Αναζητήσεις εταίρων – Χρηματοδότηση ανά τρόπο διαχείρισης
Με την ευκαιρία ολοκλήρωσης του Οδηγού Προγραμμάτων της Ευρωπαϊκή Ένωσης (Οδηγός) που θα τεθεί στη δημοσιότητα στις 13 Μαρτίου 2024, σύμφωνα με τις προβλέψεις μας, θα αναφερθούμε στο σημερινό μας σημείωμά μας στην αναζήτηση εταίρων, για την υλοποίηση ενός επενδυτικού σχεδίου αλλά και στην οργάνωση των κεφαλαίων του Οδηγού, αλλά θα αναλύσουμε διεξοδικά και τους τρόπους διαχείρισης των χρηματοδοτήσεων. Έτσι οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν μια πρώτη γνώση των δυνατοτήτων του οδηγού.
Όσον αφορά τις «Αναζητήσεις εταίρων», σημειώνουμε ότι κάθε αιτών είναι ελεύθερος να βρει εταίρους, ενώ τονίζουμε και την ύπαρξη διαφόρων υπηρεσιών αναζήτησης εταίρων που μπορούν είτε να βοηθήσουν να βρει κάποιος οργανισμούς που επιθυμούν να συμμετάσχουν στο έργο που προτείνει είτε να δημοσιεύσουν την προσφορά συνεργασίας.
Η πύλη «Funding & Tenders Opportunities» (Δυνατότητες χρηματοδότησης και υποβολής προσφορών) καλύπτει προγράμματα που υλοποιούνται υπό άμεση διαχείριση, για διευκόλυνση κατανόησης για έργα εκτός ΕΣΠΑ. Το εργαλείο αναζήτησης εταίρων βοηθά να βρει ο ενδιαφερόμενος εταίρους για το σχέδιό του ανάμεσα στους πολλούς συμμετέχοντες σε προηγούμενα έργα της ΕΕ. Εκεί μπορεί να επιλέξει έναν οργανισμό με βάση το προφίλ του ή την προηγούμενη συμμετοχή του.
Μπορεί επίσης να βρει εταίρους κατόπιν συμμετοχής του σε διαδικασία σύναψης σύμβασης ως κοινοπραξία. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δύο αυτές επιλογές διατίθενται στην ενότητα «How to participate» (Πώς να συμμετάσχετε).
Ανάλογα με το πρόγραμμα χρηματοδότησης, τα εθνικά σημεία επαφής μπορούν επίσης να προσφέρουν υπηρεσίες αναζήτησης εταίρων, παρέχοντας λεπτομερή προφίλ εταίρων αλλά και ενεργές αναζητήσεις εταίρων.
Όσον αφορά τη «Χρηματοδότηση ανά τρόπο διαχείρισης» τονίζουμε ότι η Επιτροπή διαχειρίζεται τη χρηματοδότηση της ΕΕ, από κοινού με τα κράτη μέλη ή μέσω εταίρων υλοποίησης. Ο τρόπος διαχείρισης καθορίζει τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων και τον τρόπο αξιολόγησής τους.
Ο τρόπος διαχείρισης έχει ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι εμπλέκονται αρχές, είτε ευρωπαϊκού χαρακτήρα με τρόπο επιμερισμένο, είτε με άμεσο τρόπο, στην περίπτωση οργάνων και αρχών κοινοτικού ενδιαφέροντος. Το ενδιαφέρον στην περίπτωση αυτή είναι ότι εκτός της επιμερισμένης διαχείρισης προγραμμάτων (αυτό που αποκαλούμε στην περίπτωση της Ελλάδας, ΕΣΠΑ), υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό χορηγήσεων που ανέρχεται σε περίπου 30% του ετήσιου προϋπολογισμού.
Συγκεκριμένα: Διακρίνουμε τρεις τύποι διαχείρισης για όλα τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, τα οποία εμπίπτουν σε έναν από τους τρεις τρόπους υλοποίησης ανάλογα με τη φύση της σχετικής χρηματοδότησης:
- άμεση διαχείριση: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαχειρίζεται απευθείας τη χρηματοδότηση της ΕΕ (20% του ετήσιου προϋπολογισμού).
- επιμερισμένη διαχείριση: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι εθνικές αρχές διαχειρίζονται από κοινού τη χρηματοδότηση (70% του ετήσιου προϋπολογισμού).
- έμμεση διαχείριση: Οι οργανισμοί – εταίροι ή άλλες αρχές εντός ή εκτός της ΕΕ διαχειρίζονται τη χρηματοδότηση (10% του ετήσιου προϋπολογισμού).
Τονίζεται ότι ανεξαρτήτως της εμπλοκής εθνικών αρχών για τη διαχείριση ενός προγράμματος τον τελικό λόγο πάντοτε τον έχει η εκτελεστική εξουσία των Βρυξελλών, δηλαδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία διενεργεί αυστηρούς και αποτελεσματικούς ελέγχους σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται τα κονδύλια της ΕΕ. Η διαδικασία θα διαφέρει ανάλογα με τον τρόπο υλοποίησης του προγράμματος.
Τονίζεται επιπρόσθετα, ότι τα έργα που χρηματοδοτούνται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό τυγχάνουν έντονου ανταγωνισμού με τα έργα που θα υποβληθούν από άλλους αιτούντες για την ίδια πρόσκληση.
Στην άμεση διαχείριση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι άμεσα υπεύθυνη για όλα τα στάδια υλοποίησης ενός προγράμματος:
- Τη δημοσίευση των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων.
- Την αξιολόγηση των προτάσεων που υποβάλλονται.
- Την υπογραφή των συμφωνιών επιχορήγησης.
- Τον έλεγχο υλοποίησης του έργου.
- Την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.
- Τη διενέργεια των πληρωμών.
Τα καθήκοντα αυτά εκτελούνται από τις υπηρεσίες της Επιτροπής, στα κεντρικά της γραφεία, στις αντιπροσωπείες της ΕΕ ή μέσω τω εκτελεστικών οργανισμών της ΕΕ δεν εμπλέκονται τρίτα μέρη. Τα προγράμματα που υλοποιούνται υπό καθεστώς άμεσης διαχείρισης αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027.
Ιδιαίτερα κατατοπιστικό είναι το παράδειγμα που ακολουθεί και αφορά τον τομέα των ΜΜΕ:
Σύμφωνα λοιπόν, με την Επιτροπή, ένα από τα προγράμματα που διαχειρίζεται απευθείας η Επιτροπή είναι το πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (COSME). Το πρόγραμμα αυτό έχει ως βασικό στόχο τη στήριξη της δημιουργίας και της επέκτασης ΜΜΕ. Εάν ένας αιτών είναι επιχειρηματίας και αναζητεί οικονομική στήριξη από την ΕΕ, τότε το τμήμα επικοινωνίας και διαχείρισης θα είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας και ο Εκτελεστικός Οργανισμός για τις ΜΜΕ, ο οποίος υλοποιεί το πρόγραμμα COSME.
Οι προσκλήσεις υποβολής προτάσεων υπό καθεστώς άμεσης διαχείρισης δημοσιεύονται στη διαδικτυακή πύλη για τις χρηματοδοτήσεις και τους διαγωνισμούς (SEDIA).
Μεγάλο μέρος των κονδυλίων από το NextGenerationEU, το προσωρινό μέσο ανάκαμψης, θα εκτελεστούν επίσης υπό καθεστώς άμεσης διαχείρισης, ιδίως ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ).
Η διαδικασία υποβολής αίτησης πρέπει να πραγματοποιείται μέσω της διαδικτυακής πύλης «Ευκαιρίες χρηματοδότησης και υποβολής προσφορών» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τόσο για τις επιχορηγήσεις όσο και για τις προσφορές, η τυπική διαδικασία υποβολής αίτησης περιλαμβάνει την εύρεση μιας πρόσκλησης για την οποία ο ενδιαφερόμενος είναι επιλέξιμος, την εύρεση εταίρου έργου, τη δημιουργία λογαριασμού στη διαδικτυακή πύλη, την εγγραφή του οργανισμού του ενδιαφερομένου και την υποβολή πρότασης..
Στο επόμενο σημείωμά μας θα αναφερθούμε στα υπόλοιπα θέματα της ενότητας «Μάθε και επένδυσε», όπως η Επιμερισμένη διαχείριση, η Έμμεση διαχείριση και η Διενέργεια υποβολής αιτήσεως κοινοτικής συνδρομής.
