Φάροι περιβαλλοντικής συνείδησης έγιναν οι μαθητές του δήμου Ρεθύμνης το περασμένο σχολικό έτος, δίνοντας ελπίδα για το μέλλον, για έναν καθαρό και βιώσιμο πλανήτη.
Μέσα από τις δράσεις του εκπαιδευτικού προγράμματος «Αλλάζω συνήθειες, σώζω τον πλανήτη» από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος του δήμου σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου, τα συμμετέχοντα σχολεία έδωσαν το παράδειγμα σε μικρούς και μεγάλους για τα ζητήματα που απασχολούν περισσότερο από ποτέ τον πλανήτη.
Ως την επόμενη γενιά πολιτών, οι μαθητές έδωσαν το μήνυμα της επαναχρησιμοποίησης αντικειμένων και της ανακύκλωσης που είναι επιτακτική ανάγκη να μπει στην καθημερινότητα των ανθρώπων.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με μια εκδήλωση το απόγευμα της περασμένης Τρίτης στο Σπίτι του Πολιτισμού, όπου παραβρέθηκε πλήθος κόσμου, φορείς και αρχές του τόπου, μαθητές και γονείς.
Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε μέσα στη σχολική χρονιά σε δέκα δημοτικά σχολεία του δήμου και περιλάμβανε ενημέρωση, βιωματικές δράσεις εντός και εκτός σχολείου και καλλιτεχνικές δημιουργίες από υλικά που συνήθως καταλήγουν στα σκουπίδια. Χρηματοδοτήθηκε από τον δήμο Ρεθύμνης, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Interreg Euro MED eWaster, τον ΕΣΔΑΚ και χορηγίες, ενώ διακρίθηκε και στα Greek Green Awards 2025 στην κατηγορία «Εκπαιδευτικά Προγράμματα».
«Τα παιδιά απορροφούν τη γνώση και μεταφέρουν το μήνυμα μέσα στο σπίτι τους»
Την εκδήλωση άνοιξε ο αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος δήμου Ρεθύμνης Στέλιος Σπανουδάκης, ο οποίος σε δήλωσή του ανέφερε χαρακτηριστικά ότι το πρόγραμμα γεννήθηκε από την ανάγκη να καλυφθεί το «έλλειμμα ενημέρωσης» γύρω από τη διαχείριση των απορριμμάτων.
Η παιδεία είναι ένας σημαντικός πυλώνας ανάπτυξης του σεβασμού προς το περιβάλλον σημείωσε ο ίδιος, ξεκινώντας από το σχολείο και τα μικρά παιδιά.
«Τα παιδιά απορροφούν τη γνώση και μεταφέρουν το μήνυμα μέσα στο σπίτι τους. Έτσι σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε αυτό το πρόγραμμα, κάνοντας ενημερώσεις μέσα στα σχολεία, καθώς και βιωματικές δράσεις εκτός σχολείου. Ήταν μια ώσμωση με την κοινωνία μέσα από δράσεις για να μπουν τα παιδιά μέσα στην πόλη και να ασχοληθούν με την ανακύκλωση».
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αποτελεί την αρχή των δράσεων του δήμου για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών όπως τόνισε ο κ. Σπανουδάκης: «Θα συνεχίσουμε τις δράσεις και να περνάμε το μήνυμα ότι πρέπει να κάνουμε διαχείριση των απορριμμάτων μας. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να τα πετάμε χωρίς διαλογή, χωρίς επανάχρηση. Κάναμε μια αρχή και συνεχίζουμε με τους επόμενους στόχους».
