Σε ένα μήνα έρχονται οι ευρωεκλογές και οι Ευρωπαίοι πολίτες καλούνται να εκλέξουν τους αντιπροσώπους τους στην ευρωβουλή. Το διακύβευμα είναι μεγάλο και κυρίως έχει σχέση τόσο με την άνοδο των ακροδεξιών τάσεων που δρουν ενάντια στις δημοκρατικές δυνάμεις, όσο και των Ευρωπαίων πολιτών που βλέπουν να στρεβλώνεται ολοένα και περισσότερο ο ετήσιος προϋπολογισμός της ΕΕ, αδυνατώντας να τους προσφέρει όσα προβλέπουν οι Συνθήκες.
Στο προηγούμενο σημείωμά μας είχαμε επικεντρώσει σε δυο στοιχεία το ενδιαφέρον του προϋπολογισμού της ΕΕ. Το ένα αφορούσε το ότι οι κυβερνήσεις των κρατών μελών δεν έχουν ούτε την ίδια δυναμική, ούτε την ίδια επίγνωση, για να ωφελούνται οι πολίτες των κρατών τους με ίσο τρόπο και το άλλο είχε να κάνει με την άνιση αντιμετώπιση που γεννούν οι λάθος αποφάσεις της ΕΕ ως προς την ευημερία των Ευρωπαίων.
Και στο σημερινό μας σημείωμα θα επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον μας σε δυο νέα στοιχεία:
Το ένα στοιχείο αφορά το πόσο ωφέλιμος είναι ο ετήσιος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός.
Ο προϋπολογισμός της ΕΕ συνδυάζει πόρους σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εκτός από τη χρηματοδότηση των προτεραιοτήτων της ΕΕ, χρηματοδοτεί επίσης μεγάλα έργα υποδομής και έρευνας. Συμβάλλει επίσης στη χρηματοδότηση απαντήσεων σε προκλήσεις που υπερβαίνουν τα σύνορά της, όπως η πανδημία του κορονοϊού, η κλιματική αλλαγή και η απειλή της τρομοκρατίας1. Ο κοινοτικός προϋπολογισμός ενισχύει τους εθνικούς προϋπολογισμούς, πράγμα που παραπέμπει στην αδήριτη ανάγκη να εισρέουν οι κοινοτικοί πόροι στο εσωτερικό των κρατών μελών. Μάλιστα ακόμη περισσότερο στα κράτη μέλη με τους πλέον αδύναμους προϋπολογισμούς. Δεν νοείται η απορροφητικότητα να μην αγγίζει το ταβάνι για την εισροή πόρων στα κράτη μέλη. Αυτό από μόνο του δείχνει την τεράστια ανάγκη επιλογής μέσω των εκλογικών διαδικασιών των ανθρώπων και των στελεχών εκείνων που μπορούν να πάνε στις Βρυξέλλες και να διεκδικήσουν την εισροή των απαραίτητων πόρων, αλλά και τη χείρα βοηθείας στις χώρες της ΕΕ όταν πλήττονται από φυσικές καταστροφές.
Ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να θεωρηθεί ως μια συγκέντρωση πόρων, για την από κοινού αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων και τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για την ΕΕ. Στόχος είναι να βοηθηθούν οι Ευρωπαίοι να ζήσουν μια καλύτερη ζωή. Στις πηγές που ανατρέξαμε αναφέρεται ξεκάθαρα ότι τα οφέλη των κρατών μελών από την ενιαία αγορά είναι σημαντικά, όπως επίσης και οι επιχειρηματικές ευκαιρίες που δημιουργεί η πολιτική συνοχής – η κύρια επενδυτική πολιτική της ΕΕ – για επιχειρήσεις από ολόκληρη την Ένωση. Και βέβαια, οι δαπάνες για τη στήριξη της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής υπερβαίνουν κατά πολύ τις δυνατότητες για εσωτερική χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό των κρατών μελών, ώστε να έχουμε επάρκεια τροφίμων.
