Η ακρίβεια «καίει» τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών. Οι τσέπες των καταναλωτών έχουν πάρει … φωτιά απ’ τις διαδοχικές ανατιμήσεις σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης, πολλώ δε μάλλον απ’ την εκτόξευση της τιμής της βενζίνης.
Εν τω μεταξύ, χθες ανακοινώθηκε ότι ο πληθωρισμός τον μήνα Μάιο κατέγραψε κι άλλο άλμα στο 11,3% – από το 10,2% που ήταν τον Απρίλιο! Το νέο «μαύρο» ρεκόρ οφείλεται κατά κύριο λόγο, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, στο ακατάπαυστο και ξέφρενο ράλι ανόδου στο ενεργειακό κόστος, που πλέον – καθιστώντας αρκετά τρόφιμα… απλησίαστα – επηρεάζει άμεσα την ποιότητα ζωής μας!
Παράγοντες της αγοράς μεταφέρουν στα «Ρ.Ν.» την κυρίαρχη τάση του τελευταίου διαστήματος, που δεν είναι άλλη από την (αναγκαστική) στροφή αρκετών ανθρώπων σε λιγότερο υγιεινές επιλογές για το πιάτο τους, που σίγουρα είναι και λιγότερο δαπανηρές για τα βαλάντιά τους!
Η κίνηση στην αγορά χαρακτηρίζεται «διστακτική και υποτονική» από τον κ. Νεκτάριο Κανακαράκη, πρόεδρο του Επιστημονικού Σωματείου Logistics (Εφοδιασμού) Κρήτης και διευθυντή Logistics σε τοπική αλυσίδα σούπερ μάρκετ.
Αυτό που συμβαίνει, «τώρα τελευταία» το αποδίδει εν πολλοίς στην «εκρηκτική άνοδο της βενζίνης», η οποία μοιραία επέφερε «πτώση της κατανάλωσης σε όγκο, σε βασικά είδη διατροφής».
Ο κ. Κανακαράκης θα διαπιστώσει ότι «Οι καταναλωτές προσπαθούν να βρουν άμυνες απέναντι στα κύματα των ανατιμήσεων. Ο υψηλός πληθωρισμός σημαίνει αύξηση του κόστους ζωής – αυτό γίνεται σε όλες της χώρες παγκοσμίως, άρα συμβαίνει και στην Ελλάδα».
Επικαλούμενος έρευνα, θα αναφέρει ότι τα νοικοκυριά με μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα από 751 (το πληρωτέο, το καθαρά – όχι το μικτό) έως 1.100 ευρώ δαπανούν το 27% και 13% του εισοδήματός τους για διατροφή και ενέργεια αντίστοιχα.
«Βλέπουμε ότι έχει μειωθεί το ποσοστό (του εισοδήματος) που πηγαίνει στα σούπερ μάρκετ. Έχει μειωθεί πάνω από 10% από το ποσοστό που έδινε για πάει να ψωνίσει» θα παρατηρήσει. «Εξάλλου, και οι έρευνες καταδεικνύουν μία πτώση 10% τον Μάιο στην αγορά στον χώρο του τροφίμου».
Σε καλύτερη μοίρα η ενδοχώρα και η… Κρήτη
Όπως συνέβη και τη δεκαετία της δεκαετούς οικονομικής λαίλαπας των μνημονίων, έτσι και τώρα η ενδοχώρα φαίνεται πώς διαθέτει αποθέματα αντοχών. «Ο αστικός ιστός υποφέρει πολύ περισσότερο απ’ ό,τι η επαρχία. Δηλαδή, αρχίζει να διαφαίνεται ότι στις πόλεις δεν είναι και τόσο ευχάριστα τα πράγματα. Στην επαρχία θα έλεγα ότι συμβαίνει το αντίθετο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κι εκεί πάνε καλά τα πράγματα· σίγουρα όμως είναι καλύτερα σε σχέση με τις πόλεις» διατείνεται ο κ. Κανακαράκης, αποπειρώμενος να ερμηνεύσει αυτό το (όπως αποδεικνύεται στο βάθος του χρόνου σταθερό) φαινόμενο: «Είναι τα μποστάνια που κρατάνε; Είναι ότι στην επαρχία οι κάτοικοι δεν έχουν πολλές μετακινήσεις; Μπορούν δηλαδή να πάνε στη δουλειά τους πολύ πιο άνετα απ’ ό,τι μέσα στην πόλη και τα σχετικά». Όλα έχουν τη σημασία τους, όλα παίζουν το ρόλο τους.
