Σε βροχοπτώσεις που θα αποδειχθούν «ευεργετικές» ελπίζουν οι ελαιοπαραγωγοί το επόμενο χρονικό διάστημα, προκειμένου να ξεκινήσουν τη συγκομιδή των ελιών και να εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή ποιότητα των καρπών
Σε κατάσταση αναμονής βρίσκονται οι ελαιοπαραγωγοί του νησιού για τη συγκομιδή της σοδειάς των ελαιόδεντρων, με την παρατεταμένη ανομβρία και την έλλειψη βροχοπτώσεων να προκαλούν ανησυχία καθώς εκφράζονται φόβοι για μειωμένη απόδοση των καρπών σε ελαιόλαδο.
Τα περισσότερα ελαιόδεντρα στην Κρήτη όπως λένε είναι βροχοδοτούμενα με αποτέλεσμα οι καρποί τον τελευταίο καιρό να παρουσιάζουν συρρίκνωση, η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αδυναμία αξιοποίησής τους από τα ελαιοτριβεία για την παραγωγή ελαιολάδου.
Η όποια αισιοδοξία είναι συγκρατημένη αισιοδοξία καθώς όπως υποστηρίζουν τα αρχικά δείγματα της μάλαξης της ελαιοζύμης από τα ελαιοτριβεία φαίνεται να αποδίδουν ακόμα και στο 25% του καρπού. Οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι η φετινή ελαιοπαραγωγή βρίσκεται σε καλύτερο επίπεδο από πέρσι από άποψη ποιότητας και ποσότητας, αλλά δεν θα εμφανίσει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα του κλάδου, ο οποίος με βάση τις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες της περασμένης άνοιξης προσδοκούσε, σε μία αποδοτικότερη, για την ελαιοπαραγωγή, χρονιά.
Η ηλιοφάνεια έχει βοηθήσει στην καταπολέμηση του δάκου και άλλων ασθενειών των φυτών, με αποτέλεσμα τα δέντρα να κρίνονται υγιή, εμφανίζοντας καλές οξύτητες στους καρπούς, το οποίο αποτελεί σημαντικό δείγμα υψηλής ποιότητας. Από την άλλη, «βραχνάς» και δεδομένος πονοκέφαλος πρέπει να θεωρείται η εύρεση εργατικών χεριών για τους παραγωγούς, οι οποίοι αναγκάζονται να επιστρατεύουν ακόμα και μέλη της οικογένειας, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες της ελαιοπαραγωγής. Οι ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό ανεβάζουν κατακόρυφα τις απαιτήσεις του υπάρχοντος διαθέσιμου προσωπικού, με μεροκάματα που αγγίζουν τα 80 και τα 90 ευρώ, μαζί με κάλυψη εξόδων διαμονής και διατροφής. Από τη μεριά τους, οι εποχικοί εργαζόμενοι συναντούν προβλήματα στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ με την αναγνώριση των ασφαλιστικών εισφορών της εργασίας τους, με αποτέλεσμα να μην τους επιτρέπεται η είσοδος στο ταμείο ανεργίας μετά το πέρας της περιόδου της συγκομιδής.
«Καλύτερη από πέρσι αλλά όχι πλούσια η παραγωγή»
Ο Νίκος Μιχελάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελαιοκομικών δήμων Κρήτης μιλώντας στα «Ρ.Ν.» σχημάτισε μία εικόνα για τη συγκομιδή της ελιάς αυτόν τον καιρό, με τους παραγωγούς βιολογικών καλλιεργειών να είναι οι πρώτοι που ξεκίνησαν το μάζεμα: «Το μάζεμα των ελιών βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, έχουν αρχίσει και προχωρούν μόνο όσοι έχουν βιολογικές καλλιέργειες. Αυτοί συγκομίζουν νωρίτερα τις ελιές τους γιατί φοβούνται να μην προκληθούν από δάκο, καθώς είναι περισσότερες ευαίσθητες απέναντι στις ασθένειες. Αυτό το κάνουν, επίσης, για να μην οδηγηθούν στο να χρησιμοποιήσουν φάρμακα που δεν τους επιτρέπονται. Όλοι οι παραγωγοί και οι αγρότες βιολογικών καλλιεργειών έχουν ξεκινήσει. Υπάρχουν και περιπτώσεις ελαιοτριβείων που έχουν ξεκινήσει κανονικά, συγκεκριμένα ένα ελαιοτριβείο στα Χανιά έχει βγάλει ήδη 50 τόνους λάδι, το οποίο είναι καλής οξύτητας και οι αποδόσεις του καρπού προς λάδι είναι καλές, δηλαδή γύρω στο 20%».
