Μνήμη και του Χαρίδημου Σμυρνάκη «πατέρα» του αντάρτη
Στη γιορτή του πατέρα έρχονται πάντα κάποιες πονεμένες μορφές να μας θυμίσουν πως ο στυλοβάτης κάθε οικογένειας δεν περνούσε πάντα βίο ανέφελο μέσα στο άγχος να στηρίξει τα παιδιά του και να τα αποκαταστήσει.
Είχαμε όμως και κάποιες περιπτώσεις που ο πατέρας ήταν και τραγικό πρόσωπο θύμα των συνθηκών της εποχής που ζούσε. Ας σταθούμε σε μερικές χαρακτηριστικές μορφές.
Ο γιος του γιατρού
Εκείνο τον Φεβρουάριο του 1897, όλη η περιοχή του Μυλοποτάμου αναστατώθηκε από τις έντονες φήμες ότι ρέμπελοι Τούρκοι εφορμούν με μανία και σφάζουν Χριστιανούς στα περίχωρα του Ρεθύμνου, (Ατσιπόπουλο, Περβόλια, Άδελε, Πηγή) ενώ ισχυρές δυνάμεις των Τούρκων μαζεύτηκαν στον Πϋρκο (Κούλε) του Λατζιμά, πάνω από της «Γραίς το δέτη» με πρόθεση να πάνε στο Ρέθυμνο για να καταστείλουν πιθανή εξέγερση.
Οι οδηγίες που δόθηκαν ήταν να πάρουν εκδίκηση οι Ρεθεμνιώτες για το αίμα των αθώων που έρεε άφθονο από το μαχαίρι των ρέμπελων και να εξασφαλίσουν το δυνατόν αιχμαλώτους για την περίπτωση που θα έφθαναν στο στάδιο των διαπραγματεύσεων.
Για την ενημέρωση και των πιο απόμακρων χωριών άρχισαν να παίζουν οι καμπάνες και να πέφτουν μπαλωθιές ολούθε σημάδι ότι ξεκίνησε ο ξεσηκωμός.
Στο άκουσμά τους κανένας νεαρός δεν έμεινε αδιάφορος. Λες και πήγαιναν σε πανηγύρι κίνησαν να ανταμώσουν τους άλλους και να ενισχύσουν τα τμήματα που θα αναλάμβαναν δράση.
Άκουσε το κάλεσμα της τιμής κι ο Μανόλης Βερύκιος ο γιος του γιατρού Νίκου Βερύκιου που είχε έρθει εθελοντής να πολεμήσει στην επανάσταση του 1866 κι έμεινε. Δεν έχασε καιρό κι έτρεξε πρώτα στον πατέρα του να πάρει την ευχή του. Ο γιατρός όμως πάγωσε όταν άκουσε την απόφαση του γιου του. Μοναχογιό τον είχε και χαϊδεμένο. Για πρώτη φορά ο ατρόμητος αγωνιστής ένοιωθε τρέμουλο σε όλο του το κορμί. Γιατί και ο γιος του; Ήταν μόλις 18 χρόνων, ψηλός και λυγερός σαν κυπαρίσσι με σπάνια ομορφιά. Άνετα θα τον παρομοίαζες με το μυθικό Αχιλλέα. Είχε τελειώσει και το Ελληνικό Σχολείο. «Άσε του είπε να πάνε οι πολλοί που δεν έχουνε και δουλειά. Μικρός είσαι ακόμα…».
Ο Μανόλης απόρησε με τη στάση του πατέρα του. Μα από αυτόν δεν είχε γαλουχηθεί με το νάμα του αγνού πατριωτισμού; Από τον πατέρα του δεν διδάχτηκε ιστορία και το χρέος κάθε νέου να υπερασπίζεται την πατρίδα του;
Προσπάθησε στο πνεύμα αυτό να τον ηρεμήσει. Έτσι κι αλλιώς είχε πάρει την απόφασή του. Ας το καταλάβαινε και ο πατέρας του για να μην του δημιουργεί διλήμματα. Είχε ήδη πάρει από το μπαούλο τον παλιό γκρά, το ίδιο όπλο που χρησιμοποίησε ο πατέρας του. Εκείνος μη μπορώντας άλλο να τον εμποδίσει περιορίστηκε να του δώσει κάποιες συμβουλές, σαν εμπειροπόλεμος αυτός. Και τέλος τον ξεπροβόδισε με την ευχή του.
