Περί ενός ιστορικού μουσείου, ο λόγος
A΄ενότητα: Ο αγώνας ανεξαρτησίας που διήρκεσε ένα αιώνα!
Δεν υπάρχει άλλο προηγούμενο Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα στη παγκόσμια ιστορία , όπως εκείνου του Κρητικού λαού κατά των Οθωμανών κατακτητών του. Διήρκεσε 80 τουλάχιστον συνεχόμενα χρόνια με 9 καθολικές εξεγέρσεις και πολλές δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, αγωνιστές και αμάχους!
Η Ρωμιοσύνη
Άραγε αυτόν τον αγώνα είχε κατά νου ο Ρίτσος όταν έγραφε στη «Ρωμιοσύνη»…:
Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ’ τα ξένα βήματα,
αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο,
αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο…..
και παρακάτω ………
Το χέρι τους είναι κολλημένο στο ντουφέκι
το ντουφέκι είναι συνέχεια του χεριού τους
το χέρι τους είναι συνέχεια της ψυχής τους ..….
Σίγουρα δεν θα μπορούσε να περιγράψει κάποιος με πιο εκφραστικό τρόπο όλα αυτά που πάλεψαν για τόσες δεκαετίες οι Κρήτες αγωνιστές!
Η αναγκαιότητα για ένα μουσείο
Έχουν περάσει 125 τόσα χρόνια, από την ημέρα που στις 5 Νοεμβρίου του 1898 και οι τελευταίοι Οθωμανοί στρατιώτες αποβιβάζονταν στα καράβια της αυτοκρατορίας και εγκατέλειπαν το νησί της Κρήτης μετά από μια κατοχή 230 χρόνων. Ήταν μια κατάκτηση που ναι μεν ισοπέδωσε το νησί αλλά δεν κατάφερε να κάμψει την Εθνική συνείδηση των κατοίκων του, παρ΄ όλες τις αδιάλειπτες προσπάθειες εξισλαμισμού με εξαναγκασμό. Ωστόσο αν συμφωνήσουμε στο ότι ο μοναδικός τρόπος να μεταφερθούν νοερά Έλληνες και ξένοι επισκέπτες σε αλλοτινούς καιρούς είναι η δημιουργία ενός ιστορικού μουσείου, καταλαβαίνουμε το έλλειμμα που υπάρχει, αφού ακόμη δεν έχει ανεγερθεί το αντίστοιχο στην Κρήτη. Η ανέγερση του μουσείου θα επιτελέσει εθνικό σκοπό αφού θα λειτουργεί ως μέσο διδαχής προς τους εντόπιους επισκέπτες των αγώνων του Κρητικού λαού ενώ παράλληλα θα αποτίει και φόρο τιμής στα παγκόσμια ιδανικά της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Επί πλέον θα μας δίνεται η καταπληκτική ευκαιρία ως Κρήτες να προβάλουμε στους διεθνείς μας επισκέπτες, πόσο λιονταρίσια πάλεψε το νησί μας για την ανεξαρτησία του. Το μουσείο θα αφορά όλη τη διαδρομή των αγώνων των Κρητών κατά των Οθωμανών και θα αντιπροσωπεύει ολόκληρο το νησί.
Η περιοχή που ενδείκνυται
Τόσο για τους πολίτες του νησιού, όσο όμως και για τους επισκέπτες η τοποθεσία που θα ανεγερθεί το μουσείο, θα πρέπει να νοηματοδοτεί και την οντολογική του υπόσταση. Να είναι δηλαδή κοντά σε περιοχές που αποτελούσαν τα ορμητήρια των αγωνιστών και όπου είχαν διεξαχθεί μάχες, και συγχρόνως να μπορεί να αντιπροσωπεύσει χωροταξικά ει δυνατόν ολόκληρο το νησί. Οι εξεγέρσεις των επαναστατών πάντα ξεκινούσαν από περιοχές της ενδοχώρας του νησιού, όπου οι μαχητές μπορούσαν να κινηθούν ευκολότερα και με περισσότερη ασφάλεια και συνήθως ήταν ορεινές και δύσβατες. Οι στρατιωτικές μονάδες των Οθωμανών ήταν κυρίως στις πόλεις και στα περίχωρά τους γιατί εκεί κατοικούσε η πλειοψηφία του Μουσουλμανικού στοιχείου, όπως και οι Οθωμανοί αξιωματούχοι. Οι περιοχές όπου συνήθως εκδηλωνόταν οι επαναστατικές κινήσεις, ήταν αρχίζοντας από τα δυτικά, το Σέλινο, η ορεινή Κυδωνία, ο Αποκόρωνας, τα Σφακιά στα