Της ΚΑΔΙΑΝΗΣ ΤΖΟΥΛΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑΚΑΚΗ*
Οι χωριανοί και συγγενείς μου που επιστρατεύτηκαν, κατατάχτηκαν στο 44ο Σύνταγμα Πεζικού στο Ρέθυμνο. Στο έπος του ’40 διακρίθηκε η 5η Μεραρχία Κρητών.
Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο πολέμησαν και σώθηκαν οι κάτωθι:
1. Νικόλαος Σταύρου Τζουλάκης, μετέπειτα σύζυγος Χρυσής Στ. Σιγανού και πατέρας μου.
2. Ιωάννης Σταύρου Τζουλάκης
3. Γεώργιος Σταύρου Τζουλάκης, γυμναστής
Οι προαναφερθέντες τρεις ήσαν αδέλφια.
4. Ιωάννης Λεωνίδα Τζουλάκης
5. Στυλιανός Λεωνίδα Τζουλάκης, οδοντοτεχνίτης. Τραυματίστηκε πίσω στο κεφάλι.
Οι δύο προαναφερθέντες ήσαν αδέλφια.
6. Γεώργιος Ιωάννου Δασκαλάκης
7. Κωνσταντίνος Φραγκιά Δασκαλάκης
8. Κωνσταντίνος Σταύρου Σιγανός
9. Εμμανουήλ Σταύρου Σιγανός
10. Μύρων Σταύρου Σιγανός. Υπηρέτησε στην χωροφυλακή.
Οι τρεις προαναφερθέντες ήταν αδέλφια και αδελφοί της μητέρας μου Χρυσής Στ. Σιγανού.
11) Γεώργιος Εμμ. Βλαστός, ο πρώτος τραυματίας πολέμου στο χωριο.
12) Γεώργιος Εμμ. Σιγανός
13) Γεώργιος Ευαγγ. Παπαδάκης
14) Διογένης Ι. Σιγανός, αγρονόμος, έφεδρος λοχαγός πυροβολικού.
15) Ματθαίος Αντ. Πατεράκης. Ήταν νοσοκόμος στην Αλβανία.
Όλοι αυτοί και άλλοι μαζί έφυγαν με καράβια από τη Σούδα για Πειραιά, στις 20 του Οκτώβρη. Στρατοπέδευσαν στο Ρουφ. Αυτά που θα αναφέρω για τον πόλεμο του ’40 είναι λίγες από τις τρομακτικές αφηγήσεις του πατέρα μου, Νικολάου Τζουλάκη. Εγώ ευτυχώς ήμουν αγέννητη.
Προωθήθηκαν βόρεια και στην Καστοριά στρατοπέδευσαν πάνω στη λίμνη που ήταν παγωμένη. Πέρασαν Κλεισούρα, Ιεροπηγή και στο πρώτο αλβανικό χωριό είδαν τους πρώτους Ιταλούς αιχμαλώτους. Είδαν την Κορυτσά, μεγάλο ελληνικό χωριό. Προχωρώντας η πορεία τους ήταν μαρτυρική. Πέρασαν Εσέρκα, Καφετζέζ, τα μουλάρια πνιγόταν στη λάσπη, η πείνα τους θέριζε. Οι ψείρες τους βασάνιζαν και πολλών τα πόδια ήταν πρησμένα από τα κρυοπαγήματα.
Οι όλμοι έσκαγαν δίπλα τους, νεκροί πολλοί, χιόνι, κρύο, κάτω από το μηδέν. Σ’ αυτή τη δύσκολη περίσταση ο καθηγητής Κωνσταντίνος Στρατιδάκης – φιλόλογος – έβγαλε λόγο και τάραξε ψυχές. Οι Ιταλοί είχαν άριστο εξοπλισμό, οι δικοί μας όμως υπερείχαν σε ανδρεία και τόλμη.
