Κορυφαία όλων η ηρωίδα Καλλιόπη Γιουλούντα
Κάθε χρόνο στην παγκόσμια ημέρα του νοσηλευτή δεν μπορούμε να μην κάνουμε ιδιαίτερη αναφορά στην δική μας Καλλιόπη Γιουλούντα. Μια ηρωίδα που με τη θυσία της έδωσε τον ορισμό στην έννοια, πίστη στο καθήκον.
Η Καλλιόπη εκείνο που φανέρωσε πρώτα από τη χαρισματική της φύση ήταν η αγάπη της για τον συνάνθρωπο. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που την οδήγησε στον εθελοντισμό.
Ο πόλεμος του 40 τη βρήκε πρόθυμα να οδεύει στο καθήκον για να βοηθήσει τους τραυματισμένους στρατιώτες. Η απόφασή της φανερώνει και τη γενναιότητά της. Γιατί ήταν ως τότε διευθύνουσα του νοσοκομείου «Άγιος Σάββας». Θα μπορούσε να αποφύγει την πρώτη γραμμή του μετώπου. Κανένας δεν την υποχρέωνε να καταταγεί. Η συνείδησή της όμως ήταν εκείνη που της καθόριζε την πορεία της. Έτσι η φήμη της έφτανε παντού πριν από την ίδια. Ήταν συνεπής, αφοσιωμένη στο λειτούργημά της, άριστα καταρτισμένη και αντιμετώπιζε όλους τους αρρώστους σαν στενούς συγγενείς της. Η φρίκη του πολέμου αντί να τη λυγίσει την έκανε πιο δυνατή. Το αποκρουστικό θέαμα ανοικτών πληγών σε μέλη ηρωικών νέων ανθρώπων, οι γάγγραινες και η ανυπόφορη μυρωδιά από σάρκα που σάπιζε σιγά-σιγά αντί να την απωθεί τη γέμιζε από το μεγαλείο του ελέους.
Η αγγελική της ψυχή ήταν γεμάτη από αγάπη για τα ανήμπορα πλάσματα που βογκούσαν στο κρεβάτι του πόνου.
Εκείνο τον Απρίλη του ’41, λίγο πριν την κατάρρευση του μετώπου η ατμόσφαιρα είχε γίνει ακόμα πιο επικίνδυνη. Ο θάνατος καιροφυλακτούσε για να δρέψει ψυχές. Τα νοσοκομεία είχαν πλημμυρίσει από τραυματισμένους στρατιώτες. Και το νοσηλευτικό προσωπικό έκανε και τη νύχτα μέρα για να προλάβει να ανταποκριθεί στις πιεστικές ανάγκες που δημιουργούσε ο πόλεμος.
Οι Γερμανοί, παραβιάζοντας τις διεθνείς συνθήκες και τους άγραφους νόμους της συνείδησης, βομβαρδίζουν ακόμα και τα νοσοκομεία.
Δεν σέβονται ούτε και τη μεγάλη μέρα της Χριστιανοσύνης. Ανήμερα της Κυριακής του Πάσχα βομβαρδίζουν το 2ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο.
Κυριακή του Πάσχα, 20 Απριλίου 1941. Οι αδελφές καλημερίζουν με το «Χριστός Ανέστη» και με το χαμόγελο στο στόμα, προσπαθώντας να κρύψουν τον φόβο τους. Το διαισθάνονται πως κάτι κακό θα συμβεί. Ήδη τα στούκας που σφυρίζουν δαιμονισμένα γεμίζουν τρόμο την ατμόσφαιρα.
Το μεσημέρι με μανία πρωτόγνωρη, άρχισαν να εξαπολύουν βόμβες προς το νοσοκομείο. Ο καθηγητής Κοντιάδης διατάσσει τις αδελφές να κατεβούν στο καταφύγιο. Αυτές αρνούνται, γιατί θα έπρεπε να αφήσουν μόνους τους χειρουργημένους τους. Οι αδελφές μένουν και… «μένουν» εκεί για πάντα. Το ξαφνικό βρήκε τους γιατρούς να χειρουργούν, τις αδελφές εμπρός στο τραπεζάκι με τα εργαλεία, τους τραυματίες ναρκωμένους και εκείνες τις καημένες που δίπλωναν τις γάζες!
