• Μια όαση στο κέντρο της πόλης των Αθηνών
Όπως πάντα, το ΔΣ του ιστορικού συλλόγου Ρεθύμιων Αττικής «ΤΟ ΑΡΚΑΔΙ» πρωτοτύπησε και προσκάλεσε τα μέλη του σε μια πρωινή ξενάγηση ώστε να υποδεχτεί το καλοκαίρι στον εμβληματικό κήπο της Βασίλισσας Αμαλίας «Εθνικό κήπο» την Κυριακή 01η Ιουνίου 2025 ώρα 11:00 π.μ. στην είσοδο του επί της Λεωφ. Αμαλίας αρ.1, που σίγουρα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πόλης μας αλλά και της παιδικής μας αθωότητας.
Η πρόσκληση βρήκε μεγάλη απήχηση από τα μέλη μας και παρά τον περιορισμένο αριθμό δήλωσαν συμμετοχή 40 άτομα όλων των ηλικιών.
Η ξενάγηση κράτησε περίπου μία ώρα με πολύ γλαφυρό και ξεκούραστο ρυθμό έχοντας σύμμαχο τον εξαιρετικό καιρό. Δράξαμε δε την ευκαιρία να απολαύουμε την ωραία εκδήλωση της αλλαγής φρουράς των Ευζώνων αφού συνέπεσε με την ώρα συνάντησης μας.
Το καλωσόρισμα μας έδωσαν οι γηραιές ουασιγκτόνιες, ενώ τα δαιδαλώδη δρομάκια μας οδήγησαν κάτω από το βλέμμα των μαρμαρωμένων ηρώων και ευεργετών όπως του Αριστ. Βαλαωρίτη, Ι. Ευνάρδου, Ι. Καποδίστρια, Ζαν Μωρεάς (Jean Moreas), Δ. Σολωμού, Σπ. Σαμαρά., σε καλά κρυμμένα σημεία που είναι συνυφασμένα όχι μόνο με την δημιουργό του Κήπου, την βασίλισσα Αμαλία, αλλά και με σπουδαίες προσωπικότητες όπως ο Πεισίστρατος, ο Αριστοτέλης, ο Αδριανός, αλλά και ο Απόστολος Παύλος!
Και τι δεν είδαμε σε αυτόν τον κήπο, ο οποίος διαθέτει επτά λίμνες, ενώ τον απαρτίζουν 7.000 δένδρα, 40.000 θάμνοι και άλλα φυτά, που ανήκουν σε 519 είδη και ποικιλίες.
Ο Εθνικός μας κήπος είναι μοναδικός στο είδος του, με πλούσιους συμπαγής φυτικούς όγκους, με σκιερά, ελικοειδή μονοπάτια, χωρίς μεγάλα ανοίγματα, με πολλά σημεία έκπληξης. Όταν το 1837 η Βασ. Αμαλία έφτασε στην Αθήνα, βρήκε τον τόπο αυτό απογυμνωμένο, χωρίς ίχνος βλάστησης, παρόλο που στην αρχαιότητα η περιοχή φημιζόταν για τους δεντρόκηπους και τα άλση της. Επιθυμία της ήταν να δημιουργήσει ένα κήπο εξωτικό, με πολύ σκιά, με φυτά από όλο τον κόσμο. Η αρχική του έκταση ήταν μόλις τριάντα στρέμματα, έπειτα από πολλές σταδιακές απαλλοτριώσεις έλαβε το σημερινό του μέγεθος το 1852 (158 στρέμματα). Πολλά φυτά από αυτά που εισήχθησαν τότε εγκλιματίστηκαν και χρησιμοποιούνται ευρέως στη σύγχρονη ελληνική κηποτεχνία, μερικά παραδείγματα είναι ο Ευκάλυπτος, η Ψευτοπιπερια, η Καζουαρίνα, η Ποινσέτια, ο Χειμώνανθος, η Αγγελική, η Ερυθρίνια, ο Στεφανότης, η γλυσίνια, η Μαντεβίλλα κ.ά.
Φυτά κατέφθαναν από διάφορα μέρη του κόσμου, ο βασιλιάς της Αιγύπτου δώρισε φοίνικες, (Phoenix dactylifera), τη γνωστή χουρμαδιά, η βασίλισσα της Ισπανίας τριανταφυλλιές από τη Γρανάδα, η αυτοκράτειρα της Βραζιλίας, 75 δέντρα και θάμνους που μετεφέρθησαν σε χρόνο ρεκόρ για την εποχή, μέσα σε δύο μήνες. Ο πρίγκιπας της Ορλεάνης δώρισε στο κήπο της Αμαλίας μια Ιτιά κλαίουσα που είχε φυτρώσει δίπλα στο τάφο του Ναπολέοντα, ο Δήμος Σπάρτης χάρισε 300 μοσχεύματα λεμονιάς, πορτοκαλιάς και άλλων οπωροφόρων.
Ο Εθνικός μας κήπος έχει χαρακτηριστεί ιστορικός τόπος και αποτελεί μνημείο όχι μόνο φυσικής αλλά και πολιτιστικής κληρονομιάς, τα διακοσμητικά στοιχεία που περιλαμβάνει, τα δομικά υλικά, ο φυτικός του πλούτος, οι συνθέσεις του, τα υδάτινα στοιχεία, αποτελούν σημάδια πολιτισμού, τεχνικής, παράδοσης, καλλιτεχνικής δημιουργίας, με λίγα λόγια αντανακλούν την ιστορία μας.
