Έχουμε πολλές φορές γράψει ότι μια κοινωνία ανθρώπων, για να προκόψει υλικά και πνευματικά και για να μην παραπαίει ηθικά, έχει ανάγκη από πρότυπα και παραδείγματα για μίμηση.
Όλοι ξέρουμε τι σημαίνει πρότυπα και τι παραδείγματα και τι μίμηση. Ας τα θυμίσουμε στα γρήγορα χρησιμοποιώντας εύληπτους και κατανοητούς από τον καθένα μας ορισμούς: Πρότυπο, λοιπόν, είναι, σύμφωνα με τα λεξικά της ελληνικής γλώσσας, ένα πρόσωπο από το στενότερο ή το ευρύτερο κοινωνικό μας περιβάλλον που έχει σε βαθμό σχεδόν τέλειο μια χαρακτηριστική ιδιότητα ή μια συμπεριφορά. Παράδειγμα είναι καθετί που μας προτρέπει είτε να το μιμηθούμε, να το ακολουθήσουμε δηλαδή στους τρόπους σκέψης, λόγου και δράσης, είτε να το αποφεύγουμε, τραβώντας, με άλλα λόγια, διαφορετικούς από εκείνο δρόμους.
Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του ιδιωτική ή προσωπική ζωή. Για ό,τι κάνει ή δεν κάνει σε αυτήν, δεν λογοδοτεί σε κανέναν, αφού ο ίδιος είναι ο αποκλειστικός δέκτης των αποτελεσμάτων των όποιων επιλογών και πράξεών του. Ταυτόχρονα, έχει τη δική του συμβολή στη δημόσια ζωή. Όσα λέει ή πράττει σχετίζονται άμεσα με το κοινωνικό σύνολο, δηλαδή είτε επηρεάζονται θετικά ή αρνητικά απ’ αυτά άμεσα ή μακροπρόθεσμα, είτε ασκούν θετική ή αρνητική επιρροή στα υπόλοιπα μέλη του κοινωνικού του περίγυρου.
Οι άνθρωποι κάθε εποχής έχουν ανάγκη από πρότυπα. Όπως τα σπίτια έχουν από θεμέλια. Όπως τα ιστιοφόρα πλοία από ανέμους. Όπως τα οχήματα από καύσιμα. Όπως τα παιδιά από τις συμβουλές των γονέων τους.
Τα θεμέλια των σπιτιών πρέπει να είναι γερά και ακλόνητα. Οι άνεμοι πρέπει να είναι ούριοι και να μην φέρνουν φουσκοθαλασσιές. Τα καύσιμα να είναι ανόθευτα και να μην τελειώνουν γρήγορα. Οι συμβουλές των γονιών να ξεκινούν από την αγάπη, τη σωφροσύνη και την εμπειρία τους.
Επειδή, όμως, κανείς από τους ανθρώπους δεν είναι απόλυτα τέλειος στη ζωή του, πολύ περισσότερο στη δημόσια, οφείλει κάθε φορά να προσπαθεί αφενός ώστε ν’ αποφεύγει τα σφάλματα και να εφοδιάζεται αφετέρου με εκείνα τα χαρίσματα («αγαθά») που θα τον βοηθούν ν’ αντιμετωπίζει τα εμπόδια της καθημερινής ζωής ή/ και να συνεργάζεται με τους άλλους για την υπερφαλάγγισή τους.
Επί σειρά ετών, έχει επικρατήσει η συνήθεια ν’ αναζητούνται τα πρότυπα στους πολιτικούς και στους θρησκευτικούς ηγέτες μιας κοινωνίας ή στους διαχειριστές των κοινωνικών υποθέσεων εν γένει. Προσωπικά, θεωρούμε εσφαλμένη την πεποίθηση αυτή. Μπορεί οι πολιτικοί και τα ιερατεία με τις αποφάσεις τους να καθορίζουν τους όρους και τα όρια της δημόσιας δράσης του κάθε πολίτη και του συνόλου των πολιτών, αλλά νομίζουμε για πιο φρόνιμο το να δέχεται κάθε άνθρωπος συμβουλές από τους γονείς του και να έχει τους ίδιους ως παραδείγματα προς μίμηση πριν σκεφτεί, μιλήσει ή δράσει.