Κρότος φοβερός τραντάζει το οικοδόμημα. Τα φώτα σβήνουν. Τα τζάμια σπάζουν, φοβερός καπνός, πηκτή μαύρη σκόνη που πνίγει. Στον καταχθόνιο κρότο, νεκρική σιγή ακολουθεί. Αρκετοί τραυματίες μαζί με τον ιατρό καθηγητή Ξενοφώντα Κοντιάδη, τους βοηθούς χειρουργούς, και έξι επώνυμες αδελφές, (σύνολο πενήντα επτά άτομα) δεν υπήρχαν πλέον στη ζωή αυτή. Αναγνωρίσθηκαν από ένα δακτυλίδι, από ένα κέντημα, από ένα σήμα. Ο,τι απόμεινε από τα σώματά τους έχει ταφεί στο νεκροταφείο του Αγίου Νικολάου των Κοπάνων στα Γιάννενα, σε έναν κοινό ολομάρμαρο τάφο.
Τρεις διπλωματούχες και τρεις εθελόντριες αδελφές αναφέρονται μεταξύ άλλων στον τραγικό απολογισμό.
Η Ελένη Παρασκευοπούλου, παλαίμαχος προϊσταμένη αδελφή, διευθύνουσα των Αδελφών της Βάσεως Ηπείρου, ετών πενήντα επτά (57).
Η δική μας Καλλιόπη Γιουλούντα, διευθύνουσα του 2ου Στρατιωτικού Νοσοκομείου, ετών 30.
Η Ελένη Καλογερίδου, διπλωματούχος αδελφή, ετών 20. Η Λουκία Κυριακού, ετών 35, η Ελένη Μητροπούλου ετών 30 και η Ελένη Τσάλλη, δόκιμη διαιτολόγος αδελφή, ετών 60. Και μαζί με αυτές μια έβδομη άγνωστη αδελφή, μια έφηβη Γιαννιώτισσα δεκαεπτά (17) χρονών, που έχοντας συγκλονιστεί από το έργο των αδελφών, ερχόταν κάθε πρωί από το σπίτι της να προσφέρει κι αυτή ότι μπορούσε.
Η Καλλιόπη Γιουλούντα έμεινε καύχημα των νοσηλευτών και έμβλημα των εθελοντριών του ΕΕΣ. Με μεγάλη επισημότητα έγιναν πριν από πολλά χρόνια τα αποκαλυπτήρια της προτομής της στο αύλειο χώρο του Νοσοκομείου Ρεθύμνου, ενώ προτομή της υπάρχει και στη γενέτειρά της το Γιανούδι.
Δήμητρα Παπαδοπετράκη
Από τις νοσηλεύτριες που άφησαν εποχή στην κλινική Μαρούλη και η Δήμητρα Παπαδοπετράκη μητέρα της εκλεκτής φίλης κας Ιωάννας Στεφανάκη συμβολαιογράφου.
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πλατανιά όπου είχε ριζώσει μετά τον γάμο του ο πατέρας της ο Γεώργιος Βογιατζής από τις Μαργαρίτες.
Ο πατέρας της έκανε καφενείο που έμεινε ιστορικό για τις παρέες που μαζεύονταν και για τους εκλεκτούς του μεζέδες.
Η Δήμητρα στο περιβάλλον αυτό είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τις παραδόσεις του τόπου μας με τους πρωτομάστορες της κρητικής μουσικής που σύχναζαν εκεί, και με παράγοντες του τόπου που περνώντας από τον Πλατανιά θα σταματούσαν οπωσδήποτε στου Βογιατζή να ξεκουραστούν, ν’ ακούσουν τις περίφημες ιστορίες του και να επιστρέψουν με άλλη καλύτερη διάθεση στο σπίτι τους.
