Συνεργασία όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, αλληλεπίδραση και διασύνδεση της επιστήμης με την κοινωνία του Ρεθύμνου
Σε ένα επιστημονικό εργαστήριο καινοτομίας παραγωγής γνώσης μετατράπηκε το πρωί της Κυριακής το «Σπίτι του Πολιτισμού», αλλά και το παρακείμενο 1ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο στην καρδιά του ιστορικού κέντρου. Οι δυο χώροι γέμισαν από μαθητές, φοιτητές και επιστήμονες, που παρουσίασαν στο ευρύ κοινό τα αποτελέσματα της έρευνάς τους, πειράματα, ρομποτική και ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί, προσελκύοντας το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων που συμμετείχαν μαζικά στη «Γιορτή Φυσικών Επιστημών». Πρόκειται για μια διοργάνωση που πραγματοποιείται για δεύτερη συνεχή χρονιά στο Ρέθυμνο από τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου δια του Ε.Κ.Φ.Ε Ρεθύμνου. Συνδιοργανωτές ήταν η Περιφέρεια Κρήτης, το τμήμα Παιδείας και η διεύθυνση Πολιτισμού του δήμου Ρεθύμνης, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και το Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών στο 9ο Δ.Σ. Ρεθύμνου, με το Ινστιτούτο Φυσικής Πλάσματος και Λέιζερ του ΕΛΜΕΠΑ, το κέντρο Science in the City του Εργαστηρίου Διδακτικής Θετικών Επιστημών και το Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Ρομποτικής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η εκδήλωση υποστηρίχτηκε επίσης από το ελληνικό γραφείο ESERO και το EMBL (Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας).
Η γιορτή των Φυσικών Επιστημών προσπαθεί να συμβάλει στην ανάπτυξη του επιστημονικού εγγραμματισμού στην κοινότητα του Ρεθύμνου, στην κατανόηση δηλαδή της σημασίας, του ρόλου και των αρχών μέσα από τις οποίες οι Φυσικές Επιστήμες προσεγγίζουν τα ερωτήματα του κόσμου, είτε αυτά αφορούν στις μεγάλες αναζητήσεις για τη ζωή και τη φύση είτε σε προβλήματα της καθημερινότητας.
Φέτος, για πρώτη φορά, στη γιορτή συμμετείχαν ομάδες από μαθητές/-τριες σχολείων της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης παρουσιάζοντας πειράματα, παιχνίδια, κατασκευές και διερευνητικές εργασίες.
Όπως ανέφερε ο αντιδήμαρχος παιδείας, Νεκτάριος Παπαδογιάννης:
«Με την συνέργεια αυτή αποσκοπούμε στο να δώσει καρπούς για τη συνεργασία κυρίως των φοιτητών, των μαθητών, των εκπαιδευτικών για την πρόοδο και την κατανόηση των φυσικών επιστημών στους μαθητές και στους πολίτες του δήμου μας. Είναι πολύ σημαντικό οι γνώσεις να δώσουν στις φυσικές επιστήμες τη διάσταση που πραγματικά αυτές έχουν στον σύγχρονο κόσμο, ώστε ο πολίτης να μπορεί να κατανοεί τις πολιτικές αποφάσεις, να κατανοεί τον κόσμο και τις αλλαγές που γίνονται γύρω του, μια και ο ίδιος επιλέγει αυτούς που τον εκπροσωπούν».
Από την πλευρά του ο υπεύθυνος του Εργαστηριακού Κέντρου Φυσικών Επιστημών Ρεθύμνου, Κωστής Χαλκιαδάκης, τόνισε τη σημασία της συνεργασίας μαθητών, φοιτητών και επιστημόνων σημειώνοντας ότι:
«Επειδή στο Ρέθυμνο έχουμε την χαρά να έχουμε ένα από τα εργαστήρια που έχουν κορυφαία συνεισφορά στην παραγωγή επιστημονικής γνώσης, το Ινστιτούτο Φυσικής, Πλάσματος και Λέιζερ και ταυτόχρονα βέβαια Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και το Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης, που είναι στους συμμετέχοντες στη γιορτή. Υπάρχει ένα άνοιγμα της τάξης προς το ρεθεμνιώτικο κοινό. Φέτος μπήκαν τα σχολεία μέσα και έχουν κάνει ωραίες δουλειές οι συνάδελφοι με τους μαθητές, κάτι που έγινε εκτός του αναλυτικού προγράμματος. Μας χαροποιεί που υπάρχει πολύ μεγάλη συμμετοχή και από τους μαθητές, αλλά και από τον κόσμο. Νομίζουμε ότι και στο μέλλον θα συνεχίσουμε με αυτόν τον τρόπο. Δεν είναι τυχαίο που διαλέξαμε να βρισκόμαστε στο κέντρο της πόλης, θέλουμε να είναι γιορτή. Είναι σημαντικό για εμάς να δείξουμε ότι η ενασχόληση με τις φυσικές επιστήμες δεν είναι κάτι μουντό, θολό που σκοτίζει το κεφάλι, αλλά ότι βγάζει χαρά».
