• 800 περιστατικά – μελέτης ύπνου από το 2022 μέχρι σήμερα στο Εργαστήριο – Σχεδόν το 70% των ασθενών διαγνώστηκαν με κάποια διαταραχή
• Η έκθεση στο μπλε φως από τις οθόνες κινητών, τηλεοράσεων και υπολογιστών και η παχυσαρκία οι βασικοί λόγοι που αυξάνονται οι διαταραχές
• «Η διαταραχή του ύπνου δεν είναι απλώς ενοχλητική. Είναι αιτία σοβαρών προβλημάτων υγείας, που υπονομεύουν τη λειτουργικότητα, τη διάθεση και τελικά τη ζωή του ανθρώπου. Είναι καιρός να της δώσουμε τη σημασία που της αξίζει» τονίζει ο διευθυντής της Πνευμονολογικής κλινικής του νοσοκομείου Ρεθύμνου
Συνολικά 800 περιστατικά ασθενών έχουν μελετηθεί τα τελευταία τρία χρόνια στο Εργαστήριο – Κέντρο Μελέτης Διαταραχών του Ύπνου του Γενικού Νοσοκομείου Ρεθύμνου, μία από τις λίγες πλήρως πιστοποιημένες δημόσιες δομές στην Κρήτη που εξειδικεύονται στις παθήσεις του ύπνου και κυρίως στις διαταραχές της αναπνοής κατά τη διάρκεια αυτού. Το εργαστήριο λειτουργεί από το 2013-2014, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει ουσιαστική δραστηριότητα με εκατοντάδες διαγνώσεις και εξειδικευμένες εξετάσεις, καθώς πλέον βρίσκεται υπό την αποκλειστική διαχείριση και την καθοδήγηση του πιστοποιημένου ιατρού και εκπαιδευμένου στο αντικείμενο, διευθυντή της Πνευμονολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου, Γιώργου Χρυσοφάκη. «Μετράμε τις διαταραχές που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου και ειδικότερα αυτές της αναπνοής, που είναι και οι πιο συχνές στο γενικό πληθυσμό», ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Χρυσοφάκης μιλώντας στα «Ρ.Ν.», τονίζοντας ότι από τα 800 περιστατικά που έχουν εξεταστεί εδώ και μία τριετία, περίπου 550 διαγνώστηκαν θετικά με κάποια διαταραχή, η οποία μπορεί να σχετίζεται είτε με αναπνευστική άπνοια, είτε με ακόμα πιο σοβαρές παθήσεις, όπως αυτοάνοσα νοσήματα, υπέρταση, μεταβολικά νοσήματα όπως ο διαβήτης, ακόμα και εγκεφαλικά ή καρδιακά επεισόδια.
Σχεδόν το 7% του παγκόσμιου γενικού πληθυσμού πάσχει από διαταραχές ύπνου, στατιστικό δείγμα με αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια, καθώς οι παθήσεις που εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια του ύπνου και επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα ζωής ενός ατόμου σχετίζονται με τη παχυσαρκία και την εκτεταμένη έκθεση σε μπλε φως, μέσω της οθόνης του κινητού, του υπολογιστή και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών. Μάλιστα σύμφωνα με τον κ. Χρυσοφάκη, ιδιαίτερα οι νέοι έχουν μεγάλη έκθεση σε μπλε φως, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν δυσκολίες στον ύπνο το βράδυ ή υπνηλία μέσα στη μέρα. «Βλέπουμε περιστατικά και με μικρά παιδιά, αλλά αυτά δεν χρειάζονται μελέτη ύπνου, χρειάζονται απλά αλλαγή συμπεριφοράς», ανέφερε. Η μελέτη ύπνου, η λεγόμενη πολυυπνογραφία είναι μία από τις πιο πολύπλοκες και ταυτόχρονα σημαντικές εξετάσεις της σύγχρονης ιατρικής, κατά τη διάρκεια της οποίας καταγράφονται πολλαπλές βιολογικές παράμετροι, από τη δραστηριότητα του εγκεφάλου και των μυών έως την αναπνοή και τον καρδιακό ρυθμό. «Ουσιαστικά, είναι σαν να κοιμάται κάποιος σε ξενοδοχείο αλλά συνδεδεμένος με πολλά καλώδια. Δεν πονάει, δεν έχει επιπλοκές, και το πρωί ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι ή στη δουλειά του», εξήγησε ο κ. Χρυσοφάκης.
Στο Εργαστήριο Ύπνου πραγματοποιούνται δύο βασικές διαγνωστικές προσεγγίσεις, είτε ο ασθενής υποβάλλεται σε πλήρη πολυυπνογραφία εντός του νοσοκομείου, είτε λαμβάνει φορητό καταγραφικό μηχάνημα και πραγματοποιεί τη μελέτη στο σπίτι του. «Στο ιατρείο ύπνου γίνεται αρχικά η κλινική αξιολόγηση του ασθενή και ανάλογα με τα συμπτώματα, ακολουθούμε έναν από τους δύο δρόμους», ανέφερε ο κ. Χρυσοφάκης. «Η μελέτη στο σπίτι γίνεται σε ασθενείς με υψηλή κλινική πιθανότητα για αποφρακτικές άπνοιες. Είναι βολική, γιατί ο άνθρωπος κοιμάται στο φυσικό του περιβάλλον και όταν επιβεβαιώνεται η διάγνωση, μπορούμε να τον βοηθήσουμε άμεσα». Η φορητή καταγραφή, παρά τις περιορισμένες παραμέτρους που καταγράφει σε σχέση με την πλήρη πολυυπνογραφία, παραμένει ένα ιδιαίτερα χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο που εξυπηρετεί αρκετούς ασθενείς. Ωστόσο, όπως επεσήμανε ο κ. Χρυσοφάκης, ο αριθμός των φορητών καταγραφικών που έχει προμηθευτεί το εργαστήριο μέσω του Νοσοκομείου δεν είναι ικανοποιητικός, λόγω περιορισμών στις δημόσιες προμήθειες, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει η υποστελέχωση σε γιατρούς και προσωπικό. Το Εργαστήριο Ύπνου είναι προσβάσιμο σε όλους τους πολίτες με ραντεβού. «Το ιατρείο ύπνου είναι πλήρως ενταγμένο στο σύστημα του νοσοκομείου. Ο ασθενής εξετάζεται από εμένα προσωπικά και στη συνέχεια αποφασίζουμε αν θα γίνει κατ’ οίκον ή ενδονοσοκομειακή μελέτη. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό και συζητιούνται λεπτομερώς με τον ασθενή», συμπλήρωσε.
