. Μια ιστορία που πάντα συγκινεί… Όπως άλλωστε και κάθε τι ανεκπλήρωτο …