Οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για την απογραφή του πληθυσμού που διεξήχθη το 2021, μόνο ευοίωνες δεν θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν. Ο μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδας ανέρχεται στα 10.432.481 άτομα, καταγράφοντας μια μείωση σε ποσοστό 3,5% σε σχέση με το 2011, όταν είχαν καταγραφεί 10.816.286 άτομα στην Ελλάδα. Δηλαδή μέσα σε μια δεκαετία ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 383.805 άτομα.
Το δημογραφικό πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό και αφορά σε όλη την γηραιά ήπειρο. Ωστόσο, η χώρα μας ανήκει στους πρωταθλητές, γεγονός που πρέπει να μας αφυπνίσει στο ζήτημα των κοινωνικο-οικονομικών πολιτικών που επιβάλλεται να ακολουθηθούν για την βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης και της προοπτικής της.
Οι ίδιες κοινωνικές αλλαγές που συνέβησαν τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα είχαν τα ίδια αποτελέσματα και στις άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες. Αν σε αυτές προσθέσουμε την οικονομική κρίση και την πανδημία μπορούμε να κατανοήσουμε αυτόν τον αρνητικό πρωταθλητισμό με βασική επίπτωση τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα γεννιούνται λιγότερα από 100.000 παιδιά τον χρόνο, για πρώτη φορά από τότε που καταγράφονται στοιχεία.
Τι συμβαίνει όμως στην Κρήτη;
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα, της διαΝΕΟσις, που δημοσιεύτηκε το 2019, και αφορά στην ελληνική οικογένεια και το δείκτη γονιμότητας στη χώρα μας, σε επίπεδο περιφέρειας διαπιστώνεται ότι «κατά τα τελευταία έτη (μετά το 2011), υπάρχει σαφής και σημαντική υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων με εξαίρεση την Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο (Διάγραμμα). Υπό αυτό το πρίσμα, η διαδικασία γήρανσης, ήδη εν εξελίξει στη χώρα μας εδώ και πολλές δεκαετίες, αναμένεται να επιταχυνθεί κατά τη διάρκεια των ερχόμενων ετών».
Και δυστυχώς οι προβλέψεις της έρευνας συνεχίζουν να επιβεβαιώνονται συμπεριλαμβανομένης και της Κρήτης αφού για το 2020 που έχουμε τα επίσημα στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις. Ωστόσο, στο Ηράκλειο σταθερά, και στο Ρέθυμνο με μια μικρή ανάκαμψη, οι γεννήσεις κατάφεραν να υπερτερήσουν των θανάτων, όπως δείχνει και το τμήμα του πίνακα που αφορά στην ελλαδική μεγαλόνησο.
Γεννήσεις ζώντων κατά τόπο μόνιμης κατοικίας της μητέρας και θάνατοι κατά τόπο μόνιμης κατοικίας του θανόντα, έτους 2020.
(στην 1η στήλη αριθμών οι γεννήσεις και στη 2η οι θάνατοι – πηγή: ΕΛΣΤΑΤ)
Η Ελληνική Πολιτεία οφείλει επειγόντως να προχωρήσει σε γενναία μέτρα που αφορούν κυρίως σε κρατικές πολιτικές ενθάρρυνσης της γονιμότητας. Οι νέοι άνθρωποι αποφεύγουν να κάνουν οικογένεια ή παιδιά λόγω της οικονομικής κατάστασης, ενώ οι γυναίκες δείχνουν να μην εμπιστεύονται ούτε στη στήριξη της πολιτείας, αλλά ούτε και τους εργοδότες τους. Αλλά ακόμα κι αν προχωρήσουν στην τεκνοποίηση ο αριθμός των παιδιών που γεννιούνται υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου αναπαραγωγής των γενεών.
Σε αυτό το πλαίσιο, παρά το δύσκολο και αρνητικό οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, η Κρήτη μπορεί να επανέλθει στην κατάσταση όπου οι γεννήσεις υπερτερούν των θανάτων. Το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο και οι οικογενειακοί δεσμοί ή οι δεσμοί στήριξης και για τις μονογονεϊκές οικογένειες είναι περισσότερο ισχυροί. Και μπορεί να αποτελέσει και με πολιτικές ανάσχεσης του brain drain και ενσωμάτωσης μεταναστών που θέλουν να μείνουν και να δουλέψουν στη χώρα μας, το υπόδειγμα για όλη τη χώρα που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το 2050 ενδέχεται να έχει πληθυσμό λιγότερο των 9 εκατομμυρίων ατόμων…