Χανιά, ο Άγιος Βασίλειος , το Αμάρι και τον ορεινό Μυλοπόταμο στο Ρέθυμνο, η Μεσσαρά και η Βιάννος στο Ηράκλειο, και το Οροπέδιο Λασιθίου, το Μιραμπέλλο και η ορεινή Σητεία για το Λασίθι. Η περιοχή λοιπόν όπου ενδείκνυται κεντροβαρικά για ολόκληρο το νησί και συγχρόνως νοηματοδοτεί τους αγώνες και τις εξεγέρσεις, είναι η επαρχία του Αγίου Βασιλείου στο Ρέθυμνο και πιο συγκεκριμένα η τοποθεσία Μπαλέ πολύ κοντά στα όρια των δήμων Αγίου Βασιλείου, Ρεθύμνου και Σφακίων. Είναι στην ενδοχώρα του νησιού, τοποθετείται περίπου στο μέσο της Κρήτης και γειτνιάζει με περιοχές που αποτελούσαν ορμητήρια των αγωνιστών, όπως τα Σφακιά, τον Αποκόρωνα, το Αμάρι καθώς και τη Μεσαρά. Παράλληλα συνδέεται με μάχες και πολλούς επαναστατικούς πυρήνες αγωνιστών. Ακόμη ως προς τη λειτουργική διάσταση του μουσείου, η περιοχή βρίσκεται στη διαδρομή του νότιου οδικού άξονα του νησιού που μπορεί να συνδέει και τους τέσσερις νομούς.
Οι αναφορές
Οι αναφορές του μουσείου, θα απευθύνονται σε δύο τουλάχιστον πληθυσμιακές ομάδες επισκεπτών.
Α. Τους ντόπιους επισκέπτες από την Κρήτη ή την υπόλοιπη Ελλάδα, όπως επίσης και τους μαθητές σχολείων όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων.
Β. Τους αλλοδαπούς επισκέπτες, όπου εκείνοι θα εκπλήσσονται με την αυτοθυσία των μαρτύρων του Αρκαδίου αλλά και εκείνων που θυσιάστηκαν στα σπήλαια του Μελιδονίου και της Μιλάτου! Σίγουρα το μουσείο θα καταδεικνύει στους Έλληνες μα πιο πολύ στους αλλοδαπούς επισκέπτες πως οι αγώνες των λαών για ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση όσα χρόνια και να περάσουν κάποια μέρα θα δικαιωθούν!
Η τριπλή διάσταση
Η δημιουργία του μουσείου εκδιπλώνεται σε τρεις διαστάσεις: Την εθνική, τη μορφωτική και την αναπτυξιακή.
α. Ένα ιστορικό μουσείο, πάντα συμβάλλει στην ενδυνάμωση της εθνικής συνείδησης του λαού. Αυτό εξ΄ άλλου εξυπηρετούν και οι χιλιάδες ανδριάντες, προτομές και επιτύμβιες στήλες ηρώων και αγωνιστών που έχουν στηθεί σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας.
β. Η γνώση των ιστορικών αγώνων της χώρας μας και ακόμη περισσότερο της εγγύτερής μας περιοχής δημιουργεί βάσεις παιδείας και γενικότερης μόρφωσης.
γ. Ένα κορυφαίο ιστορικό μουσείο που αναφέρεται σε μια μεγαλόνησο των 700.000 περίπου κατοίκων και των 8.000.000 επισκεπτών κατ΄ έτος, που είναι η Κρήτη, σίγουρα θα αποτελέσει ένα πολύ ισχυρό πόλο επισκεψιμότητας. Εκτιμούμε ότι θα μπορεί να συγκεντρώνει πολλές εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες ετησίως . Η ένταξή του σε πολλαπλές τουριστικές διαδρομές τόσο της Δυτικής όσο και της Ανατολικής Κρήτης, θα δημιουργήσει δευτερογενώς και άλλους πόλους έλξης και επισκεψιμότητας. Έτσι θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να αποτελέσει ένα από τους κορυφαίους προορισμούς του νησιού, εφάμιλλο της Κνωσού, της Φαιστού και του αρχαιολογικού μουσείου του Ηρακλείου. Εδώ μάλιστα αξίζει να σημειώσουμε ότι η Κνωσσός είναι ο 2ος σε επισκεψιμότητα αρχαιολογικός χώρος της χώρας μας μετά την Ακρόπολη των Αθηνών, συγκεντρώνοντας για το 2023 περίπου 1.000.000 επισκέπτες !
Ακολουθεί στο επόμενο φύλλο η Β΄ Ενότητα με τίτλο: Β΄ ενότητα: Ιχνογραφώντας τον ψυχισμό των Κρητών σε ένα μουσείο.
