Συνάντηση εργασίας χθες με τον πρόεδρο της Π.Ε.Δ.Κ., για τα όρια των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων
Συνεχίζονται οι αντιδράσεις για το Π.Δ που δημοσιεύτηκε τη Μεγάλη Εβδομάδα και αφορά στους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων για τους οποίους προβλέπεται σημαντική συρρίκνωση των ορίων τους κάτι που έχει ως αποτέλεσμα πολλές μέχρι πρότινος οικοπεδικές εκτάσεις να μετατρέπονται σε χωράφια.
Όπως εξήγησε μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο δήμαρχος Ρεθύμνου και πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης Γιώργης Μαρινάκης έως ότου εγκριθούν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια -οι μελέτες των οποίων είναι σε εξέλιξη- μπορούν με σχετική νομοθετική ρύθμιση – να δίδεται η δυνατότητα σε όσους ιδιοκτήτες θεωρούν ότι οι περιουσίες τους πλήττονται από την ισχύ του Π.Δ, να προχωρήσουν στην έκδοση οικοδομική άδειας για να μπορέσουν τις κατοχυρώσουν. Χαρακτηριστικά τόνισε: «Το μόνο βέβαιο είναι ότι μιλάμε για ένα Προεδρικό Διάταγμα το οποίο είναι κατ’ επιταγή του Συμβουλίου Επικρατείας. Όταν θα θεωρηθούν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) είναι προφανές ότι θα έχουμε συρρίκνωση οικισμών. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι να βγουν τα ΤΠΣ οι οικισμοί υπάρχουν, οπότε όσοι φροντίσουν και επιληφθούν να βγάλουν οικοδομικές άδειες, θεωρώ ότι δεν μπορούν να πλήττονται από τη νέα ρύθμιση που υπάρχει σήμερα. Άρα όλοι εκείνοι που νομίζουν ότι έχουν δικαιώματα τα οποία υπάρχει περίπτωση να απολεσθούν μπορούν να τα κατοχυρώσουν, μέχρι να βγουν τα Προεδρικά Διατάγματα των ΤΠΣ, τα οποία ΤΠΣ θα οριοθετήσουν οριστικά τους οικισμούς και δεν θα υπάρχει πλέον ανασφάλεια δικαίου».
Ο Γ. Μαρινάκης σημείωσε ότι είναι σε επαφή με τον αρμόδιο υφυπουργό Περιβάλλοντος Νίκο Ταγαρά όσο και τον γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ευθύμη Μπακογιάννη στους οποίους εξέφρασε τα προβλήματα που δημιουργούνται για εκατοντάδες ιδιοκτήτες, ενώ όπως σημείωσε ο δήμαρχος κατά την άποψή του μπορούν να αναληφθούν νομοθετικές πρωτοβουλίες ώστε να παραμείνουν οικοδομήσιμα τα οικόπεδα των υπαρχόντων οικισμών: «Κατά τη γνώμη μου μπορούν να παρθούν νομοθετικές πρωτοβουλίες για όλους εκείνους που δικαιολογημένα θεωρούν τους εαυτούς τους αδικημένους από τη συρρίκνωση των υπαρχόντων οικισμών, ώστε να δημιουργηθούν δυνατότητες με μετατροπή του υφιστάμενου καθεστώτος του εκτός σχεδίου δόμησης και υπό προϋποθέσεις να παραμείνει η οικοδομησιμότητα των οικοπέδων τους. Ξέρω ότι αυτό το θέμα είναι στις προθέσεις του υπουργείου, του Γενικού Γραμματέα κ. Μπακογιάννη και του υπουργού κ. Ταγαρά, αλλά προφανώς δεν είναι θέμα δικιάς τους πολιτικής απόφασης προώθησης μιας τέτοιας νομοθετικής ρύθμισης. Είναι θέμα του Μαξίμου».
Χθες στο δημαρχείο πραγματοποίησαν συνάντηση εργασίας τα στελέχη του πολιτικού γραφείου του Βουλευτή Ηρακλείου της Νέας Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Κεφαλογιάννη, Νίκος Αντωνακάκης και Κυριακή Αρχοντάκη με τον πρόεδρο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Κρήτης (Π.Ε.Δ.Κ.) και δήμαρχο Ρεθύμνης, Γιώργο Μαρινάκη, στο Ρέθυμνο. Στη σύσκεψη συμμετείχαν ο αντιδήμαρχος Πολεοδομίας Ρεθύμνου και Πρόεδρος Επιτροπής Παραλαβής Τ.Π.Σ., Στυλιανός Ξεζωνάκης καθώς και η πρόεδρος Νομαρχιακής Επιτροπής ΤΕΕ Ρεθύμνου, Γεωργία Μανωλίτση.
