«Απόψε η χαρά και η συγκίνηση ξεπερνούν όλα τα άλλα συναισθήματα κι ας είναι κι αυτά πολλά». Η φράση αυτή του Γιώργου Νταλάρα – με την οποία ο κορυφαίος καλλιτέχνης άνοιξε τη δίωρη συναυλία του στην κατάμεστη μεγάλη αυλή του μουσείου Ελαιοτριβείου (Βρανά) στον Παπάδο της Λέσβου, το Σάββατο, 29 Ιουλίου, – απηχεί με τον καλύτερο τρόπο την ατμόσφαιρα και το κλίμα των εκδηλώσεων που διοργάνωσε η Πολιτιστική Εταιρεία Αρχιπέλαγος για να γιορτάσει τη ριζική ανακαίνιση του ιστορικού βιομηχανικού μνημείου της Γέρας, η οποία ολοκληρώθηκε.
Με την αφιλοκερδή συμμετοχή του στη μεγάλη αυτή μουσική γιορτή, ο Γιώργος Νταλάρας, όπως ο ίδιος υπογράμμισε από σκηνής, θέλησε να εκφράσει την αναγνώριση και τη συμβολική του υποστήριξη στις επίμονες και ανιδιοτελείς προσπάθειες της Πολιτιστικής Εταιρείας Αρχιπέλαγος, η οποία δημιούργησε και λειτουργεί, σε πείσμα των δυσκολιών, το σπάνιο αυτό θεματικό μουσείο, κάνοντας ειδική τιμητική αναφορά στον πρόεδρό της και στενό του φίλο, Νίκο Σηφουνάκη, τον οποίο χαρακτήρισε «επιτομή της αξιοπρέπειας και της αξιοσύνης» θυμίζοντας επιγραμματικά την σπουδαία προσφορά του στη Λέσβο, στον τόπο που διάλεξε ο ίδιος για πατρίδα του.
Πριν από τη συναυλία του Γιώργου Νταλάρα, στις 7.30 το ίδιο βράδυ, πραγματοποιήθηκε στη μικρή αυλή του Μουσείου Ελαιοτριβείου (Βρανά) η λιτή τελετή των εγκαινίων του αναμορφωμένου μουσείου κατά την οποία ο Πρόεδρος της Πολιτιστικής Εταιρείας Αρχιπέλαγος, Νίκος Σηφουνάκης, αναφέρθηκε στο ιστορικό της ανακαίνισης και στους στόχους της μελλοντικής του λειτουργίας και παρουσίασε, στους 200 περίπου προσκεκλημένους, τους βασικούς συντελεστές του εγχειρήματος στους οποίους επιδόθηκε, ως αναμνηστικό δώρο, το πιστό αντίγραφο ενός εικαστικού έργου της διακεκριμένης ζωγράφου – και μέλους του «Αρχιπελάγους» – Ηώς Αγγελή.
Όπως τόνισε ο κ. Σηφουνάκης «Πέρασαν 23 χρόνια από την έναρξη της πρώτης σωστικής- αναστηλωτικής επέμβασης στο σπουδαίο Αρχιτεκτονικό Μνημείο, και την μετατροπή του σε Μουσείο. Το παλιό ελαιοτριβείο, που οικοδομήθηκε στα 1887, συμπληρώνει όρθιο 136 χρόνια ζωής και όπως όλα τα παλιά κτήρια έχει πολλαπλάσιες ανάγκες συντήρησης σε σχέση με ένα νέο. Οι υγρασίες, οι ρηγματώσεις, και γενικά οι φθορές σε επιμέρους εγκαταστάσεις, επέβαλαν μια ριζική συντήρηση – ανακαίνιση».
Η ριζική ανακαίνιση του μουσείου Ελαιοτριβείου (Βρανά) και η νέα παρουσίαση των εκθεμάτων του, αποτελούν το επιστέγασμα των προσπαθειών της Πολιτιστικής Εταιρείας Αρχιπέλαγος να αναδείξει, με τη μετατροπή του σε μουσείο, ένα πολύτιμο στοιχείο μνήμης της βιομηχανικής Ιστορίας της Λέσβου, το παλιότερο βιομηχανικό συγκρότημα του νησιού που ιδρύθηκε το 1887 από τον παππού του νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη και λειτούργησε ανελλιπώς ως τις αρχές της δεκαετίας του 1970, για να παραδοθεί στη συνέχεια στη φθορά του χρόνου.
