Ξεπέρασαν και τις πιο αισιόδοξες προσδοκίες οι πληρότητες στα ξενοδοχεία και τα καταλύματα του νότιου Ρεθύμνου. Το τουριστικό προϊόν επανήλθε δυναμικά, κατόπιν της δύσκολης διετίας των περιορισμών που επέβαλε η πανδημία. Επιχειρηματίες και κάτοικοι ατενίζουν με αισιοδοξία το μέλλον, θεωρώντας ως σεζόν – ορόσημο τη φετινή. Οι βάσεις για μία ακόμη καλύτερη πορεία των τοπικών οικονομιών, τα επόμενα χρόνια, έχουν μπει.
Το καλοκαίρι, ημερολογιακά τουλάχιστον, μπορεί να φτάνει στο τέλος του. Τούτο δεν συνεπάγεται, όμως, και τη λήξη της τουριστικής περιόδου. Κάθε άλλο: Οι κρατήσεις για τον Σεπτέμβρη αγγίζουν το 90%, ενδιαφέρον υπάρχει και για τον Οκτώβρη, ενώ πολλοί εκτιμούν ότι και ο Νοέμβρης μπορεί να «τραβήξει» κόσμο.
Στο πίσω μέρος του μυαλού όλων, παραμένει το φιλόδοξο σχέδιο για δωδεκάμηνο τουρισμό, που ανακοίνωσε κατά την επίσκεψή του στο Ρέθυμνο ο αρμόδιος υπουργός Βασίλης Κικίλιας. Σε περίπτωση που έρθουν, τελικά, Γερμανοί συνταξιούχοι, για χειμερινές διακοπές στο πιο ήπιο κλίμα της Κρήτης, θα βρουν σίγουρα βίλες και πανσιόν για να τους φιλοξενήσουν.
Η μόνη ανορθογραφία, που αλλοιώνει τις εξαιρετικές εντυπώσεις των επαγγελματιών, είναι η ακρίβεια και οι πληθωριστικές πιέσεις. Το καθαρό κέρδος στο φινάλε, μόλις γίνει το ταμείο, θα είναι σίγουρα μειωμένο.
«Όλα είναι μία χαρά. Όλα τα καταλύματα είναι γεμάτα. Η πληρότητα είναι 100%. Και η κίνηση στα μαγαζιά είναι πάρα πολύ καλή. Όλοι είναι ευχαριστημένοι» είπε στα «Ρ.Ν.» ο πρόεδρος του συλλόγου ξενοδόχων νοτίων παραλίων Κώστας Βαρδάκης.
Η μεγάλη ποσότητα Ελλήνων παραθεριστών, που αρέσκονται να παραθερίζουν κυρίως τον Αύγουστο στον Πλακιά, αποχώρησε. «Το 60-70% έχει φύγει» επιβεβαιώνει ο κ. Βαρδάκης. Γρήγορα, ωστόσο, το κενό τους… αναπληρώθηκε από Ευρωπαίους ταξιδιώτες.
Οι Γερμανοί, οι Αυστριακοί, οι Άγγλοι και οι Ολλανδοί είναι οι κύριες εθνικότητες που παραδοσιακά επιλέγουν τον Πλακιά για να χαλαρώσουν το καλοκαίρι. Σε αυτές, εφέτος, προστέθηκαν Γάλλοι, Σκανδιναβοί και Ιταλοί που αφίχθησαν μαζικά στο δημοφιλές τουριστικό θέρετρο της νότιας Κρήτης.
Τα νότια παράλια, το δίχως άλλο, επέστρεψαν δυναμικά στον τουριστικό χάρτη της πατρίδας μας.
Φουλ οι μηχανές και το φθινόπωρο, «παράθυρο» και για τον χειμώνα
«Από τις συζητήσεις που κάνουμε με άλλους συναδέλφους, διαπιστώνουμε ότι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο ξεπεράσαμε τα αντίστοιχα ποσοστά του 2019» είναι μία πρόχειρη αποτίμηση που κάνει ο κ. Βαρδάκης.
«Ο Σεπτέμβριος ήταν πάντα εγγύηση για εμάς. Κι εφέτος θα είναι γύρω στο 90%. Ο Οκτώβριος μέχρι στιγμής δεν είναι όπως το 2019. Διότι, παραδοσιακά τον Αύγουστο είχαμε πάντα μία πληρότητα για τον συγκεκριμένο μήνα γύρω στο 75%. Τώρα είμαστε στο 50%. Περιμένουμε βεβαίως κρατήσεις της τελευταίας στιγμής» σημειώνει ο πρόεδρος του συλλόγου ξενοδόχων νοτίων παραλίων, δηλώνοντας απόλυτα αισιόδοξος.