Εκτός των ανωτέρω κατευθυντήριων γραμμών του κοινοτικού προϋπολογισμού σημαντικοί πόροι κατευθύνονται προς την Ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας, ή έχουν τη μορφή Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη (ευρωπαϊκές στρατηγικές επενδύσεις), ή αφορούν τις κοινωνικές θέσεις για την εργατική δύναμη, ή αφορούν την πρόκληση της μετανάστευσης.
Το δεύτερο στοιχείο αφορά τις αποφάσεις για τη δράση του ετήσιου κοινοτικού προϋπολογισμού.
Η σταδιακή ανάπτυξη πολιτικών στην ΕΕ είχε ως αποτέλεσμα να θεωρείται αυτή ως μια υπολογίσιμη δύναμη στον παγκόσμιο καμβά και αυτό είναι προς όφελος των πολιτών της. Η δυναμική που αναπτύχθηκε καθόρισε μια ισχυρή ομάδα κρατών μελών με προεξάρχουσες τη Γερμανία και τη Γαλλία. Οι συνθήκες που αναπτύχθηκαν σε διάφορες περιπτώσεις έφεραν την ΕΕ να εμπλακεί με ισχυρό τρόπο στην πανδημία, ως όφειλε, αλλά και στη ρωσο-ουκρανική διένεξη, όπου θα ήταν δυνατή η διπλωματική έντονη εμπλοκή της, ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι που έχουν οδηγήσει στην ανάφλεξη στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ. Και δυστυχώς ο επηρεασμός του Κοινοτικού προϋπολογισμού είναι θεμελιώδης. Οι κυρώσεις που κατά καιρούς επιβλήθηκαν στη Ρωσία προκάλεσαν αναταράξεις σε πολλούς τομείς και σε πολλούς πληθυσμούς. Η επισιτιστική ανασφάλεια δοκιμάζεται έντονα, οι αγροτικές παραγωγικές δραστηριότητες έχουν σχεδόν υποδιπλασιαστεί, οι αποφάσεις των ταγών της ΕΕ οδηγούν σε σημαντική επανεθνικοποίηση των απαραίτητων κονδυλίων για την άσκηση των κοινών πολιτικών και συνολικά οδήγησαν σε φτωχοποίηση σημαντικά τμήματα του πληθυσμού της ΕΕ. Με ορατό πλέον το αποτέλεσμα ανόδου των ακροδεξιών και φασιστικών δυνάμεων σχηματισμών και κομμάτων στα κράτη μέλη, που θα κληθούν διαδραματίσουν ρόλο και στις επερχόμενες ευρωεκλογές.
Δε γίνεται βέβαια λόγος στις Συνθήκες για αναπροσανατολισμό της κατεύθυνσης των κονδυλίων του κοινοτικού προϋπολογισμού. Εν τούτοις, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων επέδειξαν σημαντική άγνοια για το ποια θέση έπρεπε να υποστηρίξουν στις συνοριακές τους διενέξεις και υστέρηση ως προς τους τρόπους και τους στόχους των παρεμβάσεών τους. Το αποτέλεσμα είναι να αποβεί εις όφελος των ΗΠΑ και της Ρωσίας η δήθεν ευρωπαϊκή αποφασιστικότητα και στη δημιουργία μιας καθημαγμένης Ουκρανίας που θα κληθούμε πάλι εμείς να αναλάβουμε το κόστος ανοικοδόμησης και ανόρθωσης της χώρας αυτής.
Οι Ευρωπαίοι πολίτες μπορούν να κατανοήσουν το διακύβευμα των επερχόμενων εκλογών και να κατευθυνθούν στις κάλπες. Είναι η μόνη διέξοδος στα αδιέξοδα που έχουν δημιουργηθεί και ο μόνος τρόπος να τεθεί φραγμός στην ακροδεξιά προέλαση. Γιατί είναι ορατό πλέον το φίδι που βγήκε από το αυγό του. Η επαναφορά της Δημοκρατίας στην ΕΕ είναι τρόπος επιβίωσης των Ευρωπαίων πολιτών.
1https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/eu-budget/long-term-eu-budget/2021-2027/benefits-eu-budget_en
