Οριστική χαρακτηρίζεται, πλέον, η απένταξη του έργου του δημοτικού πάρκινγκ των Τεσσάρων Μαρτύρων από το πρόγραμμα του ΕΣΠΑ από το οποίο είχε λάβει απόφαση ένταξης τον Μάρτιο του 2023. Η απώλεια των ευρωπαϊκών κονδυλίων συνολικού ύψους 10 εκ. ευρώ, οδηγεί σε τέλμα ένα ζωτικής σημασίας, για το Ρέθυμνο, έργο το οποίο παρότι έχει εξασφαλίσει επιπλέον 10 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και επιπλέον 5 εκ. ευρώ από πόρους του δήμου, φαίνεται προς το παρόν να μην προχωρά αφού τα χρήματα δεν επαρκούν.
Το έργο είχε σχεδιαστεί να δημοπρατηθεί ως ενιαίο με μία διακήρυξη και με τρεις διακριτές πηγές χρηματοδότησης: ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης και πόρους του δήμου Ρεθύμνου. Αναλυτικότερα, για τον υπόγειο χώρο στάθμευσης από τη στάθμη μηδέν και κάτω η χρηματοδότηση θα είναι από το ΕΣΠΑ, ενώ το Ταμείο Ανάκαμψης θα χρηματοδοτήσει το έργο από τη στάθμη μηδέν και πάνω.
Η απένταξή του έχει προκαλέσει τη σφοδρή αντίδραση του δημάρχου Ρεθύμνης, Γιώργη Μαρινάκη, ο οποίος έθεσε το θέμα και στον πρωθυπουργό στο πλαίσιο της σχετικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο, παρουσία πολυπληθούς κυβερνητικού κλιμάκιου, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι: «Πρόκειται για έργο ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση του έντονου κυκλοφοριακού προβλήματος του Ρεθύμνου, το οποίο εντάχθηκε μετά πολλών επαίνων στο Πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0» (Ταμείο Ανάκαμψης) και το ΕΣΠΑ (ΠΕΚΑ) αλλά παρά την εξασφαλισμένη χρηματοδότησή του (και από πόρους του δήμου) ουδέποτε εγκρίθηκαν τα τεύχη δημοπράτησής του, τα οποία αποστείλαμε στο τομεακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ (ΠΕΚΑ) τον Νοέμβριο 2023.
Οι αιτιάσεις που προβάλλουν οι υπηρεσιακοί παράγοντες των υπουργείων, δεν αφορούν τον δήμο Ρεθύμνης. Στο υπόμνημα που σας εγχείρησα κατά την έλευσή σας στο Ρέθυμνο τον π. Ιούνιο, σας είχα εκφράσει την αγωνία μας για τον κίνδυνο απένταξης μέρους του έργου, λόγω των οροσήμων του προγράμματος Ελλάδα 2.0, εξέλιξη που θα σηματοδοτούσε τη μη υλοποίησή του. Δυστυχώς, επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι μας. Παρότι δεν είναι πλέον από τα έργα που θα υλοποιηθούν διότι, όπως διαπίστωσα σε πρόσφατη συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης Έργων ΕΣΠΑ στην οποία συμμετέχω, τα όνειρα των Ρεθεμνιωτών «καταβυθίστηκαν» στον Φαληρικό Όρμο, παραμένει πάγιο και ισχυρό αίτημα της κοινωνίας του Ρεθύμνου, όπως προκύπτει και από τα συχνά σχετικά δημοσιεύματα στον τοπικό Τύπο και τις αναφορές στα social media».
Γ. Ζερβός: «Το έργο δεν πληροί τις προϋποθέσεις που τίθενται και από το ευρωπαϊκό, αλλά και από το εθνικό, είτε θεσμικό είτε κανονιστικό πλαίσιο, για να χρηματοδοτηθεί»
Τη δική του απάντηση στον δήμαρχο Ρεθύμνης για τους όρους και τις διαδικασίες του προγράμματος, δίδει ο Γιώργος Ζερβός, γενικός γραμματέας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, αρμόδιος για τη διαχείριση των τομεακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, επισημαίνοντας επί της ουσίας ότι το έργο δεν θα μπορούσε να δημοπρατηθεί, καθώς δεν είχε προηγηθεί δαπάνη 5% μέχρι το τέλος του 2023, όπως προβλέπεται στους όρους του προγράμματος.