Το υποτονικό ενδιαφέρον για τον Οκτώβρη, ίσως έχει εξήγηση. «Οι εν δυνάμει ταξιδιώτες θέλουν να αποφασίσουν την τελευταία στιγμή με βάση τα οικονομικά τους» πιθανολογεί ο κ. Βαρδάκης. «Περιμένουν να δουν πόσο μεγάλο θα είναι το έλλειμμά τους για τον χειμώνα. Από την άλλη, ίσως αναμένουν κάποιες καλύτερες προσφορές από τη μεριά των καταλυμάτων. Θεωρώ ότι θα κλείσουν τελευταία στιγμή».
Οι προοπτικές που διανοίγονται από εδώ και πέρα είναι ευοίωνες. «Πήραμε μία επιστολή από το υπουργείο Τουρισμού για να συμμετέχουμε σε αυτή την προσπάθεια, για τον 12μηνο τουρισμό. Απαντήσαμε ότι οι ξενοδόχοι δεν είναι διατεθειμένοι να παραμείνουν ανοικτοί. Αλλά ως περιοχή μπορούμε να καλύψουμε όλες τις ανάγκες των επισκεπτών. Θα υπάρχουν διαθέσιμες βίλες και πανσιόν, που δεν έχουν σταθερά λειτουργικά κόστη» αναφέρει ο πρόεδρος του συλλόγου ξενοδόχων νοτίων παραλίων, αντιπαραβάλλοντας αυτό που συμβαίνει με ένα ξενοδοχείο όπου οι ειδικότητες είναι «πολλές» και «πρέπει να είναι 24 ώρες ανοικτό και με μικρή και με κανονική πληρότητα».
Μία βίλα, όπως θα πει, «δεν έχει αυτά τα λειτουργικά κόστη». Παράλληλα, θα προσθέσει ότι στον Πλακιά καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου «έχουμε γιατρό, έχουμε φαρμακεία, έχουμε σούπερ μάρκετ, έχουμε καλό φαγητό». Μένει να φανεί αν η κίνηση είναι ανάλογη κι απ’ τον Νοέμβρη και μετά, πράγμα που θα καθορίσει τη διατήρηση των πυκνών δρομολογίων από το ΚΤΕΛ.
«Είμαστε μια χαρά, μπορούμε να δούμε τουρίστες και μετά τον Νοέμβριο. Κάποια μικρά ξενοδοχεία αν δουν κίνηση, μπορεί να αλλάξουν γνώμη. Ενδεχομένως να υποδεχθούμε και Γερμανούς συνταξιούχους στον νομό τον χειμώνα. Νομίζω ότι θα εξυπηρετηθούν» εκτιμά ο κ. Βαρδάκης.
Τα αντίδοτα στις δυσκολίες
Οι ανατιμήσεις άφησαν το αποτύπωμά τους στα πορτοφόλια των επιχειρηματιών και των επισκεπτών του Πλακιά.
«Οι επιχειρήσεις της περιοχής, σούπερ μάρκετ και ταβέρνες, έβαλαν αυξήσεις, αναλογικά με τον πληθωρισμό. Από την άλλη τα ξενοδοχεία δεν μπόρεσαν να το κάνουν αυτό, υπό την έννοια ότι ο τζίρος ενός ξενοδοχείου είναι 80-90% από τους tour operators. Η τιμή αυτή είναι συμφωνημένη ένα χρόνο πριν, κι αυτό δεν αλλάζει. Οι ξενοδοχειακές μονάδες έβαλαν το ποσοστό του πληθωρισμού μονάχα στο μπαρ και στο εστιατόριο, στους ελεύθερους πελάτες. Το 90% του τζίρου των ξενοδοχείων καθορίζεται από τις περσινές τιμές. Αποτέλεσμα, το ποσοστό του καθαρού κέρδους να είναι μειωμένο εφέτος. Κατά τ’ άλλα, η πελατεία μας δεν είχε παράπονα ούτε από τις τιμές ούτε από το επίπεδο του σέρβις. Ήταν όλοι ευχαριστημένοι. Πιστεύω ότι πέρασαν καλά και αυτό θα φανεί του χρόνου: Δηλαδή, πιστεύω ότι θα μας κάνουν καλή διαφήμιση και θα επιστρέψουν. Θα είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές για τον τόπο μας» σχολιάζει ο πρόεδρος του συλλόγου ξενοδόχων νοτίων παραλίων.
