Toυ Γιώργη Εμμ. Μαυροτσουπάκη
Στην ευρύτερη περιοχή της Ορνές Αγίου Βασιλείου, δίπλα σχεδόν στην ανασκαφή που είναι σε εξέλιξη στην ανατολική απόληξη του Κέδρους ,στο ύψωμα του «Κάστελλου» με τα σημαντικά ευρήματα από την εποχή του Χαλκού, βρίσκεται ο ερειπωμένος σήμερα παλαιός οικισμός «Γομαράς», που η κατοίκησή του μαρτυρείται μέχρι το τέλος της ενετικής περιόδου.
Από τον οικισμό αυτόν το μόνο κτίσμα που σώζεται είναι ο ναός,ο αφιερωμένος στο εν Χώναις θαύμα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ,του Α(ρχι)στράτηγου, ο γνωστός στην περιοχή «Αστράτηγος».Εορτάζεται στις 6 Σεπτεμβρίου και σε παλαιότερες εποχές πληθυσμιακής ακμής των γύρω χωριών,Ορνές, Κρύας Βρύσης,Μελάμπων,Χωρδακιού,Άνω Μέρους και άλλων, γινόταν εκεί μεγάλο εξοχικό πανηγύρι.
Ο ναός αυτός έχει χαρακτηριστεί από την Αρχαιολογική Υπηρεσία ως μνημείο της ύστερης βυζαντινής περιόδου, καθώς έχει πιστοποιηθεί ότι ανάγεται στον 14ο μ.Χ. αιώνα και κοσμείται από πλούσια τοιχογραφική απεικόνιση παλαιολόγειας τεχνοτροπίας. Οι τοιχογραφίες είναι σε δυο στρώματα και , συγκεκριμένα, διακρίνονται ,αμυδρά έστω, λόγω της φθοράς του χρόνου και της ελλιπούς συντήρησης , αγιογραφίες του Παντοκράτορα, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, της Κοίμησης της Θεοτόκου, της Σταύρωσης, της Ανάληψης, των Ιεραρχών Γρηγορίου και Χρυσοστόμου, του Ρωμανού του Μελωδού και άλλων ιερών προσώπων.
Η εικόνα του ναού τα τελευταία χρόνια,παρά τη σημαντική αξία του ως μνημείου, είναι απογοητευτική και παράλληλα προκαλεί ανησυχίες λόγω επικινδυνότητας, καθώς οι φθορές στο κτίσμα και στον διάκοσμό του είναι εμφανείς και συνεχώς επιδεινούμενες. Οι ρωγμές στους τοίχους και στη στέγη του κυρίως ναού και του πρόναου και η αποσάθρωση των επιχρισμάτων δημιουργούν τον κίνδυνο επικείμενης κατάρρευσης ,ενώ η υγρασία απειλεί τις τοιχογραφίες με ολική καταστροφή.
Όλα αυτά επιβάλλουν την κινητοποίηση της αρμόδιας υπηρεσίας, χωρίς χρονοτριβή και χωρίς αόριστες μελλοντικές υποσχέσεις αλλά με άμεσες υποστηρικτικές παρεμβάσεις.
Όπως σημειώνει σε δημόσια επιστολή διαμαρτυρίας ο κ. Ιωάννης Κ. Παπαδομιχελάκης, έχει εκπονηθεί μελέτη αποκατάστασης από την Αρχαιολογική Υπηρεσία Ρεθύμνης το 2010, χωρίς όμως ,μετά από 13 χρόνια, να έχει γίνει πράξη. Επίσης, ότι μετά από ενέργειες του Δημάρχου Αγίου Βασιλείου έχει εγκριθεί από το αρμόδιο Υπουργείο εδώ και ένα χρόνο το ποσόν των 923.371 ευρώ για τη συντήρηση και αποκατάσταση πέντε παλαιών ναών της περιφέρειας του Δήμου,μεταξύ αυτών και ο ναός του «Αστράτηγου». Δεν έχουν γίνει όμως ακόμη τα απαιτούμενα από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, με συνέπεια ο κίνδυνος ανεπανόρθωτου καταστρεπτικού συμβάντος στο κτίσμα να είναι ορατός. Εκτός από αυτό, δεν φαίνεται να έχει ενταχθεί σε κάποιον προγραμματισμό για το μέλλον.
Είναι αναγκαίο,λοιπόν,να κινηθούν άμεσα οι διαδικασίες,ώστε να ξεκινήσουν οι σωστικές παρεμβάσεις που θα συμβάλουν στην αποκατάσταση και στην ανάδειξη του μνημείου αυτού,που αποτελεί ένα από τα σημεία αναφοράς της περιοχής.
Οι κάτοικοι και οι καταγόμενοι από τα χωριά του Παλαιού Δήμου Μελάμπων και από τα πλησιόχωρα του Αμαρίου αναμένουν την έγκαιρη και αποτελεσματική ανταπόκριση των αρμοδίων.