Ειδικότερα, μιλώντας στον ΣΚΑΪ Κρήτης και στους Σωτήρη Μεταξά και Κώστα Κεφαλογιάννη, ο κ. Ζερβός τόνισε: «Αυτό το έργο εντάχθηκε στις 14 Μαρτίου του 2023. Είναι ένα έργο που ήταν ξεκάθαρο ότι δεν επρόκειτο να τελειώσει μέχρι το τέλος του 2023, οπότε τελείωνε η προηγούμενη προγραμματική περίοδος. Ήταν ένα έργο που θα χρηματοδοτούνταν από προγράμματα δύο προγραμματικών περιόδων, του 2014-2020 και του 2021-2027. Είναι σημαντικά αυτά. Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό 1303 και τον 2039, για να μπορέσει ένα έργο να χρηματοδοτηθεί από δύο προγραμματικές περιόδους, προαπαιτούμενα είναι δύο: να έχει σύμβαση και να έχει και μία δαπάνη. Το ποσοστό της δαπάνης με μεταγενέστερο έγγραφο των υπηρεσιών της Επιτροπής προσδιορίστηκε στο 5%. Το έργο αυτό όχι απλώς δεν είχε σύμβαση, αλλά ήρθε στις 19 Δεκεμβρίου του 2023 στην αρμόδιο υπηρεσία, να δοθεί προέγκριση για δημοπράτηση, για να γίνει η προκήρυξη για να βρεθεί ανάδοχος. Ακολουθώντας τις διαδικασίες του 4412 ούτε σήμερα δεν θα είχε υπογραφεί η σύμβαση. Άρα είναι ένα έργο που δεν πληροί τις προϋποθέσεις που τίθενται και από το ευρωπαϊκό, αλλά και από το εθνικό, είτε θεσμικό είτε κανονιστικό πλαίσιο, πώς είναι δυνατόν να χρηματοδοτηθεί; Αυτό αφορά το κομμάτι του ΕΣΠΑ. Εντάχθηκε στις αρχές Μαρτίου του 23 και 19 Δεκεμβρίου ήρθε το αίτημα για να δημοπρατηθεί το έργο. Εδώ έχουμε ένα ζήτημα. Γνωρίζει ο Δήμαρχος και το έχουμε συζητήσει και κατ’ ιδίαν. Στις 3 Δεκεμβρίου είπε ο δήμαρχος που παρευρέθηκε στην Επιτροπή με δική του τοποθέτηση, απάντησαν οι ειδικές αρχές, αυτό το οποίο σας ανέφερα και δεν διατυπώθηκε αντίθετη διαφορετική άποψη από τις υπηρεσίες ευρωπαϊκής επιτροπής, οι οποίες συμφώνησαν: ότι ορθώς έγινε η διαδικασία. Προφανώς, είναι μία αναπτυξιακή παρέμβαση που χάνει τη χρηματοδότηση. Πάρα πολλά έργα δήμων βρίσκονται σε αυτή τη θέση, γιατί δεν κατέστη δυνατό να μεταφερθούν, αλλά από τη μία στιγμή πρέπει να συγκεράσουμε το ιδεατό με το εφικτό. Το εφικτό είναι ότι εννέα μήνες δεν έγινε καμία κίνηση εκ μέρους του δικαιούχου, μετά την ένταξη του έργου, προϋπολογισμού 9,5 εκ. ευρώ. Με βάση τον κανονισμό, με βάση το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ, ενώ για το Ταμείο Ανάκαμψης δεν μπορώ να σας απαντήσω. Στο νέο πρόγραμμα πρέπει να δούμε τη διαθεσιμότητα των πόρων σε συγκεκριμένο άξονα στις αναπλάσεις. Ο κ. Δήμαρχος μου είπε ότι υπάρχει ένα χαώδες overbooking».
Γ. Μαρινάκης: Το συγκεκριμένο έργο δεν επιτρέπει να μην έχει την πλήρη χρηματοδότηση πριν ξεκινήσει
Ο δήμαρχος Ρεθύμνης Γιώργης Μαρινάκης, μιλώντας στα «Ρ.Ν.» τόνισε ότι θα απαντήσει αναλυτικά στις δηλώσεις του γενικού γραμματέα, εμμένοντας στην άποψή του ότι «τα χρήματα του πάρκινγκ πήγαν στο Φαληρικό Δέλτα».
Επισημαίνει δε ότι «ήταν αδύνατο να κάνει δαπάνη έργου 5% που αντιστοιχεί σε εργασίες 1,3 εκ. ευρώ στο κέντρο της πόλης χωρίς να μπορεί να συνεχιστεί απρόσκοπτα το έργο».
Ο Γιώργης Μαρινάκης μιλώντας στα «Ρ.Ν.» τόνισε: «Θα απαντήσω εγγράφως για το τι μπορούσε να κάνει η συγκεκριμένη διαχειριστική αρχή και δεν το έκανε, για να μην χαθεί το έργο. Όλα θα τα πούμε επακριβώς. Δεν θα επιτρέψω να γίνει «παιχνιδάκι» στην πλάτη μας. Και τον προηγούμενο Ιούνιο το είχα θέσει στο υπόμνημα προς στον πρωθυπουργό το ζήτημα αυτό και έβλεπα τον κίνδυνο».