Ωστόσο ο ίδιος επεσήμανε πως η υποδομή δεν είναι επαρκής για την ανακύκλωση, όμως ο καθένας ξεχωριστά με σωστή διαλογή μπορεί να βάλει το λιθαράκι για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του συστήματος. Όπως περιέγραψε ο κ. Σπανουδάκης για τα ζητήματα που αντιμετωπίζει ο δήμος: «Η υποδομή δεν είναι κάτι που το κράτος ή που ο δήμος έχει λύσει. Κάναμε ένα σύγχρονο εργοστάσιο στο Αμάρι που δεν έχει ανακύκλωση, έχει μόνο σύμμεικτα. Αυτό είναι ένα πρόβλημα και τώρα έρχεται το κράτος να βγάλει μια πρόσκληση το επόμενο διάστημα ώστε να καταθέσουμε και να κάνουμε μια γραμμή για την ανακύκλωση. Ο εξοπλισμός μας είναι παλιός, το προσωπικό είναι λίγο. Αυτά είναι τα προβλήματα όμως δεν είναι μόνο θέμα υποδομής του δήμου, αλλά και του κόσμου πως αντιδρά και πως ανταποκρίνεται».
«Μέσα από βιωματικές δράσεις τα παιδιά υφίστανται μια μύηση στα μυστικά του πλανήτη και στους τρόπους που μπορεί να σωθεί»
Για την ανάγκη αλλαγής νοοτροπίας όσον αφορά στη διαχείριση των απορριμμάτων και των φυσικών πόρων έκανε λόγο σε δήλωσή του ο δήμαρχος Ρεθύμνης Γιώργης Μαρινάκης.
Η εκπαίδευση των νέων παιδιών έρχεται στο επίκεντρο, τη στιγμή που τα περιβαλλοντικά ζητήματα που συναντάει ο πολίτης στην καθημερινότητα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον του πλανήτη. Όπως σημείωσε ο κ. Μαρινάκης «Με αυτήν τη νοοτροπία που πορευόμαστε σε όλα τα θέματα δεν έχουμε πολλές ελπίδες ότι θα παραδώσουμε την αειφορία του πλανήτη μας στις επόμενες γενιές».
Στην αλλαγή της νοοτροπία στοχεύει ο δήμος Ρεθύμνης μέσω δράσεων και προγραμμάτων, όπως τόνισε ο δήμαρχος, ελπίζοντας η νέα γενιά να σταθεί με υπευθυνότητα και σεβασμό απέναντι στο περιβάλλον.
«Είναι πολύ βασικό να καταλάβουμε ότι κάποια πράγματα θα μας τα μάθουν τα παιδιά μας. Η γενιά μας είναι η κακομαθημένη γενιά, που δεν είχαμε δώσει τόσο μεγάλη σημασία ούτε στο περιβάλλον, ούτε στους φυσικούς πόρους. Βλέπω σε αυτές τις κρίσιμες ημέρες πώς αντιλαμβανόμαστε τη διαχείριση του νερού. Ενώ γνωρίζουμε όλοι ότι δεν υπάρχει, σπεύδουμε να το καταναλώνουμε τη στιγμή που εμείς νομίζουμε ότι πρέπει να γίνει χωρίς να ενδιαφερόμαστε για τους υπόλοιπους».
Το πρόγραμμα «Αλλάζω συνήθειες, σώζω τον πλανήτη» αγκαλιάστηκε από την εκπαιδευτική κοινότητα σημείωσε ο κ. Μαρινάκης.
«Δημιουργήσαμε πολλαπλασιαστές, μια κοινωνική ευαισθητοποίηση. Μέσα από βιωματικές δράσεις, την καλλιτεχνική δημιουργία, μέσα από την έξυπνη καθοδήγηση τα παιδιά μας στην ουσία υφίστανται μια μύηση στα μυστικά αυτού του πλανήτη και στους τρόπους που μπορεί να σωθεί. Γι’ αυτό είμαστε εδώ σύσσωμη η δημοτική ομάδα, οι αντιδήμαρχοι και εκτιμώ ότι αυτό το πρόγραμμα είναι ένα από τα πολλά προγράμματα που ο δήμος Ρεθύμνης διεκδικεί και υλοποιεί. Και θα συνεχίσουμε, γιατί το μέλλον μας και η ελπίδα μας είναι τα παιδιά και αυτά πρέπει να τα κάνουμε καλύτερους πολίτες από ό,τι είμαστε εμείς».
