Η Γη είναι ο πλουσιότερος σε νερό πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Το νερό, οξείδιο του υδρογόνου ή οξειδάνιο (Η2Ο), είναι η περισσότερο διαδεδομένη ανόργανη χημική ένωση στη Γη, αφού καλύπτει το 70,9% της επιφάνειάς της (CIA, 2019). Μπορεί να βρίσκεται σε αέρια μορφή, οπότε ονομάζεται υδρατμός, σε υγρή, η μορφή που κυρίως χρησιμοποιούμε και σε στερεή μορφή, ως πάγος. Βρίσκεται με φυσικό τρόπο και στις τρεις καταστάσεις της ύλης και είναι προαπαιτούμενο για κάθε μορφή ζωής στον πλανήτη (Ebbing and Gammon, 2011). Χωρίς νερό δεν μπορεί να υπάρξει ζωή! Οι άνθρωποι και τα ζώα αποτελούνται από 55-78% νερό (κατά βάρος), ενώ μπορεί να φθάσει και 90%. Το νερό στη Γη κινείται συνέχεια μέσω του υδρολογικού κύκλου του (Εικ. 1). Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) πρώτος διατύπωσε ότι το σύνολο του νερού της γης ανακυκλώνεται. Δηλαδή, το νερό της θάλασσας με την ηλιακή ενέργεια εξατμίζεται και δημιουργεί βροχή, με την οποία επιστρέφει στο ίδιο ή άλλο μέρος της γης άμεσα ή αργότερα. Έτσι, ο υδρολογικός κύκλος παίζει έναν αναντικατάστατο ρόλο, όχι μόνο σε κάθε φάση της ανάπτυξης των φυτών και των ζώων, αλλά και σε όλα τα επίπεδα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
Το νερό συνδέεται στενά με τον πολιτισμό μας, την εξέλιξή μας και το πεπρωμένο μας. Το νερό συχνά δημιουργεί ή διαταράσσει το πεπρωμένο ενός Δήμου, μιας Περιφέρειας ή ενός Έθνους. Από τη Μινωική εποχή, το επαρκές και ασφαλές νερό αποτελούσε το κύριο κίνητρο για την εγκατάσταση οικισμών, γεωργικών εκμεταλλεύσεων ή βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Επίσης, το νερό προωθεί το εμπόριο και μπορεί να χρησιμοποιεί ενέργεια, αλλά επίσης μπορεί να παράγει ενέργεια. Οι έννοιες νερό και ενέργεια και αντιστρόφως είναι άρρηκτα συνδεδεμένες (Αγγελάκης, 2022).
Η σημερινή ανάπτυξη, οι αλλαγές στις συνήθειες, αλλά και οι αυξημένες ανάγκες των κατοίκων των μικρών και μεγάλων αστικών κέντρων, δημιουργούν αυξητική ζήτηση νερού. Η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση νερού καλής ποιότητας οφείλεται: (α) Στην αύξηση του μόνιμου πληθυσμού και του βιοτικού του επιπέδου. (β) Στην αυξητική τάση αστικοποίησης του πληθυσμού. (γ) Στις μετακινήσεις πληθυσμών για μικρές χρονικές περιόδους (τουρισμός). (δ) Στην αύξηση των αρδευόμενων καλλιεργουμένων εκτάσεων. (ε) Στην αύξηση των βιομηχανικών νερών, κυρίως σε βιομηχανικές μονάδες χωρίς τεχνολογία ανακύκλωσης ή επαναχρησιμοποίησης νερού.
Γενικά, οι διαθέσιμοι υδατικοί πόροι σήμερα και πολύ περισσότερο στο μέλλον, δεν θα είναι επαρκείς για την κάλυψη της ζήτησης. ΄Η, ακόμη κι αν το διαθέσιμο νερό είναι επαρκές, δεν έχει/θα έχει τα απαιτούμενα ποιοτικά χαρακτηριστικά για την κάλυψη όλων των αναγκών. Πολλές φορές απαιτείται επεξεργασία ακόμη και του γλυκού νερού. Λαμβάνοντας υπόψη τις τεράστιες ποσότητες υφάλμυρων και θαλασσίων υδατικών πόρων και την συνεχώς παραγόμενη νέα επιστημονική γνώση, είναι πλέον δυνατή η αξιοποίηση των παραπάνω νερών για παραγωγή νερού αρίστης ποιότητας για οποιαδήποτε χρήση. Η σταθερή μείωση του κόστους παραγωγής αφαλατωμένου νερού με τη μέθοδο της αφαλάτωσης με αντίστροφη ώσμωση αναμφίβολα συνεισφέρει σημαντικά στη χρήση θαλάσσιου νερού για παραγωγή υψηλής ποιότητας γλυκού νερού σε παράκτιες περιοχές και χώρες, που αντιμετωπίζουν πρόβλημα λειψυδρίας. Αυτή η δυνατότητα αποτελεί μια καινοτόμα και σύγχρονη τεχνολογία για εφαρμογή της σε πολλές γωνιές του πλανήτη.
Βιβλιογραφία
Αγγελάκης, Α. Ν. (2022). Νερό και Ενέργεια. ΠΑΤΡΙΣ Ηρακλείου 16/06/2022, https://www.patris.gr/2022/06/16/nero-kai-energeia/
CIA (2019). Central Intelligence Agency. Available from: https://www.cia.gov/library/publications/the-world- factbook/geos/xx.html
Ebbing, D. D. and Gammon, S. D. (2011) «Γενική Χημεία». Νικόλαος Δ. Κλούρας (μετάφραση) (έκτη έκδοση). Αθήνα: Τραυλός, σελ. 539-540. ISBN 960-7990- 66-8.
