Την εκπομπή του ΕΡΤNews «Επίλογος» και τον Απόστολο Μαγγηριάδη φιλοξένησε το Μουσείο της Ακρόπολης για μια εφ’όλης της ύλης συνέντευξη με τον Γενικό Διευθυντή του, Νίκο Σταμπολίδη. Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε το θέμα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα.
«Το Μουσείο της Ακρόπολης είναι το λυχνάρι πάνω στο τραπέζι. Aκόμη και κάτω από το τραπέζι να το βάλεις, πάλι φωτίζει» τόνισε ο κ. Σταμπολίδης. «Επομένως, αυτά τα 15 χρόνια έχει κάνει τεράστια άλματα και ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό, κυρίως για το θέμα της επανένωσης των γλυπτών του Παρθενώνα.
Ο αριθμός των επισκεπτών αυξάνεται ραγδαία και αυξάνεται ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, γιατί προσπαθήσαμε να κάνουμε αυτό που έχουν τα μεγάλα μουσεία του κόσμου και ιδιαίτερα της Ευρώπης, δηλαδή το Λούβρο, το Βρετανικό Μουσείο κλπ. Να έχουμε και εμείς την Αθήνα ως προορισμό το Παρασκευοσαββατοκύριακο με μεγάλες διοργανώσεις, όπως πέρσι λόγου χάρη, αυτή τη μεγαλειώδη έκθεση που είχε να κάνει με την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο, την Αναγέννηση και την Μοντέρνα Τέχνη και όπου παρατηρήσαμε ότι ξαφνικά από το 1,5 περίπου εκατομμύρια (σ.σ. επισκεπτών) το 2022, το 2023 φθάσαμε στο 1.950.000».
Παράλληλα, ο κ. Σταμπολίδης επεσήμανε ότι το «Μουσείο της Ακρόπολης δεν πρέπει να αρκείται σε αυτό που εκθέτει. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Οι άνθρωποι κάνουν τα πράγματα και όχι τα πράγματα, τους ανθρώπους και επομένως προσπαθούμε με αυτόν τον τρόπο να δίνουμε πάντα ερεθίσματα, εναύσματα για να μπορεί ο επισκέπτης που μπορεί να έχει έρθει και δύο και τρεις φορές να έρθει ξανά».
Σχετικά με τον τρόπο που το Μουσείο της Ακρόπολης πετυχαίνει να προσελκύει επισκέπτες, ο κ. Σταμπολίδης έκανε λόγο για ένα «τριπλό πεδίο». «Από τη μία μεριά είναι οι επανεκτελέσεις του ίδιου του υλικού. (…) Τώρα αλλάζουμε το κομμάτι της επίσκεψης του Ερεχθείου και του Ναού της Νίκης, αλλά με καινούργιες εκθέσεις. Και επίσης από τον Ιούνιο που πέρασε, έχουμε το Μουσείο κάτω από το Μουσείο, το μουσείο της ανασκαφής, όπου δεν έχει τα λαμπρά αντικείμενα που αντιπροσωπεύονται μέσα στη μόνιμη συλλογή» αλλά προσδίσει μια αίσθηση μυσταγωγία.
«Είναι 4.500 χρόνια ιστορίας και έχει ένα πιο ανθρώπινο στοιχείο», πρόσθεσε. «Είναι όλα τα κομμάτια της ζωής, που με έναν τρόπο που ο άλλος συνδέεται αυτόματα. Δηλαδή με ανθρώπινο στοιχείο, την πίστη, τις δοξασίες του, τη γειτονιά θα έλεγα αυτή την αρχαία, για την οποία υπάρχει και ένα επιχείρημα ακόμη περισσότερο για την επιστροφή και την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Διότι σε αυτή τη γειτονιά έζησαν, έδρασαν ή τουλάχιστον πέρασαν όχι μόνο φιλόσοφοι και άνθρωποι του εμπορίου, αλλά και άνθρωποι που εργάστηκαν πάνω στην Ακρόπολη. Επομένως, είναι ένα συγκινητικό, ελκυστικό στοιχείο για να μπορεί ο επισκέπτης να συνδέει και τη δική του τη σκιά σε δρόμους παλιούς, όπως λέει ο ποιητής».
