Των ΑΘΗΝΑΣ ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΗ και ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΟΛΑΚΗ*
Καθώς οι κακοκαιρίες διαδέχονται η μία την άλλη με καταστροφικές συνέπειες για τη χώρα μας, είναι καιρός να αναρωτηθούμε τι μέτρα πρέπει να πάρουμε και τι δεν κάναμε σωστά ως τώρα.
Ο καθηγητής του ΕΜΠ Νίκος Μπελαβίλας1 με αφορμή τις πλημμύρες της Θεσσαλίας έθεσε ένα ενδιαφέρον ερώτημα: Τι θα γινόταν αν τα 650 χιλιοστά βροχής έπεφταν στην Αθήνα; Ο χάρτης που παραθέτει αφορά πρόβλεψη πλημμύρας πενηνταετίας (αν και με την κλιματική κρίση η συχνότητα εμφάνισης τέτοιας έντασης φαινομένων θα είναι κάθε 5-10 χρόνια). Με βάση λοιπόν τον συγκεκριμένο χάρτη, η μισή Καλλιθέα, το Μοσχάτο, όλο το Νέο Φάληρο, τα καμίνια, η παλιά Κοκκινιά και τμήμα του Ταύρου θα ήταν κάτω από το νερό. Δεν πρόκειται για σενάριο επιστημονικής φαντασίας, «αλλά για την πρόβλεψη επιστημονικής μελέτης που εκπονήθηκε το 2017-2018 από το ΥΠΕΝ για την Αττική και η οποία διαμόρφωσε χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας». Αντίστοιχη πρόβλεψη υπήρχε και για τη Θεσσαλία, αλλά οι δημοτικοί άρχοντες δεν υλοποίησαν κανένα από τα έργα που η μελέτη υποδείκνυε.
Θα ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρον να μεταφέρουμε το ερώτημα στην Κρήτη και ειδικά στο Ρέθυμνο. Τι θα γινόταν αν ο «Ντάνιελ» δεν ξεφόρτωνε το υπόλοιπο υδάτινο φορτίο του στη Λιβύη, αλλά πάνω από το νομό Ρεθύμνου; Οι περισσότεροι θυμούνται τι έγινε στην Αγία Πελαγία που η κοίτη απορροής ενός χειμάρρου μπαζώθηκε, χτίστηκε και, από δεκάδες μέτρα πλατύς, έγινε ένας στενό δρομάκι.
Ο Χαρης Στρατιδάκης2 (ακούραστος μελετητής της εκπαιδευτικής και όχι μόνο ιστορίας του Ρεθύμνου) σε ένα δημοσίευμά του με αφορμή τις πλημμύρες του 2020 μας παρουσιάζει σκηνές από ταινία «προσεχώς». Αναφέρεται στις πλημμύρες που έδωσε ο χείμαρρος Καμαράκι από το 1917 μέχρι τις πιο πρόσφατες το 1991. Αναφέρεται επίσης στα 14 ρέματα της πόλης που μπαζώθηκαν και μετατράπηκαν σε δρόμους, τα οποία παραμένουν οδοί συγκέντρωσης και κίνησης του νερού (Καλλέργη, Παπανδρέου, Κριάρη, Παπανικολάου, Χορτάτζη, Ειρήνης, Κιλελέρ, Πόντου, Καισαριανής, Πέτρουλα, Κωνσταντουλάκη, Στρατηγού Μακρυγιάννη, Μπριλλάκη, Αυστραλών Πολεμιστών).
Υπενθυμίζει τον ποταμό Πλατανιά που για δύο συνεχόμενες χρονιές, 2019 και 2020, έδωσε τέτοια φαινόμενα και ειδικά τη δεύτερη με καταστροφές στον κεντρικό δρόμο και στην αντίστοιχη γέφυρα. Τονίζει ότι δεν φταίει η φύση για τις πλημμύρες, αλλά το «κακό μας το κεφάλι», όταν στενεύουμε τις οδούς διαφυγής του νερού.
Χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας υπάρχουν και για την Κρήτη από το 2019. Έκτοτε, δεν επικαιροποιήθηκαν. Εντωμεταξύ, ποιος μακροπρόθεσμος σχεδιασμός έγινε για να μην επαναληφθούν πλημμυρικά φαινόμενα ή να συμβούν χειρότερα, όπως αυτά της Θεσσαλίας; Από τον «Ντάνιελ» μάθαμε ότι το δόγμα «εκκενώστε και αποζημιώστε» είναι άκρως προβληματικό – αντί για έργα πρόληψης και ουσιαστικής προστασίας, η κυβέρνηση θέτει σε τεράστιο κίνδυνο τις ζωές των ανθρώπων, τις περιουσίες και τα ζώα τους.
Είναι ώρα η περιφέρεια να αναλάβει το ρόλο του Προμηθέα και να σχεδιάσει, να χρηματοδοτήσει και να υλοποιήσει όλα εκείνα τα έργα που θα θωρακίσουν τις μεγάλες πόλεις και τους οικισμούς της Κρήτης. Ξέρουμε ότι το μοντέλο οικοδόμησης που ακολουθήθηκε μετά το 1950 το οποίο εγκιβώτισε (σκέπασε με δρόμους) όλους τους χειμάρρους και επέτρεψε το χτίσιμο στις κοίτες τους δεν θα είναι εύκολο να αναστραφεί. Όμως, οφείλουμε να αναζητήσουμε λύσεις με σχέδιο και σύγχρονα τεχνικά μέσα.
Αυτό είναι το έργο και η πρόκληση του πολιτικού προσωπικού που ζητά την ψήφο των πολιτών για την Περιφέρεια. Η περιφερειακή παράταξη «Η Κρήτη μας αλλιώς», με επικεφαλής τον Σπύρο Δανέλλη, έχει ως προτεραιότητα τη δημιουργία υποδομών και δημόσιων έργων για τη βελτίωση και την προστασία του οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, με ευθύνη και μακρόπνοη προοπτική. Για να μην αφήσουμε τις ζωές μας στην τύχη.
- Nίκος Μπελαβίλας, «Τι θα γίνει στην Αττική αν υπερχειλίσουν ο Κηφισός και ο Ιλισσός;», Εφημερίδα των Συντακτών, 8/9/2023, αναρτημένο στο: https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/403305_n-mpelabilas-ti-tha-ginei-stin-attiki-yperheilisoyn-o-kifisos-kai-o-ilissos
- Χάρης Στρατιδάκης, «Οι διαχρονικές πλημμύρες του Ρεθύμνου», Ρεθεμνιώτικα Νέα, 20/11/2020, αναρτημένο στο: https://rethnea.gr/wp-content/uploads/2020/11/No-154…-20-11-2020.pdf
* Οι Γιώργος Πολάκης και Αθηνά Σκουλαρίκη είναι υποψήφιοι με την περιφερειακή παράταξη «Η Κρήτη μας αλλιώς» στην Π.Ε. Ρεθύμνου