Γοργοπόδαρος καθώς ήταν ο νεαρός δεν άργησε να σμίξει με τους χωριανούς του που είχαν πρωτοξεκινήσει. Φτάσανε κάποτε στη Σπηλιάρα που είχαν μαζευτεί κι οι άλλοι από τα γύρω χωριά.
Η χαρά του Μανόλη δεν περιγράφεται όταν τους είπαν ότι ακόμα δεν πήραν τον λόγο τα ντουφέκια. Θα ήταν κι αυτός στο πανηγύρι μόλις αποφάσιζαν οι αρχηγοί να δώσουν το πρόσταγμα της μάχης.
Στο μεταξύ όλο και περισσότεροι έφθαναν και ενισχύσουν τους άλλους που είχαν πρωτοπάει. Αντιλήφθηκαν όμως οι νιζάμηδες όλη αυτή την κίνηση και αποφάσισαν να κόψουν την ορμή των Χριστιανών. Επιχείρησαν με ομοβροντίες να τους φοβερίσουν αλλά το μόνο που κατάφεραν ήταν να ορμήσουν καταπάνω τους με λύσσα οι Ρωμιοί.
«Απάνω τους μωρέ να τους φάμε» ακούστηκε μια στεντόρεια φωνή. Ήταν ο Βερύκιος.
Έδειχνε να έχει κέφι τρελό. Πάνω όμως που έσκυψε να ξαναγεμίσει μια εχθρική μπάλα τον βρήκε στον λαιμό. Έγειρε σαν σφαγμένος. Έτρεξαν κοντά του οι συναγωνιστές του αλλά ήταν αργά για το παλικάρι. Τον φίλησαν και γύρισαν στη μάχη.
Το βράδυ πια θα τιμούσαν το ηρωικό παλικάρι. Δεν άργησε το νέο να φθάσει και μέχρι τους Δαφνέδες που είχε εγκατασταθεί ο άτυχος πατέρας. Κανένας όμως δεν έπαιρνε το ρίσκο να του δώσει το μαύρο μαντάτο. Αποφάσισαν οι προεστοί να αναλάβουν το θλιβερό καθήκον. Πήγαν στο σπίτι του γιατρού και προσπαθούσαν να του φέρουν απέξω απέξω το τραγικό συμβάν.
Αρχικά του είπαν πως είχε τραυματιστεί μάλλον ελαφρά και τον έφεραν χωριανοί στο σπίτι. Ο άτυχος πατέρας, ένοιωσε να τον λούζει κρύος ιδρώτας. Έτρεξε στα εικονίσματα και άρχισε κλαίγοντας να παρακαλεί τον Θεό για τη σωτηρία του γιου του. Έμπειρος γιατρός ήταν θα τα κατάφερνε να τον σώσει αρκεί και το τραύμα να μην ήταν θανατερό.
Ο θόρυβος απέξω τον έκανε να τρέξει στην εξώθυρα. Και τότε είδε το λεβέντη του άψυχο σορό πάνω σε ένα υποζύγιο. Ράγισαν και οι πέτρες από τον θρήνο που ακολούθησε. Τον ξάπλωσαν στη μέση της κάμαρης κι όλοι θαύμαζαν ακόμα και τώρα την κορμοστασιά του. Έμοιαζε σαν να κοιμόταν. Χαμογελούσε σαν να ήθελε να παρηγορήσει όλους για να μην κλαίνε τον χαμό του. Έκανε το χρέος του κι ήταν δική του επιλογή.
Φιγούρα αρχαίας τραγωδίας η άμοιρη μάνα του έκοψε τα μαλλιά της και του έδεσε τα χέρια. Από κοντά και οι αδελφές του τον μοιρολογούσαν σπαράζοντας στο κλάμα.
Τα ίδια επαναλήφθηκαν την επομένη την ώρα της κηδείας. Μαζεύτηκαν και από τα γύρω χωριά, μόλις άκουσαν την νεκρική καμπάνα, για να συνοδεύσουν στην τελευταία του κατοικία τον ήρωα. Οι άνδρες τον αποχαιρέτισαν με μπαταριές κατά το έθιμο.