Οι κινήσεις για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα
Ο κ. Σταμπολίδης έκανε μια αναδρομή στις κινήσεις ώστε να επιστρέψουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα, τονίζοντας πως «όπως και στα διάφορα τμήματα του πολιτισμού υπάρχουν αραιώσεις και πυκνώσεις. (…) Κείμενα γράφτηκαν από τον Όθωνα, τον Ραγκαβή, αλλά και από τον Καβάφη μέσα στον 19ο αιώνα και από άλλους ανθρώπους των γραμμάτων. (…) Το πύκνωσε πάρα πολύ η Μελίνα Μερκούρη μετά το 1982 – 83, αλλά μέχρι το 2021 αυτό που λαμβάναμε από όλες τις συναντήσεις ανά διετία στην Unesco ήταν recommendation, δηλαδή συστάσεις.
Η πρώτη και μοναδική φορά που η Unesco εξέδωσε απόφαση όχι μόνο για την ορθότητα, το ηθικό αλλά και το διακυβερνητικό κομμάτι της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι τον Σεπτέμβριο του 2021, όταν η επιτροπή που όρισε η Υπουργός Πολιτισμού, αποτελούμενη από τον κ. Διδασκάλου τον Γενικό Γραμματέα, από την κ. Παπαγεωργίου και την κ. Παπαθανασίου και εμένα, προχώρησε σε αυτή την απόφαση. Η απόφαση αυτή είναι το σημαντικότερο κείμενο την τελευταία τριετία».
Στη συνέχεια ο Γενικός Γραμματέας του Μουσείου της Ακρόπολης, διευκρίνισε: «Υπάρχουν νομικά αποτελέσματα τα οποία έχουν να κάνουν κυρίως θα έλεγα με το ηθικό μέρος του πράγματος.
Το νομικό που ισχύει και στη μία περίπτωση, δηλαδή και των θραυσμάτων Fαgan και στη δεύτερη περίπτωση της δωρεάς από τον Πάπα το ’23 για τα τρία γλυπτά, από τις μετόπες, από τη ζωφόρο και από το αέτωμα, είναι ακριβώς αυτές οι δύο πράξεις. Είναι πράξεις που έχουν δοκιμαστεί και έχουν λειτουργήσει. Να έρθει δηλαδή αρχικά το θραύσμα Fagan, ως κατάθεση στο Μουσείο της Ακρόπολης και μετά από 3-4 μήνες, τον Ιούνιο του ’22, να μπορέσει να επανενωθεί για πάντα. Προχωρώντας – να το πω αλλιώς – πάρα πολύ σεμνά, μια διεκδίκηση, διότι θεωρώ ότι το θραύσμα αυτό πιθανότατα το έδωσε ο Έλγιν στα ταξίδια του από τον Πειραιά προς τη Μεγάλη Βρετανία με σταθμό το Παλέρμο. Επομένως, υπό αυτήν την έννοια, είναι το πρώτο Ελγίνειο που έχει επιστρέψει. Εάν λοιπόν επιστρέφει αυτό, γιατί να μην επιστρέψουν και τα υπόλοιπα;
Ή μια άλλη διεκδίκηση μιας επιτύμβια στήλης 2 μέτρα, το πάνω μέρος της οποίας υπήρχε στη Νέα Υόρκη και ενώθηκε με ένα κομμάτι από τη Βραυρώνα μέσα από το διεθνές δίκαιο ήρθε το 2008, δεν ήρθε πριν από 200 χρόνια.
Μάλιστα, το διεθνές δίκαιο λέει ότι για μια πράξη παράνομη ενός υπηκόου του και διαχρονικά ένα άλλο κράτος δεν μπορεί να υποστηρίξει αυτήν την πράξη, ούτε το κράτος του ίδιου του υπηκόου, διότι είναι παράνομη».