Εκεί η νεαρή κοπέλα έπιανε τον παλμό της εποχής της με τα προβλήματα αλλά και τη στωική φιλοσοφία της αντιμετώπισής τους. Κι έτσι διαμορφώθηκε ο αδαμάντινος χαρακτήρας της και η ανάγκη για κοινωνική προσφορά.
Σταθμός της ζωής της ήταν η πρόσληψή της στην κλινική Μαρούλη. Από την πρώτη μέρα κατάλαβε ότι είχε βρεθεί στο περιβάλλον που τη βοηθούσε να διοχετεύσει όλη της την αγάπη και τη φροντίδα στον πάσχοντα συνάνθρωπο. Από υψηλό αίσθημα ευθύνης όμως δεν μπορούσε να δώσει δικαίωμα στους γιατρούς να της χρεώσουν άγνοια και για τα στοιχειώδη ακόμα, που θα έπρεπε να γνωρίζει μια νοσοκόμα. Ας μην ξεχνάμε ότι η εμπειρία και μόνο θριάμβευε στους κλάδους αυτούς, αφού σχολή δεν υπήρχε. Η Δήμητρα όμως δεν έμενε ούτε στα στοιχειώδη. Μελετούσε, ρωτούσε, πρόσεχε τους γιατρούς όταν εξέταζαν. Και πανέξυπνη καθώς ήταν έκανε κτήμα της κάθε γνώση που θα τη βοηθούσε να ασκεί καλύτερα τα καθήκοντά της. Ήταν το δεξί χέρι του γιατρού Μαρούλη και επάξια έγινε προϊσταμένη της κλινικής. Μα δεν άφησε όνομα μόνο γι’ αυτό. Είχε γίνει ο καλός άγγελος κάθε ασθενούς. Με μια λέξη, με μια ματιά ήξερε να δίνει κουράγιο και να τονώνει το ηθικό των ασθενών αλλά και των συγγενών τους. Η ευγένεια και η ανθρωπιά της την έκαναν ξεχωριστή. Κι ο κόσμος τη λάτρευε.
Γιατί με τις περίφημες ιστορίες που είχε ακούσει μικρή στο καφενείο και τώρα τις διηγιόταν με τόση χάρη βοηθούσε ασθενείς και τους συνοδούς τους να ξεχνούν τη δοκιμασία τους για λίγο. Και να παίρνουν ανάσα αισιοδοξίας για τη συνέχεια.
Ο γάμος της έβαλε τέλος στην καριέρα της που θα μπορούσε να εξελιχθεί καθώς είχε τη σφραγίδα της επιτυχίας από το πρώτο διάστημα κιόλας. Η Δήμητρα σταμάτησε μεν από την κλινική, αλλά ποτέ δεν άφησε τις γνώσεις της να λησμονηθούν, παρέχοντας αδιάκοπα τη βοήθειά της στον πάσχοντά συνάνθρωπο.
Ο άδικος χαμός της αδελφής της Ιωάννας από σφαίρα αλεξιπτωτιστή τις πρώτες μέρες της μάχης της Κρήτης φούντωσε μέσα της την οργή για τον εισβολέα που μόλυνε τα ευλογημένα χώματα του τόπου μας.
Οργανώθηκε στην Αντίσταση χωρίς να σκεφτεί τις συνέπειες. Κοίμιζε στην καρβουναποθήκη τους κυνηγημένους πατριώτες. Εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία που λειτουργούσε παράνομο ραδιόφωνο καλά φυλαγμένο στα κάρβουνα και ξεκίνησε να γράφει στη γραφομηχανή δελτία με τις ειδήσεις που είχε ακούσει προηγουμένως από εκπομπές των συμμάχων. Μόλις τέλειωνε τα μοίραζε σε ανθρώπους που μπορούσαν να τα προωθήσουν όπου έπρεπε για να μην πτοηθεί το φρόνημα του λαού και να πιστέψει στη θετική έκβαση του αγώνα.
