Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΚΕΠΕΤΖΗ*
Η έρευνα αξιολόγησης των δημοσίων υπηρεσιών που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Μάιο, έδωσε τη δυνατότητα σε κάθε πολίτη που το επιθυμεί να εκφράσει τη γνώμη του για πλήθος υπηρεσιών του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η πρωτοβουλία αποσκοπεί να συμβάλει στην αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, μέσα από τη συλλογή χρήσιμων, πρωτογενών δεδομένων. Εφόσον αυτά αξιοποιηθούν σωστά, μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για παρεμβάσεις και βελτιωτικές αλλαγές στον δημόσιο τομέα. Στόχος της είναι να προσφέρει χρήσιμα δεδομένα σε υπουργεία και τοπικούς φορείς, ώστε να ιεραρχηθούν και να υλοποιηθούν οι αναγκαίες βελτιώσεις.
Η έρευνα θα διεξάγεται κάθε έξι μήνες, έτσι ώστε, μέσα από έναν διαρκή κύκλο ανατροφοδότησης από τους πολίτες, να αξιολογούνται τα μέτρα και οι δράσεις που έχει λάβει κάθε φορέας και να γίνονται οι απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις, όπου αυτό απαιτείται. Η όλη διαδικασία υλοποιείται αποκλειστικά με ψηφιακό τρόπο, με χρήση ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων. Η σύνδεση στην πλατφόρμα της έρευνας, axiologisi.ypes.gov.gr, πραγματοποιείται μέσω των κωδικών του taxis και αφορά όλους τους ενήλικους πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας (Ε.Μ.Επ.) και έχουν διεύθυνση κατοικίας στην Ελλάδα.
Να σημειωθεί ότι η έρευνα δεν περιλαμβάνει την αξιολόγηση δημοσίων υπαλλήλων και δεν συνδέεται με το σύστημα επιβράβευσης αυτών. Επίσης δεν αποτελεί μέσο υποβολής ατομικών αιτημάτων και δεν καλύπτει το σύνολο του δημόσιου τομέα.
Μεθοδολογική αδυναμία της έρευνας αξιολόγησης των δημοσίων υπηρεσιών είναι το γεγονός ότι δεν αποτελεί δημοσκόπηση, καθώς η συμμετοχή ήταν εθελοντική και όχι αντιπροσωπευτική του πληθυσμού όπως οι δημοσκοπήσεις. Καθώς οι τελευταίες φροντίζουν να λαμβάνουν αντιπροσωπευτικό δείγμα κατά φύλο, ηλικιακή ομάδα, μορφωτικό επίπεδο, εισόδημα και άλλες αντίστοιχες μεταβλητές. Επίσης είναι εύλογο ότι η ψηφιακή μορφή της έρευνας για την αξιολόγηση των δημοσίων υπηρεσιών την καθιστά προσβάσιμη κυρίως σε πολίτες με τεχνολογική εξοικείωση. Όμως παρά αυτές τις αδυναμίες, τα αποτελέσματα της έρευνας επιτρέπουν συγκρίσεις μεταξύ υπηρεσιών σε ίδια αντικείμενα, όπως αυτή που επιχειρείται παρακάτω. Η σύγκριση μεταξύ υπηρεσιών με διαφορετικά αντικείμενα θα είχε αρκετές δυσκολίες καθώς η φύση του αντικειμένου και του θεσμικού πλαισίου διαφέρει ανά δημόσια πολιτική.
Να σημειωθεί ότι πανελλαδικά το ηλικιακό προφίλ των συμμετεχόντων παρουσιάζει μια ήπια στρέβλωση σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, με μειωμένη εκπροσώπηση στις ηλικίες 18-34 και ιδιαίτερα στους άνω των 65 ετών, ενώ οι ηλικιακές ομάδες 35-64 εμφανίζονται υπερεκπροσωπημένες, μάλλον λόγω της μεγαλύτερης τριβής με τις δημόσιες υπηρεσίες και της εξοικείωσής τους με τους υπολογιστές η οποία όμως είναι συχνά περιορισμένη στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Η αξιολόγηση χωρίζεται στις εξής τέσσερις κατηγορίες:
Κατηγορία Ι: Κρατικές Υπηρεσίες, περιλαμβάνει κρατικούς φορείς και Ανεξάρτητες Αρχές με πανελλαδικό δίκτυο.