Ο Μανόλης Βερύκιος δεν ήταν ο μόνος νεκρός στην επανάσταση αυτή. Ήταν όμως από τους δαχτυλοδειχτούμενους νέους χάρις στη λεβεντιά και την απαράμιλλη ομορφιά του.
Τον ήρωα ανάστησε η πένα του Μ. Γ. Αλεφαντινού, σε δημοσίευμα αρκετά χρόνια αργότερα. Κι έτσι φθάνει ως εμάς να θυμίσει το χρέος της ευγνωμοσύνης σε ένα ακόμα άγνωστο ήρωα.
Ο ζωγράφος Ντομπριάνσκι
Γνωστός και μη εξαιρετέος ήταν ο επισκέπτης που δέχτηκε ο Κώστας Μαμαλάκης στο γραφείο του στην Εθνική Τράπεζα εκείνο το πρωινό.
Λεγόταν Ντομπριάνσκι άλλοτε αξιωματικός του Ρωσικού στρατού και στενός φίλος του Ιωσήφ Κοβάλσκυ.
Είχε επιστρέψει στο Ρέθυμνο με την οικογένειά του το 1921, αναζητώντας καλύτερες μέρες. Δυστυχώς γι’ αυτόν όμως δεν είχε την καλή τύχη του Κοβάλσκυ. Για τον ίδιο η ζωή στάθηκε σκληρή. Ευτυχώς που είχε ένα θείο χάρισμα που του έδινε ψωμί. Ο χρωστήρας του δημιουργούσε έργα τέχνης. Ζωγράφιζε λοιπόν για να ζήσει. Και η τοπική κοινωνία με ευγενική διακριτικότητα τον βοηθούσε με κάθε τρόπο.
Οι καλύτερες οικογένειες εμπιστεύονταν τις κόρες τους στον Ρώσο ζωγράφο να τις διδάξει σχέδιο. Εκείνος τυπικός, ευγενέστατος, φρόντιζε να μη δίνει δικαιώματα που θα τον εξέθεταν στα μάτια των ευεργετών του και ήταν πρότυπο ηθικής και υποδειγματικής ζωής.
Άλλωστε όλος του ο κόσμος ήταν η γυναίκα του που λάτρευε και ο γιος του.
Καλλονή η κυρία Ντομπριάνσκι είχε κληροδοτήσει την ομορφιά και στον μικρό Ανατόλ.
Όσο μεγάλωνε ο νεαρός Τόλικ ή Τόλια, όπως χαϊδευτικά τον αποκαλούσαν οι φίλοι της οικογένειας, τόσο εντυπωσίαζε με την ομορφιά του κι ας ήταν κάπως «ζωηρός». Ήταν πολύ ψηλός, ξανθός με γαλανά μάτια. Είχε το σμιλεμένο αθλητικό κορμό ενός Ερμή και την αρμονία των χαρακτηριστικών ενός Απόλλωνα.
Ήταν όμως δύσκολη η ζωή και από αξιοπρέπεια ο πατέρας Ντομπριάνσκι δεν μπορούσε να μείνει για πολύ ακόμα φιλοξενούμενος και να γίνει κάποια στιγμή βάρος με τους δικούς του, λόγω της μεγάλης τους ανέχειας.
Αρχικά η οικογένεια μετοίκησε στον Πύργο της Ηλείας, αφήνοντας κι εκεί ο πατέρας πολλά έργα ζωγραφικής όπως και στο Ρέθυμνο. Αργότερα έφυγαν από την Πελοπόννησο, ήρθαν στην Αθήνα και βολεύτηκαν κάπως σε ένα σπίτι στο Παλαιό Φάληρο.
Ο Τόλια στο μεταξύ είχε μεγαλώσει κι «έκαιγε» καρδιές πραγματικά. Είχε όμως από τον πατέρα του κληρονομήσει την έμφυτη ευγένεια και γνωρίζοντας καλά τη θέση του απέφευγε να δίνει αφορμές που θα έβαζαν σε περιπέτεια και την οικογένειά του.
Το 1936, ενώ το Βερολίνο ετοιμάζεται για τους Ολυμπιακούς αγώνες, ο γνωστός πρύτανης της χιτλερικής προπαγάνδας, ο Γκαίμπελς ήρθε στην Ολυμπία να παραλάβει την Ολυμπιακή φλόγα.