Δεν άργησαν να την εντοπίσουν οι ναζί και να τη συλλάβουν. Ούτε λέξη δεν κατάφεραν να της πάρουν. Αντίθετα με ένα ύφος αγέρωχο που ξάφνιαζε και τους Γερμανούς ακόμα έπαιρνε την ευθύνη πάνω της.
Έδινε στερεότυπα απαντήσεις στα πιεστικά ερωτήματα των Γερμανών.
«Εγώ είχα το ράδιο. Εγώ έγραψα το δελτίο ειδήσεων. Εγώ πετούσα τα μεσάνυχτα κάτω από τις πόρτες τα δελτία που έχετε στα χέρια σας. Είναι δικά μου τα γράμματα… Εμένα να δικάσετε και όχι τον Δημήτρη και τον Αντώνη. Εγώ φταίω…».
Προτιμούσε να χαθεί εκείνη παρά κάποιος από τους συντρόφους της που θα ήταν πιο χρήσιμος στον αγώνα. Απελπίστηκαν οι διώκτες της ότι θα της λυγίσουν το θάρρος της. Και την έστειλαν στο κολαστήριο της Αγυάς στα Χανιά. Ήταν έγκυος στην Ιωάννα της. Ούτε κι αυτό όμως την έκανε να υποστείλει την αγωνιστική της διάθεση. Κι ας ήξερε πως μετά τη γέννα μπορεί να την έστελναν και στο απόσπασμα.
Συνεχίζει να προσφέρει βοήθεια και περίθαλψη σε κρατούμενους ράκη από βασανιστήρια και κακουχίες και να σπάει τη θανατερή αγωνία που πλανιόταν παντού, κάνοντας ακόμα πιο σπαρταριστό το αφηγηματικό της ύφος στις περίφημες ιστορίες της που για μια ακόμα φορά τη βοηθούσαν να απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο και να παρηγορήσει απελπισμένους ανθρώπους, που ένοιωθαν την ανάσα του θανάτου στο πρόσωπό τους.
Επιστροφή στη ζωή
Τα γενέθλια του Χίτλερ τον Μάρτη του 42 έφεραν τη λύτρωση και στη Δήμητρα που είχε συμπεριληφθεί στους κρατούμενους που έλαβαν χάρη λόγω του γεγονότος.
Γύρισε στην καθημερινότητά της αλλά ποτέ δεν ξέχασε την αποστολή της να είναι πάντα κοντά στην ανθρώπινη ανάγκη και να ανακουφίζει όσο μπορούσε τη δυστυχία.
Όπως αναφέρεται και σε πηγές αριστερών αγωνιστών η σπουδαία αυτή γυναίκα δεν έκρινε ποτέ τους ανθρώπους κατά το δοκούν των κρατούντων. Δεν τους ξεχώριζε όπου κι αν ανήκαν.
Ανήσυχο πνεύμα καθώς ήταν ασχολήθηκε, στη συνέχεια, με το εμπόριο και κατάφερε να μείνει το όνομά της με χρυσά γράμματα στη βίβλο τιμής της Ρεθεμνιώτικης Αγοράς. Ποτέ δεν θέλησε να ζημιώσει κανένα με αθέμιτο ανταγωνισμό. Έγινε πρότυπο και παράδειγμα προς μίμηση.
Στη δύση της ζωής της καιροφυλακτούσε η μεγάλη δοκιμασία που πέρασε με γενναιότητα και λεβεντιά. Ούτε και ο πόνος τη λύγισε. Καμάρωνε τα παιδιά της και τα εγγόνια της. Η Ιωάννα της κυριαρχούσε στην τοπική κοινωνία ως η πρώτη γυναίκα συμβολαιογράφος. Η κ. Ιωάννα Παπαδοπετράκη Στεφανάκη. Και η Δήμητρα καμάρωνε.