Ο κ. Σταμπολίδης υπογράμμισε ότι η Ελλάδα πατάει σε όλα τα επιχειρήματα, δηλαδή και στο νομικό υπόβαθρο και στο ότι ανεξάρτητα από το τι έκανε ο Έλγιν πριν από 200 χρόνια, το κύριο ζήτημα αυτή τη στιγμή είναι η επανένωση των Γλυπτών, που αποτελούν από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού.
«Δεν είναι αίτημα ελληνικό η επανένωση, είναι παγκόσμιο αίτημα» υπογράμμισε.
«Γίνονται βήματα» είπε ο κ. Σταμπολίδης απαντώντας σε ερώτηση σχετική με τη φάση στην οποία βρίσκονται συζητήσεις και κινήσεις για την επιστροφή των Γλυπτών. «Τον Μάιο που μας πέρασε είχαμε πάλι αυτή την ανά διετία συγκέντρωση, το Assembly όπως λέμε της Unesco. Η επιτροπή μας, που έχει ορίσει το Υπουργείο Πολιτισμού, ξαναπήγε εκεί. Είχαμε βέβαια και το βιβλιαράκι για τον Παρθενώνα και τον Βύρωνα. (…) Αυτή τη φορά όμως είχαμε και έναν ακόμη πιο απρόσμενο υποστηρικτή. Η Τουρκάλα εκπρόσωπος, επιβεβαίωσε όλα αυτά που διατείνεται η Ελλάδα και όλοι οι ιστορικοί τους οποίους ευγνωμονούμε».
«Πιστεύω βαθιά ότι σε 2-3 χρόνια θα υπάρξει τελικά μια επιτυχής έκβαση στον αγώνα για την επιστροφή των Γλυπτών»
«Το ζήτημα είναι πολιτικό, στην ευρύτερή του έννοια. Επομένως, δεν μπορώ να ξέρω διότι μια στρατηγική η οποία αποκαλύπτεται δεν είναι πια στη στρατηγική» εξήγησε ο κ. Σταμπολίδης απαντώντας στο αν υπάρχει ένα περίγραμμα μιας λύσης για την επιστροφή των Γλυπτών. «Είναι γνωστό ότι πάντως εμείς ως Μουσείο της Ακρόπολης, ως επιστήμονες κτλ έχουμε δώσει όλα τα επιχειρήματα για να μπορέσει αυτό να σταθεί. Είναι δεδομένα, Δεν υπάρχουν πια άλλα επιχειρήματα».
«Για εμένα θα ήταν – και αυτό υποστηρίζει όλη η βρετανική πλευρά των ανθρώπων που κατανοούν και βλέπουν ότι σε μια εποχή όπως αυτή η σημερινή, γεμάτη από πανδημίες, οικονομικές κρίσεις, πολέμους κλπ – αυτή η πράξη το μοναδικό στοιχείο που θα έδειχνε στην παγκόσμια κοινότητα ότι η ομόνοια, η σύμπραξη, η συνεργασία, η Δημοκρατία ενώνονται σε αυτό το σύμβολο, που δεν είναι μόνο σύμβολο της αρχιτεκτονικής τελειότητας και λεπτομέρειας, αισθητικής αλλά και της ενότητας του παγκόσμιου πολιτισμού», υποστήριξε ο κ. Σταμπολίδης.
Ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης είπε πως πιστεύει βαθιά ότι τα επόμενα 2-3 χρόνια ίσως υπάρξει τελικά μια επιτυχής έκβαση στον αγώνα αυτό. «Νομίζω είναι μια ευτυχής συγκυρία και το πιστεύω βαθιά και ακράδαντα ότι κάποια στιγμή θα επανενωθούν με τα αδέρφια τους, για να μην βρίσκονται αιχμάλωτα σε ένα ξένο περιβάλλον».