Μαζί με τον Γκαίμπελς ήταν και μια ιδιαίτερα ταλαντούχα και μοιραία γυναίκα, η Leni Riffensthal σκηνοθέτιδα των αγώνων, πρωταγωνίστρια του Εθνικού Θεάτρου της Γερμανίας και δεύτερη ευνοούμενη του Χίτλερ (μετά την Εύα Μπράουν).
Όταν η φράου Riffensthal συγκέντρωσε τους λαμπαδηφόρους να τους σκηνοθετήσει για το δρώμενο, ήταν φυσικό να προσέξει αμέσως τον Τόλια που ξεχώριζε.
Πως κατάφερε τώρα ο νεαρός Ρώσος να βρεθεί ανάμεσα στους λαμπαδηφόρους, δεν χρειάζεται φαντασία για να το υποθέσουμε, αφού διέθετε τέτοιο παράστημα.
Εντυπωσιασμένη από τον Ανατόλ η Γερμανίδα κατάλαβε πως την είχε συγκινήσει τόσο που δεν επρόκειτο να τον αποχωριστεί. Και χωρίς να χάσει καιρό προσπάθησε να τον πάρει μαζί της με την υπόσχεση να τον κάνει μεγάλο σταρ του κινηματογράφου.
Η επιλογή αυτή φάνηκε σαν ένα τεράστιο χαμόγελο τύχης για τους γονείς του Τόλια, που δεν έφεραν καμιά αντίρρηση στην αναχώρηση του γιου τους. Δεν είχαν κι άλλη επιλογή, καθώς η ανέχεια τους είχε πια γονατίσει.
Στην αρχή όλα ήταν καλά για όλους τους πρωταγωνιστές της σημερινής μικρής ιστορίας μας. Έστελνε το μοναχοπαίδι τον πρώτο χρόνο μηνύματα προόδου και βοηθήματα οικονομικά στους γονείς. Αργότερα ήρθε ο πόλεμος και η σιωπή του σπαραγμού. Ακολούθησαν τα μαύρα χρόνια της κατοχής.
Από ένα σημείο και μετά όμως χάθηκαν τα ίχνη του Τόλια και πολλές εκδοχές άρχισαν να συνοδεύουν την εξαφάνισή του. Χάθηκε σε βομβαρδισμό; Απομονώθηκε επειδή είχε χρεωθεί τη «ρετσινιά» του Γ’ Ράιχ; Έπαθε βλάβη των φωνητικών χορδών και δεν κατάφερε να παίξει στον ομιλούντα κινηματογράφο.
Σημασία έχει ότι ο πατέρας του τον αναζητούσε παντού. Κι ο λόγος που επισκεπτόταν τακτικά τον Κώστα Μαμαλάκη ήταν επειδή του έδειχνε μεγάλη καλοσύνη και τον παρηγορούσε με τον μοναδικό του εκείνο τρόπο που έριχνε βάλσαμο στις πληγές της δυστυχίας.
Είχε μάλιστα τόσο συγκινηθεί από το δράμα του πατέρα Ντομπριάνσκι που έκανε κι ένα συγκινητικό αφιέρωμα για την οικογένεια και τη θλιβερή της κατάληξη στη σειρά των δημοσιευμάτων του «ΑΝΑΛΕΚΤΑ».
Και σ’ αυτό γράφει μεταξύ άλλων: «Τα γκράψει ο μοναχογιός μου έτσι δεν είναι;»
«Περνούσε ο Ντομπριάνσκι από το γραφείο μου στην τράπεζα κάθε Σάββατο. Κάτι μου είχε ζωγραφίσει και μου το έδινε. Δεν τον αφήσαμε ποτέ αβοήθητο οι υπάλληλοι του τμήματος. Μοιραζόμαστε τα σκίτσα που έφερνε.
Κάθε φορά φεύγοντας, αφού με ευχαριστούσε μου έκανε στερεότυπα την ερώτηση με ραγισμένη φωνή:
«Τα γκράψει ο μοναχογιός μου, έτσι δεν είναι;».
«Θα γράψει ασφαλώς του απαντούσα. Πόλεμος είναι, αποκλείστηκε. Και τον Ερυθρό Σταυρό (πρόσθετα εγώ για εγκαρδίωση – γιατί και μέσω αυτού δεν έπαιρνε είδηση) δεν τον αφήνουν να ψάχνει στην Γερμανία».