Παρατηρείται όμως ότι και η περιφέρεια Κρήτης – η οποία παρότι επλήγη οικονομικά απ’ τον κορονοϊό, εξαιτίας των περιορισμένων τουριστικών ρευμάτων – είναι στην καλύτερη δυνατή θέση σε κατανάλωση, συγκριτικά με τις υπόλοιπες περιφέρειες της επικράτειας.
«Θα έλεγα ότι αυτό που οδηγεί πλέον τον καταναλωτή, είναι το τι θα πληρώσει στο ρεύμα και στη βενζίνη (τώρα έρχεται για τα καλά στο προσκήνιο, ενώ το συγκεκριμένο ζήτημα δεν ήταν τόσο έντονο τους προηγούμενους μήνες). Τα υπόλοιπα θα τα διαθέσει στα άκρως απαραίτητα. Ζούμε βέβαια μία περίοδο έντονη, εποχές που θυμίζουν το 1994 όπου είχαμε αντίστοιχο πληθωρισμό» συμπληρώνει ο πρόεδρος του Επιστημονικού Σωματείου Logistics (Εφοδιασμού) Κρήτης.
Πράγματι, χθες επιβεβαιώθηκαν οι προβλέψεις και ο πληθωρισμός του Μαΐου ήταν σε διψήφιο ποσοστό, λίγο πάνω από 11%.
«Αξιοσημείωτο είναι ότι σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις, το μερίδιο των προϊόντων της ιδιωτικής ετικέτας, στο σύνολο των πωλήσεων των σούπερ μάρκετ, έχει πάλι ανέβει. Έχει ξεπεράσει πλέον το 18% η αύξηση των προϊόντων αυτών που δεν είναι τίποτε άλλο από μη επώνυμα προϊόντα» λέει ο κ. Κανακαράκης. Προφανώς, κι έχουν πέραση καθότι είναι πιο φθηνά.
Οπωροκηπευτικά και τα «άκρως απαραίτητα»
Ευχάριστη έκπληξη αποτελεί το γεγονός ότι στην Κρήτη κινούνται σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό τα οπωροκηπευτικά, παρά τις αυξήσεις που επίσης έχουν δεχθεί.
«Δεν κινούνται όμως τόσο στην υπόλοιπη Ελλάδα. Εκεί τα έχουν περιορίσει. Στην Κρήτη δεν συμβαίνει αυτό, έχουμε και τα χωράφια δίπλα μας. Οι τιμές εδώ είναι πολύ καλύτερες. Στη βόρεια Ελλάδα για παράδειγμα, είναι 20% πάνω σε σχέση με εδώ. Γενικά, πάντως παρατηρείται μία μείωση στις υγιεινές διατροφικές επιλογές» θα υποστηρίξει ο κ. Κανακαράκης.
Τα οπωροκηπευτικά έχουν ακριβύνει κατά 16-17%, δύο ποσοστιαίες μονάδες από εκεί που τα είχαμε αφήσει πριν ένα περίπου μήνα.
Τα «άκρως απαραίτητα» που εξακολουθούν να βρίσκονται στη λίστα και στο καλάθι με τα ψώνια των καταναλωτών είναι τα όσπρια, τα ζυμαρικά, κι άλλα είδη πρώτης ανάγκης όπως η ζάχαρη και οι σάλτσες.