Παραδέχεται πώς «Περιμέναμε τους τουρίστες λίγο πιο μαζεμένους. Όμως ξόδεψαν. Ήταν νορμάλ. Δεν ξενύχτησαν, δεν πήραν κάτι περιττό. Ήταν μετρημένοι. Αλλά τουλάχιστον δεν είδαμε φαινόμενα… μία χωριάτικη σαλάτα στα δύο, σε μία ταβέρνα!».
Θα ξεκαθαρίσει ακόμα: «Δεν ανησυχούμε. Έτσι όπως πήγε η σεζόν δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν θα βγάλουμε τον χειμώνα λόγω μειωμένων εσόδων. Κανείς δεν λέει κάτι τέτοιο».
Όπως θα προσθέσει, τα ξενοδοχεία με τη νέα χρονιά σκέφτονται να προχωρήσουν σε αυξήσεις της τάξεως του 10%.
Οι ελλείψεις προσωπικού παραμένουν μέχρι και σήμερα. Κάποια κενά καλύφθηκαν εκ των… ενόντων, ειδικά σε οικογενειακές επιχειρήσεις όπου επιστρατεύτηκαν παιδιά, ξαδέρφια και λοιποί στενοί συγγενείς, προκειμένου να βγει η δουλειά.
«Οι εργαζόμενοι αναγκάστηκαν να δουλέψουν περισσότερο, όπως και οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων. Δεν καλύφθηκαν, επομένως, τα κενά. Ίσα-ίσα: Προέκυψαν ελλείψεις και στο υπάρχον προσωπικό λόγω κορονοϊού. Παρ’ όλα αυτά ο πελάτης δεν είδε έλλειψη. Πήγαμε καλά δηλαδή, όσον αφορά στην παροχή των υπηρεσιών. Οι πελάτες μας πήραν αυτό που ζητούσαν, αυτό που περίμεναν» υποστηρίζει ο κ. Βαρδάκης.
Ορισμένοι επιχειρηματίες, πάλι, κινήθηκαν πιο …ρεαλιστικά, βάσει του δυναμικού τους, τηρουμένων των αναλογιών: Ιδιοκτήτες ταβερνών, για παράδειγμα, επέλεξαν να στρώσουν 30 τραπέζια, δέκα λιγότερα απ’ αυτά που διέθεταν συνήθως.
«Είμαι πολύ αισιόδοξος για το από εδώ και πέρα» θα επαναλάβει ο πρόεδρος του συλλόγου ξενοδόχων νοτίων παραλίων, θεωρώντας πώς ο επόμενος χειμώνας θα είναι καθοριστικός για το εάν και κατά πόσο θα συρρικνωθεί η αγοραστική δύναμη των τουριστών την επόμενη σεζόν. «Το ποσοστό των Ευρωπαίων που θα πει δεν πάω διακοπές, επειδή δεν έχω χρήματα θα είναι πολύ μικρό» προβλέπει ο ίδιος. «Αν η αγοραστική τους δύναμη μειωθεί σε μεγάλο βαθμό, τότε κι εκείνοι ενδεχομένως να περιορίσουν τις μέρες των διακοπών τους. Πιστεύω δηλαδή ότι αντί κάποιος να έρθει για δύο εβδομάδες, θα έρθει για δέκα ημέρες. Θα μειώσει τις μέρες παραμονής του».
Όλα θα εξαρτηθούν απ’ την πορεία της ενεργειακής κρίσης, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα έργα και οι υποδομές κάνουν τη διαφορά
Στη γειτονική Αγία Γαλήνη, η κίνηση παραμένει αυξημένη, «Ξεπέρασε τις προσδοκίες μας. Θεωρώ ότι σπάσαμε το φράγμα του 2019. Το καλό είναι ότι έχουν ανοίξει καινούργιες μονάδες, βλέποντας ότι καλυτερεύει η κατάσταση στην περιοχή μας. Κάποια παλιά κι εγκαταλελειμμένα καταλύματα ανακαινίστηκαν» λέει στα «Ρ.Ν.» ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Μανώλης Φουντιδάκης.
«Οι τουρίστες είναι συγκρατημένοι, όπως και οι ντόπιοι» ως προς τα χρήματα που ξοδεύουν, θα παρατηρήσει.
«Οι Έλληνες τουρίστες επέστρεψαν στις βάσεις τους. Το πελατολόγιο μας από εδώ και πέρα, περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενους τουρίστες, που έρχονται κάθε χρόνο. Οι καιρικές συνθήκες μέχρι τον Οκτώβρη είναι καλύτερες για εκείνους – είναι πιο δροσερός ο καιρός. Το 60% όσων βρίσκονται στην Αγία Γαλήνη τώρα είναι επαναλαμβανόμενοι επισκέπτες μας. Θα πάμε έτσι μέχρι την πρώτη εβδομάδα του Νοέμβρη, αλλά δεν αποκλείω να επεκταθεί κι άλλο η σεζόν» σημειώνει ο κ. Φουντιδάκης.