Η περιπέτεια της γέννησης του νέου μουσείου ξεκίνησε το 1999 με την αγορά του κτιρίου, συνεχίστηκε με την αποκατάστασή του που ξεκίνησε το 2001, και το εγκαινίασε ο τότε πρόεδρος της Βουλής αείμνηστος Δημήτρης Σιούφας. Η πολύχρονη αυτή προσπάθεια υλοποίησε ένα όραμα του σημερινού πρόεδρου της Εταιρείας, του αρχιτέκτονα Νίκου Σηφουνάκη, και της ομάδας πολιτών που δημιούργησε την «Εταιρεία Αρχιπέλαγος» οι οποίοι εργάσθηκαν με ζήλο για το μνημείο, στους οποίους αναφέρθηκε ο κ. Σηφουνάκης και τους αφιέρωσε την ημέρα των εγκαινίων μνημονεύοντας:
- Τον επί 20 χρόνια πρόεδρο του Φορέα μας Νίκο Κούνδουρο, που πριν έξι χρόνια έφυγε από κοντά μας.
- Τους καθηγητές Άγγελο Δεληβορριά, και Νίκο Μάργαρη, την ιστορικό Ρούρα Σιφναίου.
- Στον επί 26 χρόνια αντιπρόεδρο του Φορέα, τον ποιητή Λευτέρη Παπαδόπουλο.
Στη συνέχεια, ο πρόεδρος της Πολιτιστικής Εταιρείας Αρχιπέλαγος, αφού ευχαρίστησε τους χορηγούς που διαχρονικά στηρίζουν το μουσείο, την Aegean, την εταιρεία Isigonis Group την Goldair και την Grecotel, αναφέρθηκε αναλυτικά στο έργο της πλήρους ανακαίνισης τού Ελαιοτριβείου μουσείου, καθώς και το έργο της νέας εκθεσιακής παρουσίασης των ιστορικών εκθεμάτων του, το οποίο, χρηματοδοτούμενο από το πρόγραμμα Leader της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, μέσω της Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης Λέσβου (ΕΤΑΛ ΑΕ) ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2021 και ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου έφτασε τα 610.000 ευρώ.
Τα πρόσθετα έργα που απαιτήθηκαν 136.000 ευρώ, καλύφθηκαν εξ ολοκλήρου από ιδιωτικές χορηγίες και από την Εταιρεία Αρχιπέλαγος.
Τα σημαντικότερα έργα που εκτελέστηκαν είναι η Ανακατασκευή όλων των κεραμοσκεπών στεγών του κτηρίου, η Αντικατάσταση όλων των κουφωμάτων, η Ανακατασκευή όλου του βιομηχανικού δαπέδου, η ανακατασκευή και συντήρηση των ξύλινων δαπέδων, η Αντικατάσταση των ηλεκτρολογικών και ηχητικών συστημάτων, η εγκατάσταση νέα μηχανισμού πυρόσβεσης, και άλλα πολλά που ο επισκέπτης μπορεί πλέον να δει από κοντά απολαμβάνοντας μια καινούργια – και με σύγχρονη οπτική δοσμένη – μουσειολογική παρουσίαση.
Τέλος, ένα μοναδικό και εντυπωσιακό πλεονέκτημα που προσφέρει το μουσείο Ελαιοτριβείο με το έργο της ριζικής ανακαίνισής του, είναι η εναλλακτική δυνατότητα λειτουργίας – μέσω Μηχανισμού Ηλεκτροκίνησης -, του ιστορικού μηχανολογικού εξοπλισμού του. Κάτι που σημαίνει ότι ένας μύλος, μία αντλία ή ένα πιεστήριο θα μπορούν να λειτουργούν πλήρως και συνεχώς, γεγονός που θα καταστήσει το Μουσείο ένα μοναδικό χώρο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, που θα μπορεί να δώσει στον επισκέπτη μια πιστή εικόνα του τρόπου με τον οποίο γινόταν η έκθλιψη της ελιάς και η διαδικασία παραγωγής του ελαιόλαδου πριν από 136 χρόνια, όταν πρωτολειτούργησε του Ελαιοτριβείο Βρανά.