Κατηγορία ΙΙ: Ψηφιακές Υπηρεσίες Κεντρικού Κράτους, αφορά τις ψηφιακές υπηρεσίες κρατικών οργανισμών και Ανεξάρτητων Αρχών.
Κατηγορία ΙΙΙ: Υπηρεσίες Gov.gr, περιλαμβάνει τις Ψηφιακές υπηρεσίες του gov.gr, αναπτυγμένες από το 2020 για την Κεντρική Κυβέρνηση.
Κατηγορία IV: Υπηρεσίες Αυτοδιοίκησης. αφορά υπηρεσίες κυρίως Δήμων και δευτερευόντως Περιφερειών, ενταγμένες στη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν στην Κρήτη συμμετείχαν στην αξιολόγηση 3.535 πολίτες. Εάν υποτεθεί ότι η συμμετοχή ήταν αναλογική του πληθυσμού κάθε Περιφερειακής Ενότητας τότε στην ΠΕ Ρεθύμνου συμμετείχαν στην αξιολόγηση κατ’ εκτίμηση περίπου 480 πολίτες.
Παρακάτω παρουσιάζεται η αξιολόγηση των συνολικά πέντε (5) Δημοσίων Υπηρεσιών της Κατηγορίας Ι και η σύγκριση που πραγματοποιήσαμε με τη γενική πανελλαδική βαθμολογία. Κάθε πολίτης είχε την δυνατότητα να βαθμολογήσει τις υπηρεσίες στην κλίμακα από 1 έως 10 όπως και να μην βαθμολογήσει κάποια μεμονωμένη υπηρεσία είτε επειδή δεν γνώριζε είτε διότι δεν επιθυμούσε.
Από τα παραπάνω αποτελέσματα, προκύπτει σαφώς το πολύ θετικό συμπέρασμα ότι οι εν λόγω υπηρεσίες του Ρεθύμνου είναι είτε κοντά στην εθνική γενική βαθμολογία των αντίστοιχων υπηρεσιών είτε την ξεπερνούν σημαντικά με τη μεγαλύτερη επίδοση να προκύπτει για το τμήμα Αδειών Διαμονής Ρεθύμνου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης.
Αντίστοιχη σύγκριση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί και για υπηρεσίες παρεχόμενες από τους ΟΤΑ που συμπεριλαμβάνονται στην Κατηγορία ΙV της αξιολόγησης, όμως, για τους ΟΤΑ θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Παρ’ όλα αυτά, αξίζει να σημειωθεί η επίδοση του ΚΕΠ Δήμου Ρεθύμνου το οποίο βαθμολογήθηκε με 6,7 έναντι πανελλαδικής γενικής βαθμολογίας 6,2 για τα ΚΕΠ, καταγράφοντας έτσι θετική διαφορά μισής (0,5) μονάδας που αντιστοιχεί σε 8,06% καλύτερη επίδοση συγκριτικά με την εθνική επίδοση των ΚΕΠ.
Εν κατακλείδι, η πρώτη εφαρμογή της ηλεκτρονικής αξιολόγησης των δημοσίων υπηρεσιών από τους πολίτες, αν και σημείωσε χαμηλές πτήσεις με μάλλον αυστηρές βαθμολογίες μπορεί να προσφέρει χρήσιμα συμπεράσματα για τις υπηρεσίες. Ένα πρώτο θετικό συμπέρασμα για το Ρέθυμνο αφορά τις επιδόσεις των ανωτέρω υπηρεσιών καθώς υπερβαίνουν την πανελλαδική βαθμολογία των αντίστοιχων υπηρεσιών. Βέβαια το γεγονός αυτό δεν αναιρεί την ανάγκη για βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών με συνέπεια και επαγγελματισμό ώστε η Δημόσια Διοίκηση να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών.
*Ο Σταύρος Σκεπετζής είναι Απόφοιτος Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης
