Φίλοι μου ζήτησαν να γράψω κάτι για την έντονη παραβατικότητα, αγγλιστί Bulling, που παρατηρείται στα σχολεία τη φετινή χρονιά. Από πού να αρχίσει όμως κάποιος και που να τελειώσει; Μετά από διαδρομή 36 χρόνων στην εκπαίδευση έχω να θυμηθώ τόσα πολλά με γονείς και μαθητές, που θα μπορούσα να γράψω τόμους ολόκληρους.
Φταίνε άραγε τα παιδιά; Οι γονείς; Οι εκπαιδευτικοί; Το σύστημα; Η κοινωνία; Και κατά πόσο ο καθένας; Το περίφημο και πολυφορεμένο στην εποχή μας μπούλινγκ, αγγλ. Bullying, ο σχολικός εκφοβισμός δηλαδή, που κάθε μέρα ακούμε στα ΜΜΕ υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει.
Για όσους είμαστε σε ηλικία πάνω από 65, ας θυμηθούμε στιγμές από τα σχολικά μας χρόνια, τη συμπεριφορά των συμμαθητών των εκπαιδευτικών, αλλά και των γονέων απέναντί μας και τη δική μας σ’ αυτούς. Τότε κι αν υπήρχε το μπούλινγκ και μάλιστα σε ημερήσια διάταξη, από όλους προς όλους εμάς! Οι εκπαιδευτικοί προς τους μαθητές, οι μαθητές προς τους μαθητές και ακόμη οι γονείς προς τα παιδιά τους! Μέσα από αυτή τη διαδικασία όμως και τις υπόλοιπες που απαρτίζουν τη σχολική κοινότητα, αλλά και την οικογένεια, μεγαλώσαμε όλοι μας. Υπήρχαν κάποια βασικά στοιχεία τότε, σε όλους μας ανεξαιρέτως, που δυστυχώς σήμερα είναι όλο και περισσότερο δυσδιάκριτα ή απλά δεν υπάρχουν! Ήθος, όρια και αξίες!
Στις περιπτώσεις, που κάποιοι παρεκτρέπονταν, υπήρχε η κατάλληλη νομοθεσία για ποινές και συνετισμό. Σήμερα άραγε δεν υπάρχει; Προφανώς υπάρχει, αλλά είναι τόσο ασήμαντη και διάτρητη, που όχι μόνο δεν συνετίζει τον μαθητή, αλλά ουσιαστικά τον παροτρύνει να συνεχίσει να είναι παραβατικός! Οι λόγοι πολλοί! Κυριότερος όλων το υποτίθεται δημοκρατικό σύνταγμα και μια νομοθεσία, που παρ’ ότι υπάρχουν, δείχνουν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις δεν εφαρμόζονται στο ελάχιστο ή μπάζουν από παντού, με αποτέλεσμα να ευνοούνται οι θύτες και να απογοητεύονται τα θύματα, τα οποία ζητούν το αυτονόητο. Την από το νόμο ελάχιστη δικαίωσή τους. Μεγάλη γάγγραινα επίσης όλοι εμείς οι γονείς, που θεωρούμε ότι όλος ο κόσμος θα πρέπει να περιστρέφεται γύρω από το βλαστάρι μας, δίνοντάς του πάντα δίκιο και ποτέ άδικο, ειδικότερα δε όταν πρόκειται για διαφορά – διένεξη, με το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς.
Και η κοινωνία τι κάνει για όλα αυτά; Εμείς οι πολίτες, πώς αντιδρούμε; Έχουμε όπως πάντα άποψη για όλα, κάνοντας τελικά μάλλον το απόλυτο τίποτε! Ερμηνεύουμε καθένας όπως τον συμφέρει τη νομοθεσία. Φοβόμαστε να εφαρμόσουμε τους νόμους. Φοβόμαστε να συνετίσουμε πλέον τα παιδιά, γιατί λένε είναι αντιπαιδαγωγικό… με αποτέλεσμα το ξεσάλωμά τους σε κάθε δυνατό και αδύνατο επίπεδο. Φοβόμαστε να μάθουμε στα παιδιά μας ότι δεν έχουν μόνο δικαιώματα, αλλά και υποχρεώσεις! Έχουμε μπουχτίσει τα παιδιά στα μπράβο, σε οτιδήποτε κάνουν, χωρίς τις περισσότερες φορές να το αξίζουν! Δεν τα μαθαίνουμε ότι στη ζωή δεν είναι όλα ρόδινα, αλλά υπάρχουν και οι ήττες! Από το έχει δίκιο το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί, περάσαμε στο έχει πάντα δίκιο το παιδί! Φοβόμαστε πλέον να μάθουμε στα παιδιά μας ότι η ευγένεια και ο σεβασμός είναι τσάμπα και δεν αγοράζονται μαθαίνοντάς τους μόνο τον τσαμπουκά. Φοβόμαστε να μιλήσουμε πλέον για ανισότητες, που οπωσδήποτε υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα. Παραποιούμε τις ισότητες. Φοβόμαστε να παραδεχτούμε τα λάθη μας, να κάνουμε σκληρή αυτοκριτική και να δώσουμε δίκιο στον άλλον. Πρέπει απαραίτητα να έχουμε πάντα δίκιο εμείς. Αυτοί που νοιάζονται για το σύνολο, όλο και σπανίζουν. Όλοι νοιάζονται αποκλειστικά για την πάρτη τους. Το σχολείο και ο εκπαιδευτικός αγωνίζονται να μάθουν και να διαμορφώσουν το σωστό άνθρωπο μαθητή, τη στιγμή που δεν προστατεύονται από πουθενά και η νομοθεσία αφήνει στο απυρόβλητο τον μαθητή, δημιουργώντας διαρκώς νέα προβλήματα στην εκπαιδευτική κοινότητα. Ουσιαστική παιδεία που ξεκινά από το σπίτι και συνεχίζεται στο σχολείο, με τη σοβαρή εποπτεία του κράτους, απλά δεν υπάρχει!