Οι πολίτες απομακρύνονται από τις υγιεινές τροφές: Δηλαδή, δεν θα πάρουν εύκολα πλέον ένα συγκεκριμένο δημητριακό, που αγόραζαν σταθερά πιο πριν. Έτσι, αναγκάζονται – ενδεικτικά – να αναπροσαρμόσουν τα βασικά τους γεύματα. Κι εκεί που συνήθιζαν να τρώνε δημητριακά με βρώμη στο πρωινό τους, τώρα επιλέγουν κάτι πιο οικονομικό και λιγότερο επωφελές για τον οργανισμό τους.
«Με την αύξηση των πρώτων υλών και των μεταφορών, αυτά τα προϊόντα έχουν ήδη ανατιμηθεί πάρα πολύ» εξηγεί ο κ. Κανακαράκης.
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις, η φημολογία και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα
Οι μπίρες και τα αναψυκτικά, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, ξέραμε ότι βοηθούν στη… χώνεψη, προσφέροντας δροσιά, σε όσους τα γεύονται. Κι όμως οι ανατιμήσεις επί των ανατιμήσεων που έχουν υποστεί, φέρνουν τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα σε όσους καλούνται (και μπορούν ακόμα) να τα αγοράσουν.
Και τα δύο ποτά ακρίβυναν κατά 4%, όπως ακριβώς είχε συμβεί και τον Απρίλιο. Επομένως, με μία απλή πρόσθεση βλέπουμε ότι το τελευταίο τρίμηνο οι τιμές τους πήραν … πάνω κατά 8%. Αποτέλεσμα να μειωθεί σε σημαντικό βαθμό η κίνησή τους.
Αύξηση γύρω στο 4-5% καταγράφεται και στα πουλερικά. Σταθερές παραμένουν για την ώρα οι τιμές στα γαλακτοκομικά, με τον κ. Κανακαράκη να αναγνωρίζει βεβαίως ότι «ζούμε σε ένα δυναμικό πεδίο». Θα επιχειρήσει, εντούτοις, να προβλέψει ότι ο πληθωρισμός θα κυμανθεί σε ανάλογα επίπεδα και τον Ιούνιο.
Η έντονη φημολογία που κυκλοφορεί τις τελευταίες ημέρες, περί μείωσης του ΦΠΑ σε κάποιες κατηγορίες τροφίμων, θα ήταν μία ευχάριστη εξέλιξη.
«Περιμένω να δω πώς θα αντιδράσει ο κόσμος. Όλα αυτά που ακούγονται ότι μπορεί να γίνουν είναι προς τη θετική κατεύθυνση, αλλά… οι αυξήσεις είναι πάρα πολλές. Οι μισθοί παραμένουν στα ίδια επίπεδα, άρα το κόστος ζωής έχει αυξηθεί τόσο πολύ, χωρίς να έχει αυξηθεί το εισόδημα» τονίζει ο πρόεδρος του Επιστημονικού Σωματείου Logistics (Εφοδιασμού) Κρήτης.
«Με το 6% αύξηση στον κατώτατο μισθό τι να πρωτοβγάλεις; Πού να βοηθήσει;» αναρωτιέται ο ίδιος.
Είναι πολλοί οι λόγοι που επιτείνουν το σημερινό αρνητικό οικονομικό κλίμα. Τους βασικότερους εξ αυτών, τους παραθέτει ο κ. Κανακαράκης: «Η πανδημία έχει αφήσει πολλά και κακά απόνερα στο παγκόσμιο σύστημα εφοδιασμού. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν… οδηγοί, ούτε στην Κρήτη, ούτε στην Ευρώπη (Γαλλία και Γερμανία) για τις μεταφορές των εμπορευμάτων. Άλλος ένας σημαντικός παράγοντας είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία. Έχουμε ελλείψεις λιπασμάτων. Και μάλιστα ελλείψεις λιπασμάτων, που θα συμβάλλουν στη μελλοντική επισιτιστική κρίση. Η Λευκορωσία, η Ρωσία και η Ουκρανία παράγουν λιπάσματα. Αυτά λείπουν τώρα από την αγορά. Κι όσα υπάρχουν και πωλούνται είναι πανάκριβα. Εκτιμάται ότι η παραγωγή δημητριακών θα μειωθεί κατά 16 εκατομμύρια τόνους, σε σχέση με τα επίπεδα ρεκόρ του 2021 – το λέει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Τροφίμων. Ο δείκτης τιμών των σιτηρών αυξήθηκε κατά 5,6% τον Μάιο σε σχέση με τον Απρίλιο, ενώ σε ετήσια βάση έχει εκτιναχθεί πάνω από 50%. Μέσα σε αυτό το παζλ, έρχεται η Ινδία η οποία βλέπει τι συμβαίνει επισιτιστικά, παγκόσμια, και απαγόρευσε όλες τις εξαγωγές της, γιατί ανησυχούν για τις σοδειές τους και λόγω της μειωμένης παραγωγής της Ουκρανίας (λόγω του πολέμου). Οι μεταφορές έχουν αυξηθεί λόγω της εκτίναξης του κόστους ενέργειας. Οι πρώτες ύλες έχουν αυξηθεί – ύλες που βοηθούν στη συσκευασία των προϊόντων.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες πιέζουν πάρα πολύ την κατάσταση. Δεν μπορώ να κάνω μία θετική εκτίμηση» παραδέχθηκε ο ίδιος.
Ελέω του τουρισμού θα αυξηθεί λίγο το εισόδημα της Κρήτης, απ’ την κίνηση στα καταστήματα. «Δεν βλέπω όμως ότι κάτι θετικό διαφαίνεται στον ορίζοντα για να αλλάξει την κατάσταση» προσθέτει. «Για τους επόμενους 1-2 μήνες δεν βλέπω να υπάρχει αποσυμπίεση».
Νέο άλμα στον πληθωρισμό
Στο μεταξύ, νέο άλμα στο 11,3% κατέγραψε ο πληθωρισμός τον μήνα Μάιο από 10,2% τον Απρίλιο, με αιχμή τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ.
Μετά από το 10,2% του Απριλίου που ήταν και ρεκόρ 28ετίας, ο πληθωρισμός του Μαΐου είναι ο υψηλότερος από τον Δεκέμβριο του 1993, αποτυπώνοντας ξεκάθαρα το κύμα ακρίβειας με τις ανατιμήσεις σε τρόφιμα, καύσιμα και ηλεκτρικό ρεύμα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 60,9% στην Ελλάδα τον Μάιο έναντι 39,2% στην Ευρωζώνη. Οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν 11% στην Ελλάδα έναντι 7,5% στην Ευρωζώνη.
Σημειώνεται ότι ο πληθωρισμός στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλότερος από την Ευρωζώνη, όπου κατά μέσο όρο ανήλθε στο 8,1% τον Μάιο.
H ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ
Ειδικότερα, όπως ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, από τη σύγκριση του Γενικού ΔΤΚ του μηνός Μαΐου 2022 με τον αντίστοιχο Δείκτη του Μαΐου 2021 προέκυψε αύξηση 11,3% έναντι αύξησης 0,1% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του έτους 2021 με το 2020.
Ο Γενικός ΔΤΚ κατά τον μήνα Μάιο 2022, σε σύγκριση με τον Απρίλιο 2022, παρουσίασε αύξηση 0,7% έναντι μείωσης 0,4% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του προηγούμενου έτους.
Ο μέσος ΔΤΚ του δωδεκαμήνου Ιουνίου 2021 – Μαΐου 2022, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του δωδεκαμήνου Ιουνίου 2020 – Μαΐου 2021, παρουσίασε αύξηση 5,3% έναντι μείωσης 1,5% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του δωδεκαμήνου Ιουνίου 2020 – Μαΐου 2021 με το δωδεκάμηνο Ιουνίου 2019 – Μαΐου 2020.