Εκ μέρους του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης ο πρόεδρος και διευθυντής του Εργαστηρίου Διδακτικής Θετικών Επιστημών, Δημήτρης Σταύρου, τόνισε ότι:
«Είναι το άνοιγμα της έρευνας που γίνεται από τη δική μας πλευρά στα πανεπιστήμια, μαζί και το Ινστιτούτο Φυσικής Πλάσματος που συνεργαζόμαστε, προς το ευρύ κοινό και κυρίως προς τους μαθητές. Η έρευνα την οποία παράγουν εκεί, πηγαίνει προς τα έξω αυτήν τη στιγμή, βλέπουν τι κάνουμε. Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με αυτό που κάνουμε, τα παιδιά τα οποία είναι το μέλλον μας και αυτοί που στη συνέχεια θα αποτελέσουν το δυναμικό για τη χώρα μας».
Η παρουσίαση της έρευνας του Ινστιτούτου Φυσικής Πλάσματος και Λέιζερ του ΕΛΜΕΠΑ
Στο πλαίσιο της γιορτής το απόγευμα του Σαββάτου ο διευθυντής Ινστιτούτου Φυσικής Πλάσματος και Λέιζερ, ΕΛΜΕΠΑ, Μιχάλης Ταταράκης, παρουσίασε το απόγευμα του Σαββάτου την τρέχουσα Έρευνα στο Ινστιτούτο Φυσικής Πλάσματος και Λέιζερ». Μεταξύ άλλων ανέφερε:
«Ένα από τα μέρη που γίνεται η υψηλού επιπέδου έρευνα είναι και το Ινστιτούτο Φυσικής, Πλάσματος και Λέιζερ, ένα ερευνητικό κέντρο του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου. Εκεί έχουμε πολύ ισχυρά λέιζερ, το πιο ισχυρό λέιζερ στην Ελλάδα και διάφορα άλλα συστήματα λέιζερ με διαφορετικές χρονικές διάρκειας παλμού, με διαφορετικά χρώματα και προσπαθούμε να εξερευνήσουμε τον κόσμο. Αλληλεπιδρούμε το λέιζερ με την ύλη, ένα στερεό, ένα υγρό, ένα αέριο, δημιουργούμε πλάσμα το οποίο είναι η τέταρτη κατάσταση της ύλης. Είναι η ύλη που την βλέπουμε καθημερινά στον ήλιο μας -από απόσταση- και παίρνουμε τα σωματίδια του πλάσματος, τα ηλεκτρόνια, τα πρωτόνια για διάφορες εφαρμογές. Από την επιστήμη των υλικών, μέχρι την επιστήμη της βιολογίας και της ιατρικής. Συνδυάζουμε τη φυσική με άλλες επιστήμες για να παράξουμε καινούργια γνώση προς όφελος της κοινωνίας. Έχουμε τρεις μεγάλους βασικούς τομείς έρευνας. Ο ένας τομέας σχετίζεται με τη σύντηξη πυρήνων υδρογόνου για παραγωγή καθαρής ενέργειας σε ερευνητικό επίπεδο, άρα με τα λέιζερ κάνουμε πειράματα για να βρούμε και να λύσουμε τα προβλήματα, ώστε να καταλάβουμε τι συμβαίνει κατά τη διαδικασία και την αλληλεπίδραση των λέιζερ με τα άτομα του υδρογόνου για να παραχθεί πυρηνική σύντηξη. Ο άλλος τομέας είναι αυτός των υλικών, κατά τον οποίο διεγείρουμε υλικά και προσπαθούμε να δούμε τις ιδιότητές τους. Τα υλικά αυτά τα διεγείρουμε με λέιζερ και μετά πάλι με διάφορα διαγνωστικά προσπαθούμε να διαβάσουμε τι έχει πάθει το υλικό από τη διέγερση μέσω του λέιζερ. Η τρίτη μεγάλη κατεύθυνση έρευνας είναι οι βιοϊατρικές εφαρμογές, κατά την οποία χρησιμοποιούμε τα σωματίδια του πλάσματος, τα ηλεκτρόνια και τα πρωτόνια σε συνεργασία με την ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης για εφαρμογές που σχετίζονται με την υγεία. Προφανώς σε όλα αυτά έχουμε τη θεωρητική ομάδα, τις προσομοιώσεις, όπου με ισχυρούς υπολογιστές προσπαθούμε να κάνουμε προσομοιώσεις στην αλληλεπίδραση των ισχυρών λέιζερ με την ύλη και με αυτόν τον τρόπο να καταλάβουμε καλύτερα τα φαινόμενα».