Αντικείμενο αυτής της συνάντησης ήταν το θεσμικό πλαίσιο για την οριοθέτηση των οικισμών, με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων, όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά την πρόσφατη έκδοση Προεδρικού Διατάγματος (ΦΕΚ 194/ 2025/τ. Δ΄), προκειμένου στη συνέχεια ο Κωνσταντίνος Κεφαλογιάννης, πάντα σε συνεννόηση με την Π.Ε.Δ.Κ., να συντονίσει τις ενέργειές του για να βρεθούν λύσεις προς όφελος των πολιτών.
Το επίμαχο Π.Δ. εκδόθηκε σύμφωνα με νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), το οποίο, όπως είναι γνωστό, έχει ακυρώσει τις προηγούμενες οριοθετήσεις οικισμών που είχαν καθοριστεί μετά το 1983 από́ τους Νομάρχες, αναρμοδίως κατά την κρίση του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Ειδικότερα:
(1) οι ρυθμίσεις του παραπάνω Π.Δ. αφορούν σε οικισμούς απογεγραμμένους πριν από τις 14.03.1983 (ημερομηνιìα εìναρξης ισχυìος του ν. 1337/1983) με πληθυσμό καìτω των 2.000 κατοιìκων που εξακολουθουìν, κατά την εκαìστοτε τελευταιìα απογραφηì, να εìχουν πληθυσμό καìτω των 2.000 κατοιìκων, οι οποίοι :
• ειìτε δεν είχαν οριοθετηθειì
• ειìτε το οìριό τους πρέπει να επανεγκριθεί, για συγκεκριμένους λόγους
• ειìτε πρέπει να αναοριοθετηθούν, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Εξάλλου, το Π.Δ. αυτό, ξεκαθαρίζει την έννοια της επανέγκρισης ορίου και της αναοριοθέτησης οικισμού.
Επανέγκριση ορίου είναι η εκ νεìου εìγκριση του οριìου του οικισμού, οìπως ειìχε καθοριστεί με προγενέστερη διοικητική πράξη, χωριìς ουσιώδη μεταβολή́ αυτουì, σε περιπτώσεις που είχε εκδοθεί από αναρμοìδιο οìργανο ή εìχει ακυρωθεί για τυπικουìς λόγους.
Αναοριοθέτηση οικισμού είναι ο εκ νεìου καθορισμοìς του οριìου του, προκειμένου να αποκατασταθουìν ουσιωìδη ελαττωìματα, οìπως ιδιìως η μη επιτρεπόμενη συμπεριìληψη εντοìς του οριìου του, εκτάσεων (δάση, αρχαιολογικοί χώροι, προστατευόμενες περιοχές κλπ) ή σφαìλματα λοìγω εφαρμογηìς μεθοδολογιìας που δεν αποδίδει τα πραγματικά όρια του οικισμού.
(2) Για τους παραπάνω οικισμούς, το πρόσφατο Π.Δ.:
• θέτει κοινό πλαίσιο κανόνων οριοθέτησης
• καθορίζει το πλαίσιο των γενικωìν οìρων, περιορισμωìν δοìμησης και επιτρεποìμενων χρηìσεων γης αναìλογα με την κατηγοριìα του οικισμουì, για την προστασία της φυσιογνωμίας του
• θεσπίζει διαδικασία οριοθέτησης οικισμών με Π.Δ., το οποιìο εκδιìδεται κατά τα οριζόμενα στην παρ. 2 του αìρθρου 12 του ν. 4759/2020, κατόπιν πρωτοβουλίας του οικείου Δήμου ή του Υπουργείου Περιβαìλλοντος και Ενέργειας στο πλαιìσιο εκποìνησης ΤΠΣ, ΕΠΣ ή και με αυτοτελεìς Π.Δ.
Μάλιστα, το Προεδρικό Διάταγμα 194/2025 προβλέπει ότι, ο καθορισμός του οριìου του οικισμού αποτελεί προϋποìθεση για την πολεοδοìμησή του και ότι, κατά τη διαδικασιìα επανεìγκρισης ή αναοριοθεìτησης, απαγορευìεται η διευìρυνση του οριìου του οικισμού με βαìση νεìα πραγματική καταìσταση που προεìκυψε μετά την αρχική οριοθέτησή του (πλην υφιστάμενης στο χρόνο αρχικής οριοθέτησης πλάνης περί τα πράγματα).
(3) Σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 194/2025 προβλέπονται τρεις ζώνες για τους οικισμούς, σύμφωνα με τη χρονική εξέλιξή τους μέχρι το 1983 :
Ζώνη Α οικισμού: Τμήμα προϋφιστάμενο του 1923 (ιστορικοìς πυρηìνας).
Ζώνη Β οικισμού: Το συνεκτικό́ τμήμα που δημιουργήθηκε από το 1923 έως το 1983.
Ζώνη Β1 οικισμού: Το διάσπαρτο τμηìμα αυτουì, που δημιουργήθηκε από το 1923 έως το 1983.
Οι διατάξεις του Π.Δ. 194/2025 δεν κάνουν καμία πρόβλεψη για τους οικισμούς μετά το 1983.
‘Όπως αναφέρεται στο ενημερωτικό σημείωμα του βουλευτεί Ηράκλειου Κ. Κεφαλογιάννη: «Μετά από την έκδοση του Π.Δ. 194/2025, οι πολίτες που είχαν περιουσίες στις περιοχές που δεν προβλέπονται στο Π.Δ. δικαιολογημένα ανησυχούν για την αρτιότητα των οικοπέδων τους.
Ασφαλώς όσοι συμπολίτες μας έχουν ήδη χτίσει, σε τέτοιες περιοχές δεν θα έχουν καμία συνέπεια.
Υπάρχουν όμως και πολλοί άλλοι, που έχουν ιδιόκτητα οικόπεδα στις παραπάνω περιοχές, χωρίς να έχουν ακόμη χτίσει και ανησυχούν ότι, πολλά από αυτά κινδυνεύουν να γίνουν ξαφνικά αγροτεμάχια.
Ειδικά όσοι αγόρασαν τέτοια οικόπεδα με την προοπτική της οικοδόμησης, διατρέχουν κίνδυνο άμεσης οικονομικής ζημίας, όσο παραμένει αδιευκρίνιστο το πλαίσιο για τις περιοχές αυτές. Δηλαδή, δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη, αν θα θεωρηθούν εντέλει εκτός σχεδίου πόλεως, με ό,τι απώλειες αυτό συνεπάγεται.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, θα πρέπει να τρέξουν στο αμέσως επόμενο διάστημα οι απαιτούμενες διαδικασίες, σε συνεργασία με τους συναρμόδιους φορείς και με δεδομένη την πρόθεση της Κυβέρνησης, να δοθεί η δυνατότητα στις περιοχές αυτές που τίθενται με το Π.Δ. 194/2025 εκτός ορίων οικισμών να αποτελέσουν Περιοχές Ελέγχου Χρήσεων (ΠΕΧ). Να πάρουν δηλαδή αρτιότητα υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν «πρόσωπο» στο δρόμο, κάτι το οποίο θα πρέπει να προβλεφθεί και στο εφαρμοστέο θεσμικό πλαίσιο.
Στην παρούσα φάση επιδιώκεται μέσω των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ και ΕΠΣ) που προωθούνται εδώ και 3-4 χρόνια από την Κυβέρνηση, η ορθολογική χωρική οργάνωση των δραστηριοτήτων με βάση τις αρχές περιβαλλοντικής προστασίας, της κοινωνικής συνοχής και της οικονομικής ανάπτυξης μέσα από τον προσδιορισμό της αναπτυξιακής προοπτικής της κάθε περιοχής.
Για το λόγο αυτό θα πρέπει να μπει στη συζήτηση το θέμα των οικισμών μετά το 1983, για τους οποίους έχει δημιουργηθεί μία de facto πραγματική κατάσταση, ώστε να υπάρχει μία ολιστική πολεοδομική προσέγγιση.
Η συζήτηση αυτή έπρεπε να εξελίσσεται παράλληλα με την εξέλιξη των ΤΠΣ και ΕΠΣ των Δήμων, για να υπάρχει ολοκληρωμένος πολεοδομικός σχεδιασμός και μάλιστα σε συνάρτηση με το αύριο και το μέλλον αλλά και την αναπτυξιακή προοπτική κάθε οικισμού (π.χ. στο Δήμο Μινώα Πεδιάδας με την εγκατάσταση του νέου Διεθνούς Αεροδρομίου για τον οποίο επίσημες μελέτες δείχνουν ότι θα διπλασιαστεί και θα τριπλασιαστεί ο πληθυσμός), όπως έχει δημόσια τοποθετηθεί ο Δήμαρχος Μινώα Πεδιάδος, Βασίλης Κεγκέρογλου, καθώς και άλλοι Δήμαρχοι της Κρήτης εκφράζοντας την έντονη ανησυχία και τον προβληματισμό τους.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Κωνσταντίνος Κεφαλογιάννης κατά τη διάρκεια της σύσκεψης είχε τηλεφωνική επικοινωνία με το Γιώργο Μαρινάκη ώστε σε συνεννόηση και σε συνεργασία με την ΠΕΔ Κρήτης να συντονίσει το επόμενο διάστημα και τις δικές του απαιτούμενες ενέργειες προκειμένου να υπάρχουν οι συναντήσεις με τους συναρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες, ώστε να γίνει μια ενημέρωση για το σχεδιασμό, αλλά και να τεθούν σε τροχιά οι αναγκαίες παρεμβάσεις, σε συνδυασμό με τις μελέτες των Τ.Π.Σ. που είναι σε εξέλιξη, πάντα προς όφελος των πολιτών και της ισόρροπης περιβαλλοντικής ανάπτυξης και πολεοδομικής βιωσιμότητας.
Τέλος, επισημαίνεται ότι, μέχρι την έκδοση των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Τ.Π.Σ.) ισχύουν οι υφιστάμενες πολεοδομικές ρυθμίσεις, σχετικά με τα όρια των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων».