Ο θάνατος έφερε λύτρωση στα δεινά της 5 Ιουλίου του 1993. Κι ο τοπικός τύπος με τις πιο σημαντικές υπογραφές αποχαιρέτησε τη σημαντική αυτή Ρεθεμνιώτισσα, που έγραψε ιστορία και στον αγώνα και στα έργα της ειρήνης. Και που αξίζει να την αναφέρουμε με σεβασμό και περηφάνια ευγνωμονώντας για τη μεγάλη της προσφορά στον αγώνα, στην τοπική οικονομία, στον άνθρωπο. Μια γυναίκα που με τις καταπληκτικές ιστορίες της γήτευε τις δίσεκτες στιγμές και κατάφερνε ν’ ανθίζει το χαμόγελο ακόμα κι όταν οι καιροί έκαναν τα πάντα να το αφανίσουν. Μια γυναίκα που αξίζει να τη θυμόμαστε πάντα και να την τιμούμε όπως της άξιζε.
Μια παρατηρητική νοσοκόμα
Δεν μπορούμε στο αφιέρωμα αυτό να μην αναφερθούμε και στην Τασία Καλλέργη μια πολύτιμη βοηθό χειρούργου στην κλινική «Κυανούς Σταυρός».
Η παρατηρητικότητά της έσωσε από βέβαιο θάνατο ένα μικρό παιδί, τον Παρασκευά, που επρόκειτο να χειρουργηθεί.
Η επέμβαση κυλούσε ομαλά καθώς τα επιδέξια χέρια του χειρουργού Γιώργου Βλαχάκη, απομάκρυναν όλο και περισσότερο τον κίνδυνο για τη ζωή του παιδιού.
Η Τασία κοιτούσε το ναρκωμένο αγοράκι που έμοιαζε με αγγελούδι ευχαριστώντας μέσα της τον Θεό που πήγαν όλα καλά. Το συνήθιζε άλλωστε για όλους τους αρρώστους. Αλλά κάποια στιγμή ένα σημείο την έκανε να πάει κοντά να βεβαιωθεί. Δυστυχώς δεν έκανε λάθος. Το παιδί δεν ανέπνεε.
Έβαλε τις φωνές.
«Γιατρέ το παιδί πέθανε …δεν αναπνέει».
Πλησιάζει εκείνος και βεβαιώνεται πως η βοηθός του είχε δίκιο. Χωρίς δεύτερη κουβέντα ξεκινά μια αγωνιώδη προσπάθεια να βοηθήσει το αγοράκι να αναπνεύσει. Το γύρισε μπρούμυτα, το χτύπησε στην πλάτη, του έκανε τεχνητή αναπνοή, του έδωσε φιλί ζωής αλλά τίποτα. Το αγόρι παρέμενε ακίνητο. Ο Βλαχάκης συνέχισε με πείσμα τις προσπάθειες. Δεν δίστασε να προχωρήσει και σε τραχειοτομή.
Εκεί διαπίστωσε ότι το παιδί κινδύνευε από αναρρόφηση τροφών. Μέσα σε πυρετώδη αγωνία, προσπάθησε να απομακρύνει τα υπολείμματα τροφής που εντόπισε, ακόμα και με το στόμα. Επιτέλους! Ο αγώνας του και οι υπεράνθρωπες προσπάθειες να σώσει το αγόρι δεν πήγαν χαμένες. Το παιδί συνήλθε!
Ο γιατρός πήρε βαθιά ανάσα και για να εκτονωθεί από τη θανατερή αγωνία που πέρασε, άρχισε να μουρμουρίζει.
«Να δεις που είχε φάει ο μικρός κι η μάνα νόμισε πως δεν είχε φάει αρκετά, μονολόγησε ταραγμένος ακόμα από το συμβάν. Ξέρω δα τη νοοτροπία μανάδων και κυρίως γιαγιάδων».
Όπως διαπιστώθηκε αργότερα ο Παρασκευάς, μετά το γάλα του πέρασε από τη θεία του κι έφαγε μερικά σταφύλια από την κρεβατίνα. Στη συνέχεια παίζοντας πήδηξε από τον ένα τοίχο στον άλλο κι έπαθε ό,τι έπαθε ώστε να χρειαστεί άμεσα χειρουργείο.