Η απάντηση είχε έρθει και μεσολαβούσαμε να του το κρύψουν. Είχε σκοτωθεί σε βομβαρδισμό το μονάκριβο αγόρι του.
Πέρασε ένας χρόνος κι ένα πρωί ήρθε σέρνοντας τα πόδια, ερείπιο ανθρώπινο.
– Αρρώστησε βαριά η γυναίκα μου, μας λέει.
– Μη φοβάσαι, τον καθησυχάζουμε. Ο Θεός είναι μεγάλος. Θα στείλουμε καλό γιατρό και φάρμακα. Τα σβησμένα μάτια του ζωήρεψαν.
– Και τα την κάνει ο γιατρός καλά έ;
– Βεβαίως.
– Και τα γκράψει και το αγκόρι μου, έτσι ντεν είναι; Και έκλαιγε με λυγμούς.
– Θα γράψει οπωσδήποτε κ. Ντομπριάνσκι. Καλά είναι. Δεν μπορεί να μην είναι. Έχει γερή προστασία. Η φράου θα τον έχει μαζί της στο ασφαλέστερο καταφύγιο του Βερολίνου. Θα έχουν και του πουλιού το γάλα. Ο Χίτλερ στη μέση βλέπεις!
Έφυγε παρηγορημένος, σχεδόν ευτυχής. Την επομένη διαβάζοντας την εφημερίδα, είδα μια μικρή συνηθισμένη ειδησούλα με ψιλά γράμματα:
«Χθες κατερχόμενος τρικλίζων την οδόν Πανεπιστημίου και εις το ύψος του «Πικαντύλι» ο Ρώσος πρόσφυξ Ντομπριάνσκι, κατέπεσε νεκρός. Το πτώμα του μετεφέρθη στο νεκροτομείον».
Αισθάνθηκα τα μάτια μου υγρά. Η εφημερίδα έτρεμε στα χέρια μου».
Έφυγε όμως ευτυχισμένος ο άτυχος πατέρας. Μαζί του ξεψύχησε και η ελπίδα πως κάποτε ίσως ξανάβλεπε τον μοναχογιό του.
Στα χρόνια της Αντίστασης
Ο Γρηγόρης Παπαδουράκης είχε μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον αρχοντικό που του παρείχε όλες τις ανέσεις και ο πατέρας του έτρεφε ιδιαίτερη αδυναμία γι΄ αυτόν. Καθόλου όμως δεν είχε επηρεαστεί από τις συνθήκες ζωής του. Ακολουθούσε τις αρχές του πατέρα του κι ήταν πρόθυμος και πρώτος σε όλα.
Η κατοχή τον βρήκε σε μια τρυφερή ηλικία, αλλά δεν άργησε να μπει στην αντίσταση ενάντια στον κατακτητή. Μέντορας του ο Γιώργος Πετουσάκης, επιστήθιος φίλος του που έπαιρνε οδηγίες από τον ίδιο τον Χρήστο Τζιφάκη.
Σε μια τους αποστολή έπεσαν σε μπλόκο Γερμανών που κατάφεραν να συλλάβουν τον Γρηγόρη ενώ ο Γιώργος μπόρεσε να τους ξεφύγει.
Πρώτος σταθμός για το καλομαθημένο αρχοντόπουλο ήταν το κολαστήριο που βρισκόταν στη σημερινή οδό Δημητρακάκη λίγο πιο πάνω από το ξενοδοχείο JOAN.
Στην αρχή προσπάθησαν με απειλές να του αποσπάσουν ομολογία αλλά εκείνος επέμενε στη σιωπή του. Δεν έχασαν καιρό οι δήμιοί του και πέρασαν στο επόμενο στάδιο. Άρχισαν τα φρικτά βασανιστήρια που δεν μπόρεσαν ούτε αυτά να κάμψουν την ψυχική δύναμη του Γρηγόρη.
Η γειτόνισσα Βαγγελιώ Λαγουδάκη – Αλεβυζάκη είχε πει πως οι φωνές του άτυχου παλικαριού ακούγονταν μέχρι το σπίτι της. Κι όμως δεν άνοιξε το στόμα του να αποκαλύψει την ομάδα του παρά τις λυσσασμένες πιέσεις των Γερμανών.