Στις 12 του Φλεβάρη μετά από θυελλώδη επίθεση φωνάζοντας «Αέρα» οι φαντάροι μας έκαναν επίθεση στο όρος Μπουντανόρ 1950 μ. ύψος και το κατέλαβαν. Το βουνό είναι κοντά στην Τρεμπεσίνα. Ήταν κόλαση πυρός. Ο εχθρός αιφνιδιάστηκε. Οι δικοί μας έπιασαν περίπου τριακόσιους αιχμαλώτους. Μετά όμως έκαναν αντεπίθεση οι Ιταλοί. Σκοτώθηκαν πολλοί. Ο πατέρας μου κρατούσε ένα φυλακτό που έχει πάει σε τρεις πολέμους (Μικρασιατικό, Αλβανικό, Εμφύλιο) και σώθηκαν όλοι. Την 1η του Μάρτη οι Ιταλοί ξανάκαναν επίθεση. Πιάστηκαν 52 Ιταλοί αιχμάλωτοι.
Αναφέρω τους σκοτωμένους που άκουσα απ’ αυτόν, συμπολεμιστές του, κοντοχωριανούς του:
Μπούτζουκας
Ριτσάτος Μάρκος από το Γερακάρι
Κουτελιδάκης Μιχάλης από το Γερακάρι
Ταξάκης Μιχάλης από τον Φουρφουρά
Τσαχάκης από Δρυγιές
Δημητρακάκης Μύρων από Πλατάνια
Χαρίδημος Χαραλαμπάκης από Πετροχώρι
Τον Μαυράκη τον είδε σε μια σπηλιά, βομβαρδίστηκε η σπηλιά και πλακώθηκε.
Ο Μύρων Κωνσταντίνου Βεγλιρής ιατρός πέθανε στις 4 Απριλίου του 1941 πριν τη Γερμανική επίθεση στη Μακεδονία, στο 6ο Σ.Ν. Λουτρακίου. Ανήκε στο κέντρο εκπαίδευσης Κορίνθου.
Στις 6 Απριλίου ακολούθησε η εισβολή των Γερμανών στη Μακεδονία και η Ελλάδα αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει. Ακολούθησαν πολλές περιπέτειες μέχρι να φτάσουν οι στρατιώτες μας στην Αθήνα.
Οι Γερμανοί τους βομβάρδιζαν υποχωρώντας. Το ίδιο και τα καΐκια που τους μετέφεραν στην Κρήτη.
Ο πατέρας μου, Νικόλαος Τζουλάκης, από την Ελαφόνησο μαζί με άλλους προωθήθηκε προς Γραμπούσα, στο ακρωτήριο Τηγάνι. Συνάντησαν σφοδρή τρικυμία. Ήταν 111 άτομα σ’ ένα καΐκι. Σ’ ένα χωριό κοντά στο Τηγάνι τον περιποιήθηκαν πολύ. Έφτασε στο Καστέλι Κισσάμου, ο αγρονόμος ήταν Ρεθυμνιώτης, του βρήκε αμάξι για το Ρέθυμνο και το χωριό μας. Ακολούθησαν τα βάσανα της Κατοχής.
Εδώ θα κάνω μια μικρή παρέκβαση και θα αναφέρω αυτούς που πολέμησαν στον Εμφύλιο, χωριανούς. Απ’ αυτούς ένας μόνο σκοτώθηκε.
Εμφύλιος 1946-1949
Ελευθέριος Σταύρου Σιγανός, διδάσκαλος, πολέμησε στο Βίτσι.
Ευάγγελος Νικ. Σιγανός, πολέμησε στον Γράμμο τέσσερα χρόνια.
Εμμανουήλ Τζωρτζάκης
Φουρναράκης Γεώργιος (Γύπαρης)
Αλέξανδρος Ιωάννου Σιγανός: Σκοτώθηκε στις 22-12-1949 στο Μπέλεσι και είναι θαμμένος στο Νέο Πετρίτσι.
Στους δυο σκοτωμένους που δεν βρέθηκαν τα οστά τους ταιριάζουν τα λόγια του Περικλή από τον Επιτάφιο: «Ἀνδρῶν ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος».
Οι ήρωες του ’40 έχουν τώρα πια πεθάνει. Ζουν τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους. Η μνήμη τους όμως και τα κατορθώματά τους είναι αθάνατα.
Ζήτω η «αιώνια Ελλάδα».
*Η Καδιανή Τζουλάκη Δημητρακάκη είναι φιλόλογος