«Αυτό που λέει 5% σημαίνει 1,3 εκ. ευρώ δαπάνη σε ένα έργο που είναι στην καρδιά της πόλης. Μπορώ να βγω να ξεκινήσω να κάνω δαπάνες σε ένα έργο που δεν μου έχει δώσει εντολή δημοπράτησης; Το συγκεκριμένο έργο δεν επιτρέπει να μην έχει την πλήρη χρηματοδότηση πριν ξεκινήσει. Είναι ένα έργο που είναι μέσα στην καρδιά της πόλης, που η πόλη που πράγματι θα υποστεί τις συνέπειες κατά τον χρόνο κατασκευής του και δεν μπορούσε να γίνει με την προχειρότητα που αντιλαμβάνονται κάποιοι, λέγοντας δημοσιονομικές αρχές που υπάρχουν τρόποι προφανώς για να ξεπεραστούν και θα απαντήσουμε υπεύθυνα», τόνισε ο Γιώργης Μαρινάκης.
Ο γενικός γραμματέας του δήμου Μαρίνος Ρουσιάς ανέλυσε στα «Ρ.Ν.» τις διαδικασίες που προηγήθηκαν για την ένταξη του έργου τον Μάρτιο του 2023.
Όπως είπε στο υπόμνημα που κατατέθηκε στο ΠΕΚΑ (Γενική Γραμματεία Διαχείρισης Τομεακών Προγραμμάτων) εκτός από το έργο κατασκευής του υπόγειου πάρκινγκ, παραλαμβάνονταν τρία υποέργα ακόμα, τα οποία αφορούσαν στην αρχαιολογία, τον ΔΕΔΔΗΕ με κάποια πράγματα που έπρεπε να γίνουν για την υπογειοποίηση και έργα της ΔΕΥΑΡ. Η μόνη δαπάνη που μπορούσε να γίνει από πριν όπως είπε, ήταν από πλευράς της ΔΕΥΑΡ, ως αγορά υλικών για την προετοιμασία της εγκατάστασης του αναδόχου. Μέχρι τότε, εξήγησε, δεν υπήρχε ο όρος για 5%.
Ωστόσο, παρόλα αυτά, επισημαίνεται ότι το έργο θα μπορούσε με απόφαση του γενικού γραμματέα του ΕΣΠΑ να απενταχθεί από τη μια χρηματοδοτική περίοδο και να ενταχθεί στην επόμενη, όπως γίνεται με πολλά έργα του ΠΕΚΑ σε πολλούς δήμους.
Αναλυτικότερα, όπως εξήγησε ο κ. Ρουσιάς: «Το φθινόπωρο ο δήμος έστειλε σχετικά τιμολόγια που αφορούσαν στην αγορά σωλήνων ύψους 5.000 ευρώ και τα δέχτηκε το ΠΕΚΑ με τα τεύχη δημοπράτησης. Εμείς επιδιώξαμε το έργο να περάσει στην επόμενη προγραμματική περίοδο με τη διαδικασία του phasing (τμηματοποιημένη μεταφορά, δηλαδή ότι το έργο έχει ξεκινήσει από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο και μεταφέρεται στη νέα) για να κερδίσουμε χρόνο – να μην έχουμε εντάξεις -απεντάξεις. Κάναμε λοιπόν τη διαδικασία με τη δαπάνη των 5.000 ευρώ – γιατί δεν μπορούσαμε να κάνουμε και άλλα ούτε ο ΔΕΔΔΗΕ μπορούσε να ξοδέψει κάτι, ούτε η Αρχαιολογία, από τη στιγμή που δεν είχαμε σκάψει. Άρα αυτά που μπορούσαμε να κάνουμε τα κάναμε – (τότε δεν υπήρχε το 5%) και ενημερώσαμε σχετικά τη Διαχειριστική Αρχή ότι προχωράμε με το phasing.
Η Διαχειριστική Αρχή είχε δυο επιλογές: Η μία ήταν να μας «περάσουν» το έργο με τη διαδικασία του phasing – μετά μπήκε ο περιορισμός της δαπάνης 5% – οπότε δεν ήταν εφικτό αυτό και είχε επίσης τη δυνατότητα το ΠΕΚΑ να μεταφέρει το έργο του πάρκινγκ, όπως το έκανε σε άλλες περιπτώσεις, -δηλαδή να απεντάξει και να εντάξει εκ νέου το έργο στη νέα προγραμματική περίοδο – όπως έγινε με πάρα πολλά τέτοια έργα του ΠΕΚΑ. Δεν έγινε αυτό και έτσι το έργο απεντάχθηκε».
