Του ΚΩΣΤΑ ΦΑΛΑΓΓΑ*
Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειακών επιχειρήσεων, οδηγούν στην οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα των τουριστικών προορισμών. Πολλοί είναι ανθεκτικοί και προορατικοί στην καινοτομία, την απασχόληση και την επιχειρηματικότητα. Το παλαιότερο κοινό μοντέλο, είναι η οικογενειακή επιχείρηση. Αυτός ο τύπος συνεργατικότητας, συχνά ανήκει, διοικείται και διευθύνεται από πολλές γενιές συγγενών εξ αίματος ή γάμου. Οι ιδιοκτήτες οικογενειακών επιχειρήσεων μπορούν να διαμορφώσουν το όραμα και τις φιλοδοξίες της επιχείρησής τους. Συνήθως οργανώνουν, ηγούνται και τη διαχειρίζονται.
Στον τομέα της φιλοξενίας και του τουρισμού, πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις λειτουργούν άλλες φορές με καλό κέρδος κι άλλες με λιγότερο ή και μικρά έως σημαντικά προβλήματα. Ιδιοκτήτες-διευθυντές και συγγενείς διευθύνουν οικογενειακές επιχειρήσεις και διαφέρουν από τους ανταγωνιστές. Η ιδιοκτησία τους μπορεί να τους επιτρέψει να δράσουν γρήγορα και να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες marketing. Τα μέλη της οικογένειας μπορεί να έχουν στενότερους δεσμούς που τους επιτρέπουν να συνεργάζονται για να προστατεύσουν την υγεία και τον πλούτο τους. Οι μη-οικογενειακές επιχειρήσεις μπορεί να δίνουν προτεραιότητα στην οικονομική απόδοση και το κέρδος των μετόχων, αλλά οι ιδιοκτήτες οικογένειας δίνουν προτεραιότητα στην κληρονομιά, τη φήμη και την κοινότητα όπου επιχειρούν.
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις τουρισμού και φιλοξενίας διαφέρουν από τις μη οικογενειακές επιχειρήσεις ως προς την ιδιοκτησία, την ηγεσία, την οργάνωση και τις σχέσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να βοηθήσουν ή να εμποδίσουν τις οικογενειακές επιχειρήσεις όλων των μεγεθών να αναπτυχθούν και να διατηρήσουν νέες επιχειρήσεις. Οι υπεύθυνοι τουριστικών οικογενειακών επιχειρήσεων ενδέχεται να δυσκολεύονται να εξισορροπήσουν τους επιχειρηματικούς με τους οικογενειακούς στόχους. Άλλες έρευνες έδειξαν ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις είχαν διαφορετικούς στόχους από τις μη-οικογενειακές επιχειρήσεις. Ορισμένοι σύμβουλοι επιχειρήσεων, παρατήρησαν ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις έδωσαν προτεραιότητα στα οικογενειακά συμφέροντα έναντι των επιχειρηματικών στόχων. Οι επιτυχημένες εταιρείες τους μπορεί να τους επιτρέψουν να μεταφέρουν την εταιρεία τους στην επόμενη γενιά. Και πάλι, αυτό απαιτεί οικονομική επιτυχία.
Πολλοί εσωτερικοί και εξωτερικοί παράγοντες ενδέχεται να επηρεάσουν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές των οικογενειακών επιχειρήσεων τουρισμού και φιλοξενίας, την επιχειρηματική και βιώσιμη ανάπτυξη καθώς και την καινοτομία. Οι οικογενειακές εταιρείες δίνουν προτεραιότητα στην οικογενειακή κληρονομιά, την εμπιστοσύνη, την πίστη και τη φήμη εκτός από το κέρδος, όπως προανέφερα. Επίσης θα πρέπει να συνεργαστούν με τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των ανταγωνιστών, για να επωφεληθούν από συνεργατικούς πόρους και δυνατότητες, να αυξήσουν τις οικονομίες κλίμακας και να ευδοκιμήσουν σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον.
Εγώ προσωπικά προέρχομαι από μία οικογενειακή επιχείρηση. Η ιδρυτής και μητέρα μου Μαρία Πωλογεώργη με όλες τις ικανότητες, το δυναμικό της χαρακτήρα και το όραμα που έκτισε πριν από δεκαετίες μόνη της, κατάφερε να δημιουργήσει ένα ξενοδοχείο μεγάλης δυναμικότητας στο Μπαλί Ρεθύμνου. Προνόησε, όπως και αρκετοί ιδρυτές ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, να προσφέρει άπλετα τις δυνατότητες εκπαίδευσης στην επόμενη γενιά, δηλαδή εμένα, ώστε να συνεχιστεί η επιχείρηση και να μεταβεί στη 2η γενιά επιχειρηματιών. Θα αναρωτηθείτε γιατί να γράψω ένα τέτοιο άρθρο. Θέλω να τονίσω στις λίγες επόμενες γραμμές που απομένουν τα εξής βασικά χαρακτηριστικά τα οποία παρέλαβα και για τα οποία είμαι υπερήφανος:
– Χωρίς τον Άνθρωπο η επιχείρηση είναι ένα κενό κουτί. Ο Άνθρωπος, δηλαδή το ανθρώπινο δυναμικό προσφέρει την ψυχή στο σώμα της επιχείρησης και με αυτό το σκεπτικό επιτυγχάνει στη δραστηριότητά της.
– Οι σχέσεις με τους προμηθευτές, τους εργολάβους, το συνεργατικό κλίμα και η ακέραιη ανταπόδοση της συνεργασίας είναι βασικός παράγοντας ισορροπίας και επιτυχίας
– η προσήλωση στους στόχους, εξίσου σημαντικό μάθημα
– Ο επιχειρηματίας οφείλει να έχει κτίσει ένα εαυτό στον οποία έχει εδραστεί η πίστη στις ικανότητες και το αποτέλεσμα, μου έλεγε πάντα και μου λέει: «εάν ξεκινήσεις κάτι πρέπει να το τελειώσεις» και «εάν πιστεύεις ότι μπορείς να το κάνεις, τίποτα δεν θα σε εμποδίσει, απλά κάνε το και δεν χρειάζεται να είναι τέλειο».
Όταν ένας 2ης γενιάς επιχειρηματίας έχει παραλάβει τέτοιου είδους «αποφθέγματα», και έχει αναπτυχθεί πάνω σε ένα τέτοιο «μεταπτυχιακό», η επιτυχία εάν δεν είναι σίγουρη, είναι τουλάχιστον δεδομένη κατά πολύ, ειδικά όταν το οργανωτικό πλαίσιο και η προετοιμασία για κάθε βήμα έχει γίνει με ιδιαίτερη επιμέλεια.
Σήμερα την πιέζω συνεχώς, παρότι και η ίδια το κάνει, να έχει όσο πιο πολύ χρόνο μπορεί να μεταδώσει και στην 3η γενιά όσα «αποφθέγματα» δεν πρόλαβα να παρακολουθήσω, ή δεν άκουσα στο παρελθόν.
Είναι ένα άρθρο το οποίο το έγραψα συνεπαρμένος από επιχειρηματικό πνεύμα, συναίσθημα και οικογενειακή ιστορία, στοιχεία που μπολιάζουν το χαρακτήρα.
*Ο Κώστας Φάλαγγας είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με την παράταξη της «Νέας Αντίληψης» του Γιώργη Μαρινάκη. Ξενοδόχος, σύμβουλος Τουριστικών Επιχειρήσεων και εισηγητής στο École de Management du Tourisme (Lyon, Nantes, Montpellier, Bordeaux)
