Η παράσταση «Νικηφόρος Φωκάς» σε σκηνοθεσία Τηλέμαχου Μουδατσάκι

Στην πλατεία του μουσείου Νίκου Καζαντζάκη στη Μυρτιά Ηρακλείου, κάνει πρεμιέρα τη Δευτέρα 10 Ιουλίου η παράσταση «Νικηφόρος Φωκάς», το θεατρικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Την Τετάρτη, 12 Ιουλίου, η παράσταση έρχεται στο Ρέθυμνο και θα παρουσιαστεί στον εμβληματκό χώρο της Ιεράς Μονής Αρκαδίου, ώρα 21.00 ενώ μια τρίτη παράσταση θα ανέβει την Παρασκευή 14 Ιουλίου στην Σητεία, στην Ιερά Μονή Παναγίας Ακρωτηριανής-Τοπλού. Η παρακολούθηση της εκδήλωσης είναι ανοιχτή και δωρεάν για το κοινό.

Η παράσταση είναι μια παραγωγή του μουσείου Καζαντζάκη και εντάσσεται στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 40 χρόνια λειτουργίας του. Ανεβαίνει από το Θέατρο των Vivi σε σκηνοθεσία, κοστούμια και δραματουργική προσαρμογή του Τηλέμαχου Μουδατσάκι.

Ο «Νικηφόρος Φωκάς» του Νίκου Καζαντζάκη είναι ένα υπαρξιακό-ποιητικό δράμα με ιστορικό φόντο. Η συγγραφή του έργου ξεκίνησε στα τέλη του 1915, με τον αρχικό τίτλο «Θεοφανώ», αλλά το 1927 εκδόθηκε με τον οριστικό τίτλο «Νικηφόρος Φωκάς». Η τελευταία φορά που το συγκεκριμένο έργο ανέβηκε στη σκηνή και περιόδευσε στην Κρήτη ανάγεται στο μακρινό 1984 σε παραγωγή τότε του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Χανίων.

Η παράσταση γίνεται με συνδιοργάνωση της Περιφέρειας Κρήτης και των δήμων Αρχανών-Αστερουσίων (ΚΕΔΑΑ), Ρεθύμνου και Σητείας και με την υποστήριξη των Ιερών Μονών Αρκαδίου και Παναγίας Ακρωτηριανής-Τοπλού.

Η παρακολούθηση των παραστάσεων είναι ανοικτή και δωρεάν στο κοινό.

Λίγα λόγια για το έργο

Ο Νικηφόρος Φωκάς ζητά να απαλλαγεί από το βάρος της ζωής, όπως το έχουν συσσωρεύσει οι τύψεις από τους αγώνες-πολέμους στους οποίους είχε αποδυθεί όχι μόνο για να υπερασπιστεί το Βυζάντιο, αλλά και για να εδραιώσει την πίστη στον Χριστό και στην Παναγία, στην οποία ο Καζαντζάκης κάνει πυκνές αποστροφές κατά τη διάρκεια της δράσης. Ο Νικηφόρος, ο οποίος ζητά επίμονα, πριν από τη μοναστική αποδημία του, να καταστήσει «αθάνατο» και το έσχατο λεπτό του επί γης βίου, ενσαρκώνει το ιδεώδες του συγγραφέα για τη μεταποίηση της σάρκας σε πνεύμα. Ο Νικηφόρος ζει ένα υπαρξιακό μαρτύριο, καθώς παραπαίει ανάμεσα στην αμαρτία – όπως την προωθεί «της γυναικός το σώμα», εδώ της Θεοφανούς – και στην πίστη σ’ ένα υπερούσιο απόκοσμο βίο όπου ο άνθρωπος μπορεί να απαλλαγεί από τις ανάγκες του φθαρτού βίου και να θεωθεί.

Η δράση, ωστόσο, αναδεικνύει τη συνωμοσία, όπως την εξυφαίνει η δολοφόνος βασίλισσα, σε σύμπραξη με τον Τσιμισκή, ως μέγα, επί του παρόντος, Δομέστιχο, αλλά και με τον στρατηγό Βούρτση και τον αρχιευνούχο Μιχαήλ, που, με τη σειρά του, προδίδει την εμπιστοσύνη του αυτοκράτορά του. Χαρακτηριστικό, για την οικονομία της δράσης, είναι το όνειρο του Αθανάσιου του Αθωνίτη, πνευματικού πατέρα του Νικηφόρου, όπου προβλέπει τη δολοφονία του αυτοκράτορα. Χαρακτηριστική, επίσης, είναι η προφητεία ότι, αν πέσει η Αντιόχεια τότε θα πέσει, θα δολοφονηθεί και ο Νικηφόρος. Γι’ αυτό και η Θεοφανώ προτρέπει τον Βούρτση, παρά την έμφοβη προτροπή του Νικηφόρου, να σπεύσει να κατακτήσει την περίφημη πόλη. Όμως, η φόνισσα δεν θα απολαύσει ούτε τον ερωτικό βίο που είχε ονειρευτεί με τον Τσιμισκή αλλά ούτε και τον ζηλευτό θρόνο.

Ο Νίκος Καζαντζάκης θα ακολουθήσει εδώ το μέγα μάθημα των κλασικών δραματικών ποιητών για την κάθαρση.