Μεγάλη ήταν η ανταπόκριση των παιδιών στο πρόγραμμα, όχι μόνο στο Ρέθυμνο, αλλά και στο Ηράκλειο που επίσης υλοποιήθηκε, όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του ΕΣΔΑΚ και δήμαρχος Ηρακλείου Αλέξης Καλοκαιρινός σε δήλωσή του.
«Είναι ένα πρόγραμμα που ενεργοποιεί αυτό που έχουν μέσα τους τα παιδιά. Τα παιδιά μέσα από αυτή τη δραστηριότητα, διαμορφώνονται και τελικά μαθαίνουν και στους μεγάλους τη σωστή συμπεριφορά για τα απορρίμματα. Νομίζω ότι αυτή η δεκτικότητα που φαίνεται και με τη συμμετοχή και με τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται, που φαίνεται στα έργα τα οποία φτιάχνουν διότι υπάρχει και η όψη του καλλιτεχνικού διαγωνισμού, μας δείχνει ακριβώς αυτό, ότι οι νέοι και οι πολύ νέοι, είναι απόλυτα έτοιμοι να ακολουθήσουν διαφορετικές πρακτικές απ’ ό,τι οι προηγούμενες γενιές. Έτσι είναι εφικτό να σωθεί ο πλανήτης από τη γενιά των νέων παιδιών».
Μια χρονιά δημιουργίας και ευαισθητοποίησης
Το σύνολο του προγράμματος παρουσίασαν το απόγευμα της εκδήλωσης η προϊστάμενη της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος του δήμου Νικολέτα Γκολφινοπούλου μαζί με τη συνεργάτιδά της Αντωνία Πασιά, κάνοντας λόγο για μια «συλλογική προσπάθεια που βρήκε θερμή ανταπόκριση από μαθητές, δασκάλους και γονείς».
Όπως σημείωσε σε δήλωσή της η κ. Γκολφινοπούλου: «Εμψυχωθήκαμε από την ανταπόκριση των παιδιών, καθώς πέρα από την ενημέρωση έπαιξαν, δημιούργησαν, μας έβαλαν προβληματισμούς, προβληματιστήκαν και τα ίδια και θέλουμε να πιστεύουμε ότι πέρα από τη δική τους επιμόρφωση και διασκέδαση θα μεταφέρουν το μήνυμα της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης και όλες τις φιλοπεριβαλλοντικές αξίες που θέλουμε να περάσουμε, στους γονείς, στους οικείους τους, στους φίλους τους».
Όπως ανέφερε η ίδια, τα μηνύματα ήταν θετικά και τα παιδιά συμμετείχαν με θέρμη μέχρι και στην τελευταία δραστηριότητα. Επίσης ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον κι άλλα σχολεία του δήμου να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα την επόμενη χρονιά.
Η εκπαίδευση των νέων, η βάση για την «αλλαγή»
Κρίσιμη είναι η περιβαλλοντική εκπαίδευση από τα πρώτα κιόλας σχολικά χρόνια, σημείωσε ο αντιδήμαρχος Παιδείας Νεκτάριος Παπαδογιάννης στην εισήγησή του «Κτίζοντας την περιβαλλοντική συνείδηση μέσα στη σχολική αίθουσα».
«Είναι πολύ σημαντικό το κομμάτι της εκπαίδευσης στα συγκεκριμένα θέματα, διότι δυστυχώς εμείς η παλαιότερη γενιά δεν είχαμε καταλάβει ακριβώς το πόσο ραγδαίες είναι οι εξελίξεις και πως έχει ο καθένας την ατομική του ευθύνη, κάτι που είναι ευρέως διαδεδομένο σε χώρες της ΕΕ εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν δράσεις από τους δήμους, από τις ίδιες διευθύνσεις εκπαίδευσης, αλλά τελευταία και από το υπουργείο Παιδείας», τόνισε ο κ. Παπαδογιάννης σε δήλωσή του, δίνοντας ως παράδειγμα την πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργείου που αφορά στην ένταξη στο σχολικό πρόγραμμα νηπιαγωγείων και δημοτικών το πρόγραμμα σχολικοί λαχανόκηποι.