Αποτέλεσμα; Μια κοινωνία, που έχει ξεχάσει εντελώς τις αξίες με τις όποιες ανατράφηκαν οι προηγούμενες γενιές, η οποία δίνει σημασία στην καλοπέραση και στην απόλαυση της ζωής της, χωρίς κανένα ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο και τον κόσμο στον οποίο θα ζήσουν αύριο τα παιδιά της. Τα παιδιά της που αύριο θα βγουν στην αγορά εργασίας και στη συνέχεια θα κυβερνήσουν τη χώρα! Και μια δικαιοσύνη που έχει καταφέρει όλο και περισσότεροι να διαμαρτύρονται για τις αποφάσεις της.
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ένας από τους σημαντικότερους διανοητές της Ευρώπης του 20ου αιώνα, έλεγε χαρακτηριστικά πως «η εκπαίδευση και η παιδεία ενός ανθρώπου ξεκινάει από την ηλικία μηδέν έως την ηλικία ωμέγα. Δηλαδή ως τη στιγμή που θα πεθάνει. Ο άνθρωπος διαμορφώνεται συνέχεια» έλεγε και «θα συνεχίσω, για να γίνω πλήρως απεχθής σε αυτούς που με ακούν. Σήμερα οι εκπαιδευτικοί ασχολούνται με τις επαγγελματικές τους διεκδικήσεις, οι οικογένειες ασχολούνται με το να πάρει το παιδί ένα χαρτί και τα παιδιά ασχολούνται με οτιδήποτε άλλο, εκτός από την επένδυση των πραγμάτων που μαθαίνουν. Έτσι, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει εκπαίδευση».
Οι υποτιθέμενες προοδευτικές δυνάμεις του τόπου, έχοντας την ασυλία της προοδευτικότητας και αποφεύγοντας μονίμως να κάνουν σκληρή αυτοκριτική, πέφτουν διαχρονικά σε κοινωνικά λάθη, τα οποία όλο και περισσότερο τα βρίσκουμε μπροστά μας στην καθημερινότητα. Αν πραγματικά θέλουμε το κράτος, οι πολίτες, η κοινωνία να κάνουν βήματα μπροστά, θα πρέπει όλοι μας να καταλάβουμε επιτέλους, ότι κοινωνίες χωρίς παιδεία και εφαρμογή των νόμων, όχι μόνο στη σημερινή εποχή, αλλά από αρχαιοτάτων χρόνων, δεν έχουν κανένα μέλλον. Ειδικότερα δε η νομοθεσία που αφορά ανήλικα παιδιά, τα οποία δεν έχουν αναπτύξει ακόμη τους κατάλληλους μηχανισμούς, ούτε και έχουν τις εμπειρίες, για να διευθετούν τα όποια προβλήματα προκύπτουν, με τον καλύτερο δυνατό και πολιτισμένο τρόπο. Η νομοθεσία μάλλον είναι παραχαϊδευτική για την παραβατικότητα και οι υπεύθυνοι θα πρέπει να τη δουν πολύ σοβαρά άμεσα, αν πραγματικά επιθυμούν μια δραστική, δίκαιη και αποτελεσματική κοινωνική αλλαγή. Κομματικές καπηλείες και φανατισμοί σε τέτοιου είδους σοβαρά κοινωνικά θέματα που διαμορφώνουν το μέλλον της χώρας, δεν χωρούν σε καμία περίπτωση. Οι όποιες αποφάσεις, η νομοθεσία και η γραμμή που θα ακολουθηθεί, θα πρέπει να είναι απόλυτα κοινές και αποδεκτές από όλους τους εμπλεκόμενους, για να μπορούν να εφαρμοστούν απρόσκοπτα στην πράξη. Σε κάθε άλλη περίπτωση η λογική λέει ότι η πορεία της πτώσης, στην παιδεία της νεολαίας μας, απλά θα συνεχιστεί με ότι αυτό συνεπάγεται.