Η ακρίβεια και ενεργειακή κρίση έχουν επηρεάσει αρνητικά την τοπική αγορά. «Οι επαγγελματίες θα κλείσουν το ταμείο τέλος της σεζόν. Θεωρώ και προβλέπω ότι τα έσοδα και το καθαρό κέρδος θα είναι μειωμένα σε σχέση με προηγούμενα χρόνια. Γιατί οι ίδιοι απορρόφησαν τις αυξήσεις. Οι τιμές των κρατήσεων έμειναν στα ίδια επίπεδα, αλλά παράλληλα αυξήθηκαν τα καθημερινά έξοδα, τα εργατικά χέρια, οι προμήθειες. Είναι σίγουρο ότι τα καθαρά κέρδη θα είναι πολύ λιγότερα» δηλώνει ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Αγίας Γαλήνης.
Στα θετικά που κρατάει από τη φετινή χρονιά, είναι ότι «Σίγουρα ενισχύεται το όνομα της περιοχής μας. Επιπλέον, έχουμε καταφέρει να βελτιώσουμε σημαντικά τις υποδομές μας. Για παράδειγμα, έχει εξομαλυνθεί η κατάσταση με την ύδρευση. Ενώ παλαιότερα μπορεί να κοβόταν για μία ολόκληρη μέρα, μπορεί και για δύο 24ωρα, το νερό, εφέτος δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Τις προάλλες, για να καταλάβετε, είχαμε τρεις ζημιές και μέσα σε τέσσερις ώρες είχε επιστρέψει σε ομαλά επίπεδα η υδροδότηση. Φροντίζουμε να απομονώνουμε τις ζημιές που παρουσιάζονται στα παλιά δίκτυα. Όλα αυτά βοηθούν τους επισκέπτες μας, ενώ συγχρόνως δεν υπάρχουν παράπονα και γκρίνιες στους ξενοδόχους και στους ιδιοκτήτες καταλυμάτων» επισημαίνει ο κ. Φουντιδάκης, συμπληρώνοντας πως «και η καθαριότητα έχει βελτιωθεί πάρα πολύ».
Ο (κλειστός) δρόμος της Μεσαράς παραμένει ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα για τον νότο και του Ηρακλείου και του Ρεθύμνου.
«Είχε ανέβει πάρα πολύ το ποσοστό της επισκεψιμότητάς μας από την ανατολική Κρήτη. Είχαμε ημερήσιες εκδρομές, από ανθρώπους που έρχονταν να φάνε ή να πιουν τον καφέ τους στην Αγία Γαλήνη. Η πρόσβαση ήταν σαφώς ευκολότερη. Τώρα όμως, δημιουργείται κυκλοφοριακή συμφόρηση. Τα ταξίδια κρατούν και μισή ώρα παραπάνω. Η επιβάρυνση είναι μεγαλύτερη» υπογραμμίζει ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Αγίας Γαλήνης.
Η ιδιομορφία της περιοχής του, δημιουργεί διάφορα θέματα με το παρκινγκ και την προσβασιμότητα, ειδικά των μεγάλων οχημάτων, όταν κυκλοφορούν πολλά αυτοκίνητα.
Ο νέος περιφερειακός δρόμος θα φέρει κυκλοφοριακή αποσυμπίεση. Οι πρώτες εργασίες για την κατασκευή του αναμένεται να ξεκινήσουν αμέσως μετά τη λήξη της τουριστικής περιόδου.
Σύμφωνα με πληροφορίες των «Ρ.Ν.» την προηγούμενη εβδομάδα, συζητήθηκαν διάφορες λεπτομέρειες γύρω από τη χάραξη.
«Περιμένουμε συμβολαιογραφικές πράξεις. Εκεί έχουμε κολλήσει. Ο εργολάβος είναι έτοιμος. Έχουμε φτάσει σε ένα τέτοιο σημείο που τα μηχανήματα μπορούν να ξεκινήσουν άμεσα. Όμως, υπάρχει πολύ μεγάλη καθυστέρηση στο να γίνουν τα συμβόλαια. Η όλη δυσχέρεια οφείλεται στον υψηλό φόρτο εργασίας των συμβολαιογραφείων» υποστηρίζει ο κ. Φουντιδάκης.