Ο Πετουσάκης έσπευσε να ενημερώσει τους γονείς του Γρηγόρη για να ξεκινήσει ένας Γολγοθάς για τον πατέρα του. Και τι δεν έκανε ο πατέρας Παπαδουράκης για να μάθει τι επρόκειτο να ακολουθήσει. Κι όταν όλα έδειχναν Αγυιά και εκτελεστικό απόσπασμα, καταδέχτηκε να κάνει αυτό που σε άλλες συνθήκες ούτε που θα το σκεπτόταν. Όταν δεν πήγε καλά το παζάρι με τους Γερμανούς, κι ενώ είχε απελπιστεί έμαθε για τις παρεμβάσεις του Επισκόπου Ξηρουχάκη κι έτρεξε αμέσως κοντά του. Ευτυχώς ο Επίσκοπος χτύπησε την κατάλληλη πόρτα και με ένα βαρύ αντίτιμο (σε χρυσές λίρες) ο Γρηγόρης επέστρεψε στην οικογένειά του.
Κανένας από την ομάδα του δεν ξέχασε τη λεβέντικη στάση του. Κι όλοι του έδειχναν την ευγνωμοσύνη τους που παρά τα φρικτά βασανιστήρια δεν τους πρόδωσε.
Ο «πατέρας» του αντάρτη
Είχαμε όμως και τον «πατέρα» του Αντάρτη. Έτσι έμεινε να ξεχωρίζει ο Χαρίδημος Σμυρνάκης.
Σύμφωνα με τον Μιχάλη Χριστοφοράκη μπορεί παντού να είχαν οι αντάρτες κάποιον θερμό και γενναίο προστάτη, αλλά ο ίδιος ξεχώριζε έναν λεβέντη από τον Κισσό Αγίου Βασιλείου. Ήταν ο Χαρίδημος Σμυρνάκης.
Δεν υπολόγιζε ούτε βιός, ούτε αγαθά μπροστά στην επιθυμία του να δει τον τόπο του ελεύθερο.
Λέγεται μάλιστα ότι στην πρώτη σύναξη στελεχών που έγινε στο σπίτι του στον Κισσό, τότε που ξεκινούσε η οργάνωση του λαού κάτω από τη σημαία του ΕΑΜ, ο Χαρίδημος διέθεσε ένα ολόκληρο βόδι.
Δεν ήταν πλούσιος. Είχε όμως τεράστια περιουσία σε αισθήματα και λεβεντιά.
Και η πόρτα του σπιτιού του ήταν πάντα ανοικτή.
Ο Χαρίδημος που φημιζόταν και για τη διακριτικότητά του, με το που υποδεχόταν τους αγωνιστές κι αφού τους έδινε ό,τι μπορούσε για να «στυλωθούν», εξαφανιζόταν κάπου εκεί γύρω, περισσότερο για να προσέχει και να ειδοποιήσει σε περίπτωση που θα έκαναν ξαφνικά την εμφάνισή τους οι Γερμανοί. Έδειχνε πατρική αγάπη σε κάθε αντάρτη. Ίσως επειδή δεν είχε τότε ακόμα αποκτήσει παιδιά.
Ο Χαρίδημος ήταν για την εποχή του ένα φωτεινό άστρο, μια όαση, γιατί πρόσφερε συστηματικά τη βοήθειά του, μέχρι το τέλος της κατοχής, αδιαφορώντας για τις συνέπειες, αν τον έπιαναν οι Γερμανοί.
Όσο για το χιούμορ του, δεν τον εγκατέλειπε και στην πιο δύσκολη ώρα. Όταν έμπαινε σπίτι του κι έβλεπε στρωμένους πέντε δέκα νοματαίους να τρώνε, έπαιρνε το ανάλογο ύφος κι έβαζε δήθεν τις φωνές:
«Πάλι τρώτε, μα εσείς μωρέ κοπέλια θα με κάνετε φτωχό. Σάικα (ασφαλώς) δεν ψήνουνε στα σπίθια σας…».
Κι έπειτα, καθώς μας περιγράφει ο Μιχάλης Χριστοφοράκης, γύριζε στη γυναίκα του:
«Βαγγελιώ βάλε να φάει καθένας όσο θέλει, βάλε να φάω κι εγώ κι αν περισσέψει θα φας κι εσύ… Και να κατέχεις πως επαέ θέλει κάθε βούι και την παχνέ του».