Στον Εθνικό Κήπο βρίσκουν καταφύγιο, φωλιάζουν και αναπαράγονται ελεύθερα αρκετά είδη πανίδας.
Πουλιά: Παπαγάλοι, Τσαλαπετεινοί, Πάπιες, Χήνες, Παγώνια
Μικρά ζώα: Χελώνες, Σκίουροι, Κουνέλια, Αίγαγροι
Ζώα του νερού: Νεροχελώνες, Ψάρια, Φρύνοι
Το νερό με την κυρίαρχη παρουσία στον Εθνικό Κήπο, διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην καθημερινή λειτουργία του. Καλύπτει συνολικά τις ανάγκες άρδευσης της υπάρχουσας βλάστησης, βελτιώνει τους βιοκλιματικούς δείκτες εντός του Κήπου, αλλά παράλληλα αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα χαλάρωσης και αναψυχής των επισκεπτών. Το σύστημα λιμνών, τα υδάτινα στοιχεία και σιντριβάνια, καθώς και εκτεταμένο δίκτυο πέτρινων αρδευτικών αυλάκων, βρίσκονται κατανεμημένα σε όλη την έκταση του Εθνικού Κήπου.
Η κυρία πηγή νερού του Εθνικού Κήπου, εξακολουθεί να είναι το Πεισιστράτειο Υδραγωγείο, το οποίο ουσιαστικά είναι μια υπόγεια συλλεκτήρια στοά στο φυσικό έδαφος, του 6ου αι. π.Χ., μήκους 6,5 χλμ, σε βάθος 10-12μ που αρχίζει να υδρομαστεύει από τη βάση του λόφου του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου (Υμηττός, πάνω από του Παπάγου). Στη συνέχεια ακολουθεί την κοίτη του Ιλισσού, περνάει από την πλατεία του Αγ. Θωμά και τον Εθνικό Κήπο και καταλήγει στην αρχαία Αγορά, την οποία και ύδρευε στην αρχαιότητα. Υπολογίζεται ότι εισέρχεται καθημερινά σημαντική ποσότητα νερού (περίπου 1000-1200 κ.μ.) στη λίμνη επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας και μια επιπλέον ποσότητα σε κεντρικό σημείο του ΕΚ. Το νερό αυτό διανέμεται σε όλη την έκταση του Κήπου (μέσω επιφανειακών αυλακιών και υπόγειου δικτύου) με κύριο σκοπό το πότισμα και την τροφοδοσία των λιμνών, αλλά και την αισθητική αναβάθμιση και την αναψυχή των επισκεπτών.
Ένα από τα εκπληκτικά ευρήματα του Κήπου κατά τις ανασκαφές που έγιναν τον 19ο αιώνα, είναι το ρωμαϊκό μωσαϊκό δάπεδο που ανακαλύφθηκε σε βάθος ενός μέτρου από το αίθριο μιας ρωμαϊκής έπαυλης και θα το συναντήσεις κοντά στην είσοδο της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας.
Ο Κήπος διαθέτει επίσης φυτώριο, παιδική βιβλιοθήκη αλλά και ένα μικρό καφέ. Στην βιβλιοθήκη καταλήξαμε που άνοιξε ειδικά για το σύλλογο μας όπου την ενισχύσαμε δωρίζοντας της βιβλία από τις εκδόσεις του συλλόγου μας αλλά και προσφέροντας στην ξεναγό του Δήμου Αθηναίων το γυλακτήριο των Αγ. Τεσσάρων Νεομαρτύρων.
Δεν μπορούσε να μην τελειώσει η ωραία αυτή ξενάγηση με κρητικό κέρασμα δηλ. ανθότυρο ξηρό Κρήτης, κρίθινο παξιμαδάκι και παγωμένη ρακί. Συμμετείχαν η φιλόλογος Νίτσα Λίτινα, ο δικηγόρος Δημήτρης Φακιδάρης με την παρέα του, η Βαγγελιώ Θεοδωρουλάκη, η Χρυσή Κουτσαυτάκη, η καθηγ. Λενιώ Εμμ. Λιαναντωνάκη με τον ανιψιό της Μανώλη Λιαναντωνάκη, η Τατιάνα Παπαγιαννάκη με την κόρη της Ελιανα και τον φοιτητή εγγόνά της, η Κατερίνα Λενάκη – Τζανιδάκη, η Μαρία Σπανουδάκη, η Μαρία Βασάλου, η Αριστέα Βερνάδου το ζεύγος Γ. Αξελού, η Νίτσα Μαρκάκη με το συζ. της ιατρό Μανώλη Κατσούγκρη , τα μέλη του ΔΣ Ντιντα Κλειδή, Λενιώ Αριστ. Λιαναντωνάκη, Βασιλης Φραγκιαδάκης με τη συμβ/φο συζ. του, το ζεύγος Εμμ. Καλονάκη με τη κόρη τους Μαντώ, ο Γ. Βλατάκης με τη συζ, του Χρυσάνθη κ.ά.
Άξιζε λοιπόν αυτή η ξενάγηση κατά κοινή ομολογία των συμμετεχόντων γεμίζοντας όμορφα την Κυριακή μας, ανανεώνοντας την απόφαση του ΔΣ για άλλες παρόμοιες εποικοδομητικές ξεναγήσεις στο κλεινόν άστυ στο προσεχές μέλλον. ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ!