«Πρέπει οι μαθητές να ξανά μάθουν να είναι κοντά στο περιβάλλον, στη φύση, να υπάρχει σεβασμός στη φύση. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με δράσεις όπως η συγκεκριμένη, με δράσεις ανακύκλωσης, με σχολικούς κήπους, αλλά και με τη βιωματική μάθηση. Πρέπει επίσης να δοθούν πόροι στους δήμους γιατί τα σχολεία πρέπει να ξανά γίνουν πράσινα», επεσήμανε ο κ. Παπαδογιάννης.
Η συμβολή της τέχνης και της δημιουργικότητας στην ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον
Με την παιδική τους φαντασία οι μαθητές ξεδίπλωσαν τα φιλοπεριβαλλοντικά τους αισθήματα και παρουσίασαν τις δημιουργίες τους στο Σπίτι του Πολιτισμού σε μια έκθεση από ζωγραφιές και χειροποίητες κατασκευές.
Τον ρόλο της τέχνης ανέδειξε ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού Μάνος Τσάκωνας στη διάρκεια της εκδήλωσης με την εισήγησή του «Η τέχνη της ανακύκλωσης», ο οποίος ανέφερε σε δήλωσή του: «Κάθε τι που αφορά τα παιδιά μας, το μέλλον μας, είναι περισσότερο από σημαντικό. Μέσα από την ανακύκλωση αυτή η γενιά έχει διδαχτεί για το μέλλον του πλανήτη μας με έναν διαφορετικό τρόπο προστασίας του».
Στην ομιλία του ανέδειξε διάφορους τρόπους με τους οποίους τα παιδιά μπορούν να μάθουν μέσα από τα χρώματα, να επικοινωνούν και να προστατεύουν τον πλανήτη.
«Με τα χρώματα και τους διαφορετικούς κάδους μπορούμε και ξεχωρίζουμε την ανακύκλωση των υλικών. Κάθε τι το οποίο τοποθετείται στον κάδο ανακύκλωσης δεν είναι σκουπίδι. Μέσα από τα ανακυκλωμένα υλικά μπορούμε να φτιάξουμε και πάρα πολύ σημαντικά έργα τέχνης. Η κάθε πόλη μπορεί να οργανωθεί καλύτερα και δεν πρέπει για κανένα λόγο οι κάδοι της ανακύκλωσης να αποτελούν ένα κακό σημείο για κάθε γειτονιά. Αντίθετα η κάθε γειτονιά θα πρέπει να επιδιώκει να έχει τους κάδους της και πρέπει να βρούμε τρόπους σχεδιάζοντας και δημιουργώντας, ακόμα και στο κέντρο της πόλης να κάνουμε τοπόσημα με έργα τέχνης από ανακύκλωση».
Στην εκδήλωση τιμήθηκαν τα σχολεία που συμμετείχαν στον Εικαστικό Διαγωνισμό με Ανακυκλώσιμα Υλικά και στον Μαραθώνιο Ανακύκλωσης, ενώ απονεμήθηκαν έπαινοι και αναμνηστικά σε όλα τα παιδιά που συμμετείχαν ενεργά στο πρόγραμμα.
Η εκδήλωση έκλεισε με την έκθεση έργων των μαθητών από ανακυκλώσιμα υλικά, την οποία επιμελήθηκε και παρουσίασε ο εικαστικός Κωστής Χρηστίδης, υπεύθυνος του εκπαιδευτικού τομέα του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, ο οποίος ξενάγησε τους παραβρισκόμενους στην έκθεση στον πρώτο όροφο στο Σπίτι του Πολιτισμού.