«Η δημόσια εκπαίδευση μπορεί να είναι μια ανοιχτή διαδικασία που στοχεύει στη διά βίου καλλιέργεια».
Στον χαιρετισμό του στη διάρκεια της εκδήλωσης ο διευθυντής της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου, Μανούσος Μαραγκάκης, μεταξύ άλλων τόνισε: «Σημαντικοί συνοδοιπόροι σε αυτήν την προσπάθεια οι μαθητές και μαθήτριές μας, δάσκαλοι και καθηγητές ακόμα και αφυπηρετήσαντες που εις «βάρος» του ελεύθερου προσωπικού χρόνου, επιβεβαιώνουν ότι το σχολείο και η δημόσια εκπαίδευση μπορεί να είναι και είναι μια ανοιχτή, δυναμική διαδικασία που στοχεύει στη διά βίου καλλιέργεια και τη δημιουργία ενεργών και δημοκρατικών πολιτών.
Θέλω να ευχαριστήσω εκτός από τα παιδιά της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, τους 108 καθηγητές και καθηγήτριες Φυσικών Επιστημών γενικής που υπηρετούν σήμερα, αλλά και τους 26 παράλληλης στήριξης που υποστηρίζουν συμπεριληπτικά όλα τα παιδιά στο επιστημονικό τους πεδίο, αλλά και το Ε.Κ.Φ.Ε. Θέλω με την ευκαιρία να υπενθυμίσω στους διδάσκοντες να είναι περισσότερο συμπεριληπτικοί και με τα παιδιά που δυσκολεύονται στην κατανόηση των φυσικών ακόμα και στα βασικά.
Θα ήταν συμπεριληπτικό επίσης στον σχεδιασμό μας για το επόμενο έτος να έχουμε τη Γιορτή των Φυσικών Επιστημών και στα σχολικά περιβάλλοντα της ενδοχώρας. Προγραμματίζουμε ήδη να βρεθούμε στον Φουρφουρά στο τέλος του χρόνου και από του χρόνου η εκδήλωση να περιλαμβάνει και δραστηριότητες στα σχολεία μας στον Μυλοπόταμο, ώστε να επιβεβαιώσουν όλοι μας τη πρόθεσή μας να γίνει θεσμός όχι μόνο για την πόλη του Ρεθύμνου αλλά και όλης της περιφερειακής μας ενότητας».
Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης το απόγευμα του Σαββάτου εκτός από τις παρουσιάσεις των ερευνητικών κέντρων που υπάρχουν στο Ρέθυμνο δόθηκαν έπαινοι σε μαθητές που συμμετείχαν. Οι διοργανωτές βράβευσαν τον πρώην αντιδήμαρχο Παιδείας, Γιώργο Γεωργαλή, για τη συνεισφορά του στην εκπαίδευση και από τη θέση του καθηγητή, αλλά και από τη θέση του αρμόδιου αντιδημάρχου. Παράλληλα έγινε ένα στρογγυλό τραπέζι με θέμα συζήτησης την τεχνητή νοημοσύνη στην εκπαίδευση, όπου επιστήμονες ανέλυσαν τα δεδομένα και τις προοπτικές που υπάρχουν για τον κλάδο.