Θα εξηγήσουμε αμέσως το λόγο. Ο κηπουρός νοιάζεται κάθε στιγμή για τα δικά του φυτά και δέντρα και φροντίζει για το καλύτερο με αγάπη και θέρμη για το δικό του κήπο. Δεν είναι λίγες οι φορές που χάνει τη ξεκούρασή του ή αψηφά κάθε ψυχοσωματικό κόπο αναζητώντας τρόπο να ποτίσει σε καιρούς ανομβρίας ή/ και να προφυλάξει τα κηπευτικά και τους καρπούς των δέντρων του από καταστροφικές καιρικές μεταβολές και από τα κάθε λογής ζιζάνια και παράσιτα. Όμοια και οι γονείς, καταβάλλουν σε κάθε στιγμή της ζωής κάθε προσπάθεια να γίνονται οι ίδιοι φωτεινά οδοσήμαντρα ώστε τα παιδιά τους να βρίσκουν δρόμους καθαρούς από αγκάθια να διαβαίνουν για την ιδιωτική τους ζωή και ταυτόχρονα λειτουργούν γι’ αυτά όπως τα θεμέλια που κρατούν γερό ένα σπίτι ανεξάρτητα από καιρό έτσι ώστε τα παιδιά να στέκονται αταλάντευτα στις πατροπαράδοτες αρχές και αξίες τους στη δημόσια ζωή.
Ταυτόχρονα, οι ίδιοι φροντίζουν και όντες μη παντογνώστες και μη αλάνθαστοι για τα λιγότερα το δυνατόν λάθη και για να βελτιώνουν συνάμα τις αρετές της ψυχής και του χαρακτήρα τους, ώστε να έχουν τα παιδιά τους αληθινά και κοινωφελή παραδείγματα προς μίμηση τόσο στη δημόσια, όσο και στην προσωπική τους ζωή στο ήθος και στις συμπεριφορές και στις πράξεις και τα λόγια. Δείτε ότι τα μυρμήγκια γίνονται και αυτά φίλεργα βλέποντας την εργατικότητα των γονιών τους. Τόσο η δημόσια, όσο και η ιδιωτική ζωή των ανθρώπων απαιτούν κάθε στιγμή τη λήψη συνετών αποφάσεων, τη χωρίς δειλίες ή πισωγυρίσματα ανάληψη πρωτοβουλιών και την υλοποίηση δράσεων που ξεκινούν από την ψυχική ισορροπία, την πνευματική καλλιέργεια και την ηθική ακεραιότητα. Για να έχει αυτά τα χαρίσματα, ο άνθρωπος δεν πρέπει να αναζητά και να τα βρίσκει πουθενά αλλού παρά μονάχα στο γονικό του σπίτι πριν βγει στην κοινωνία. Κατόπιν, αφού ενταχτεί στο κοινωνικό σύνολο, αυτά ακριβώς τα «αγαθά», που είναι εμφανώς ανώτερα και πολυτιμότερα παντός άλλου υλικού αγαθού, έχει ο ίδιος την ευθύνη να τα καλλιεργεί ώστε να αυξάνονται εις όφελος του ίδιου και όλων όσοι τον περιβάλλουν, και ταυτόχρονα να τα μεταλαμπαδεύει στους έκγονούς του.
Είναι γεγονός πως για να γίνει ένας άνθρωπος το καλύτερο κοινωνικό ον πρέπει να μην παραμελεί στιγμή την αυτογνωσία, την αυτοκριτική και τον αυτοέλεγχο. Αυτοί, λοιπόν, που πρώτοι απ’ όλους θα του διδάξουν πώς να αξιοποιεί με τον αποτελεσματικότερο τρόπο τα αποτελέσματα αυτών των εσωτερικών του διεργασιών εις όφελός του και των άλλων είναι οι γονείς του.
Για τους λόγους αυτούς, όταν η κοινωνία μας αποχτήσει γονείς που έχουν συνειδητοποιήσει τον παιδευτικό και τον κοινωνικό τους ρόλο και προορισμό, τότε θα έχουμε ελπίδες να πάρει η νέα γενιά θάρρος ψυχικό και σωματική και πνευματική δύναμη, για να ξεκινήσει με αυτούς ως πρότυπα και παραδείγματα για μίμηση τον αγώνα κατά της πνευματικής σήψης, της ηθικής στασιμότητας και της κοινωνικοπολιτικής παρακμής που όλοι βιώνουμε κάθε στιγμή. Διαφορετικά, οσάκις έχουμε «γονείς» που προέκυψαν «τυχαία» και δεν νοιάζονται πραγματικά για το μέλλον των παιδιών τους και της κοινωνίας, ας μην συζητάμε καλύτερα για το τι θα επακολουθήσει αργά ή γρήγορα…