Το νέο της σωτηρίας του παιδιού έγινε το θέμα της ημέρας. Μέχρι και ο τοπικός τύπος το ανέφερε με εγκωμιαστικά σχόλια. Η οικογένεια του παιδιού δεν ήξερε πώς να ευχαριστήσει τους πάντες.
Θρίαμβος για τον γιατρό, πρόσθετη περγαμηνή κύρους για την κλινική και φυσικά πλήρης καταξίωση στον χώρο των νοσηλευτριών για την Τασία που χάρις στην παρατηρητικότητά της σώθηκε το παιδί από βέβαιο θάνατο.
Κι ο γιατρός δεν παρέλειπε να επαναλαμβάνει στους συγγενείς που παραληρούσαν από χαρά για τη σωτηρία του παιδιού.
«Την Τασία να ευχαριστήσετε. Αυτή έσωσε στην πραγματικότητα το παιδί με την παρατηρητικότητα της. Αυτή μας έσωσε όλους για να ακριβολογούμε δηλαδή».
Όταν το 7χρονο αγόρι θα έπαιρνε εξιτήριο η Τασία του έδωσε μια φωτογραφία με την αφιέρωση «Στον αδελφό μου Παρασκευά για να με θυμάται».
Κι έπειτα καθένας τράβηξε τον δρόμο του. Η Τασία Καλλέργη έφυγε για την Αθήνα συνεχίζοντας με επιτυχία το λειτούργημά της στον τομέα της νοσηλευτικής. Ο μικρός μεγάλωσε, έκανε οικογένεια και εξελίχθηκε σε ένα χρήσιμο και αξιοσέβαστο μέλος της κοινωνίας του τόπου που μένει.
Τα χρόνια πέρασαν. Η Τασία, άτομο με πνευματικές ανησυχίες και έφεση στην παρακολούθηση των επιτευγμάτων της τεχνολογίας έγινε μια από τα εκατομμύρια ανθρώπων που σερφάρουν στο διαδίκτυο. Κι όπως είναι φύσει κοινωνικό άτομο, δημιούργησε και λογαριασμό στο Facebook.
Μια μέρα, τώρα πρόσφατα, όπως μελετούσε τη λίστα με τα άτομα που προτείνονται για αίτημα φιλίας, βλέπει ένα όνομα πολύ γνωστό. Μήπως είχε σχέση με το περιστατικό που προαναφέραμε;;; Δεν έχασε καιρό. Έκανε αμέσως το αίτημά της και μόλις βρήκε ανταπόκριση ζήτησε με μήνυμα τις σχετικές πληροφορίες σκιαγραφώντας το περιστατικό.
«Είναι ο πατέρας μου»
Η απάντηση την ανέβασε στα ουράνια.
«Είναι ο πατέρας μου» έγραψε ο νέος της φίλος του διαδικτύου.
Πράγματι όταν ο νεαρός ανέφερε στην οικογένειά του το περιστατικό μεταφέροντας το ερώτημα της νέας του φίλης στο Facebook, είδε τον πατέρα του να πετάγεται και συγκινημένος να του διηγείται το γεγονός που λίγο έλειψε να του στοιχίσει τη ζωή.
Έδειξε μάλιστα και το σημάδι της τραχειοτομής.
Αλλά υπήρχε και το στοιχείο που θα διέλυε κάθε αμφισβήτηση.
Η φωτογραφία με την αφιέρωση που έστειλε ο γιος για επιβεβαίωση δεν άφησε πια καμιά αμφιβολία.
Η λαχτάρα να ξαναβρεθούν απασχόλησε και τις δυο πλευρές. Και την περασμένη Κυριακή, η Τασία, συνοδευόμενη από μια ξαδέλφη της επισκέφθηκε στο σπίτι του, στις Καρίνες, τον κ. Παρασκευά, τον άνθρωπο που κάποτε του έσωσε τη ζωή.
Οι δυο τους συναντήθηκαν μερικές μέρες αργότερα στις Καρήνες. Εκεί διαδραματίστηκαν πολύ συγκινητικές στιγμές. Ήταν μια συνάντηση που δεν ξέχασε κανένας. Κι ακόμα τη διηγούνται.