«Είναι πολύ σημαντικό όταν καταφέρνουμε να ενεργοποιήσουμε τη δημιουργικότητα των παιδιών για πολύ σημαντικά ζητήματα που μας απασχολούν σαν κοινωνία σχετικά με τα απορρίμματά μας, το περιβάλλον, πως τα ανακυκλώνουμε και πως καλλιεργούμε αξίες και ευαισθησία γύρω από αυτά τα ζητήματα», τόνισε σε δήλωσή του ο κ. Χρηστίδης επισημαίνοντας τη «συνεργασία» της τέχνης με την εκπαίδευση η οποία «δίνει καταπληκτικά αποτελέσματα», όπως τόνισε χαρακτηριστικά.
«Φαίνεται ότι τα παιδιά έχουν σε μεγάλο βαθμό δημιουργικότητα και πρέπει να τα δίνουμε τα κίνητρα και τα ερεθίσματα. Δεν είναι μόνο έργα που εκφράζουν συναισθήματα, αλλά το σημαντικότερο για εμένα είναι έργα που αναδεικνύουμε την ατομική και συλλογική ευθύνη για το περιβάλλον μας», σημείωσε ο ίδιος, ενώ συμπλήρωσε: «Μέσα στα έργα βλέπω ότι τα παιδιά είναι σε θέση να επεξεργαστούν όλα τα κεφαλαιώδους σημασίας ζητήματα, οπότε εμείς τα βάζουμε σε ένα πλαίσιο. Παράλληλα παίζουν, μαθαίνουν και ευαισθητοποιούνται, και διαμορφώνουν εκείνη τη συνείδηση που χρειαζόμαστε εμείς ως μελλοντικοί πολίτες, έτσι ώστε να διαχειριστούμε με τον καλύτερο τρόπο την ανακύκλωση και τα απορρίμματά μας που είναι το πιο κρίσιμο. Για εμάς είναι οι οδοδείκτες, οι μαθητές μας, οι φάροι μας, που μπορούμε να τους ακολουθήσουμε και να κάνουμε τις αλλαγές».
Βραβεύσεις
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης έγιναν και οι αντίστοιχες βραβεύσεις των διαγωνισμών του προγράμματος.
Στον Μαραθώνιο Σχολικό Διαγωνισμό Ανακύκλωσης βραβεύθηκαν:
1) 7ο Δημοτικό (με 9.950 κιλά) για την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων τους
2) 10ο (9.910 κιλά)
3) 3ο (7.930 κιλά)
Τα βραβεία του διαγωνισμού ανακύκλωσης ήταν τρεις βιντεοπροτζέκτορες χορηγία από τον ΕΣΔΑΚ – Ενιαίο Σύνδεσμο Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης.
Στον εικαστικό διαγωνισμό βραβεύθηκαν το 16ο Δημοτικό Σχολείο Ρεθύμνου, το 1ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ρεθύμνου και το 2ο Δημοτικό Σχολείο Ρεθύμνου. Τα βραβεία εικαστικού διαγωνισμού ήταν τρία λάπτοπ, επίσης χορηγία από τον ΕΣΔΑΚ.
Ειδική βράβευση έγινε στο Δημοτικό Σχολείο Γερανίου για τη χρήση του αυτόνομου μηχανικού κομποστοποιητή ανακύκλωσης οργανικών αποβλήτων, ενώ βραβεύσεις συμμετοχής για την επίδοση ενθουσιασμού και ενδιαφέροντος στις δράσεις του προγράμματος από μέρους των παιδιών έγιναν στα Δημοτικά Σχολεία 13ο, 15ο και 8ο.
Το ειδικό βραβείο Δημοτικού Σχολείου Γερανίου για τη χρήση μηχανικού κομποστοποιητή ήταν ένα πληκτρολόγιο, ένα ασύρματο ποντίκι και δύο ηχεία χορηγία από τη RECYCOM, ενώ τα δώρα συμμετοχής στο 8ο, 13ο, 15ο Δημοτικό Σχολείο ήταν βιβλία χορηγία από το Βιβλιοπωλείο Κλαψινάκης.