Η σημασία του ύπνου στη ζωή του ανθρώπου είναι τεράστια, σύμφωνα με τον κ. Χρυσοφάκη, ο οποίος υπογράμμισε μεταξύ άλλων. «Ο ύπνος αποτελεί έναν βασικό βιολογικό πυλώνα της ζωής. Αν και η ακριβής βιολογική του σημασία δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί πλήρως από την επιστήμη, γνωρίζουμε ότι σχεδόν το 1/3 της ζωής μας το περνάμε κοιμώμενοι. Και αυτό από μόνο του λέει πολλά». Σύμφωνα με τον ίδιο, οι διαταραχές του ύπνου χωρίζονται σε πέντε βασικές κατηγορίες, με πιο συχνή την αϋπνία. Ακολουθούν οι διαταραχές της αναπνοής (όπως η αποφρακτική ή κεντρική υπνική άπνοια), οι διαταραχές κινητικότητας (π.χ. σύνδρομο ανήσυχων άκρων), οι παραυπνίες (παθολογικές συμπεριφορές στον ύπνο, όπως υπνοβασία ή βίαιες αντιδράσεις) και οι διαταραχές κιρκάδιου ρυθμού. «Είναι πολύ συχνό το πρόβλημα, ειδικά σε άτομα που ταξιδεύουν ή εκτίθενται συστηματικά σε μπλε φως από οθόνες. Το φως αυτό αναστέλλει την έκκριση της μελατονίνης, της ορμόνης που μας βάζει στον ύπνο», σημείωσε και τόνισε ότι σε λίγα χρόνια η έκθεση στο μπλε φως θα θεωρείται ασθένεια. Παράλληλα, το φάσμα των διαταραχών ύπνου που ενδέχεται να υποκρύπτουν σοβαρές υποκείμενες παθήσεις είναι ευρύ. «Βλέπουμε περιπτώσεις με σοβαρές υπνηλίες που κρύβουν αυτοάνοσα νευρολογικά νοσήματα, όπως η ναρκοληψία. Υπάρχουν και περιστατικά παραϋπνιών, ή ακόμα και επιληψία που εκδηλώνεται αποκλειστικά κατά τη διάρκεια του ύπνου», σημείωσε.
Ειδικότερα όμως, το εργαστήριο του Ρεθύμνου επικεντρώνεται στις αναπνευστικές διαταραχές του ύπνου, μια από τις πιο υποτιμημένες αλλά και επικίνδυνες διαταραχές. «Έχουμε δει οδηγό λεωφορείου να κοιμηθεί πάνω στο τιμόνι και να προκαλέσει σοβαρό ατύχημα. Οι διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο συνδέονται με υπέρταση, μεταβολικά νοσήματα όπως ο διαβήτης, ακόμα και με εγκεφαλικά ή εμφράγματα», ανέφερε ο κ. Χρυσοφάκης, επιβεβαιώνοντας την αναγράφουσα κατάσταση, με τα στατιστικά στοιχεία της τελευταίας τριετίας, που προβάλλουν την ανάγκη για επαγρύπνηση. «Τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε πραγματοποιήσει περίπου 800 μελέτες ύπνου. Από αυτές, οι 550 ήταν θετικές, δηλαδή οι ασθενείς παρουσίαζαν άπνοιες και χρειάστηκαν θεραπεία. Το ποσοστό του γενικού πληθυσμού που παρουσιάζει διαταραχές ύπνου αγγίζει το 7%», ανέφερε και επίσης επεσήμανε ότι πρόκειται για μία αυξητική τάση, αντίστοιχη με την παχυσαρκία. «Η τάση είναι αυξητική, γιατί το ίδιο αυξητική είναι και η παχυσαρκία, που αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες κινδύνου».
Παρόλα αυτά, η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση μπορούν να βελτιώσουν θεαματικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. «Όταν κάποιος ροχαλίζει, έχει ημερήσια υπνηλία, ξυπνά κουρασμένος, έχει αυξημένη πίεση ή διαβήτη, πρέπει να ψαχτεί. Μπορεί να έχει υπνική άπνοια. Και αν δεν διαγνωστεί και δεν θεραπευτεί, το πρόβλημα δεν θα λυθεί μόνο του», επεσήμανε ο κ. Χρυσοφάκης και τέλος τόνισε ότι: «Η διαταραχή του ύπνου δεν είναι απλώς ενοχλητική. Είναι αιτία σοβαρών προβλημάτων υγείας, που υπονομεύουν τη λειτουργικότητα, τη διάθεση και τελικά τη ζωή του ανθρώπου. Είναι καιρός να της δώσουμε τη σημασία που της αξίζει».