Η απογοητευτική για τα δεδομένα του κλάδου περσινή συγκομιδή είναι έτοιμη να διαδεχθεί μία σαφώς καλύτερη και μεγαλύτερη ελαιοπαραγωγή, ενώ οι βροχές αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για την ανακούφιση των αγροτών. Ο κ. Μιχελάκης σημειώνει: «Η παραγωγή φέτος θα είναι ελαφρά καλύτερη από την περσινή, αλλά όχι πλούσια. Σε περιοχές της Κρήτης όπως τα Χανιά, όπου έχουν υπάρξει ικανοποιητικές βροχές, η παραγωγή είναι αρκετά ανεβασμένη. Οι λιανιοελιές στο Ρέθυμνο βρίσκονται σε καλή κατάσταση, καθώς τα περισσότερα δέντρα είναι νέα ακόμα, δεν έχουν μεγαλώσει αρκετά για να αρχίσουν να ξεφεύγουν από την απόδοσή τους και την ισορροπία τους, όλα έχουν καλή καρποφορία. Το ίδιο ισχύει και στο Αμάρι και στο Χαμαλεύρι, υπάρχει μία παραγωγή υψηλού επιπέδου σε ποιότητα και ποσότητα. Η χρονιά πέρσι ήταν άθλια και συνήθως οι ελιές αν δεν καρποφορήσουν τη μία χρονιά θα το κάνουν την επόμενη. Κανονικά θα έπρεπε να έχουμε πλούσια παραγωγή, αλλά αυτό δεν συμβαίνει για δύο παράγοντες. Πρώτον, είχαμε υψηλές θερμοκρασίες και χαμηλές βροχοπτώσεις την άνοιξη, επομένως δεν είχαμε καλό δέσιμο στις περισσότερες περιοχές της Κρήτης. Δεύτερον, είχαμε μία συνεχή ανομβρία με παρατεταμένη απουσία βροχοπτώσεων. Οι περισσότεροι ελαιώνες στην Κρήτη είναι βροχοδοτούμενοι, δηλαδή δεν ποτίζονται. Αν δεν υπάρχει βροχή, πώς θα επιβιώσει και θα ακμάσει ο καρπός και η παραγωγή;».
Ο καρπός της ελιάς πρέπει να επανέλθει σε σωστή μορφή, καθώς η ταλαιπωρία που υφίσταται με τις παρατεταμένες συνθήκες ξηρασίας έχουν οδηγήσει στη συρρίκνωσή του: «Έχει πολύ μεγάλη σημασία αν θα βρέξει ή όχι τώρα. Στις ελιές που δεν αρδεύονται, ο καρπός έχει συρρικνωθεί σε μέγεθος, επομένως δεν μπορεί να σχηματίσει και να παράξει λάδι. Επί της ουσίας δεν θα αποδίδει στο ελαιοτριβείο αυτά που αναμένονται. Όλοι οι αγρότες περιμένουν να βρέξει, να επανέλθει ο καρπός στη σωστή του μορφή και μετά να πάνε να μαζέψουν. Η βροχή σε αυτό το χρονικό σημείο δεν σημαίνει ότι θα κάνει τον καρπό να επανέλθει πλήρως, αλλά σίγουρα θα βελτιώσει την παραγωγή. Ήδη ο καρπός έχει υποστεί μία μεγάλη ταλαιπωρία. Ο καρπός και τα δέντρα χρειάζονται υγρασία στο έδαφος και ηλιοφάνεια, με τη δεύτερη που έχουμε να βοηθάει αρκετά».
«Από τις 15 Νοεμβρίου θα ξεκινήσουν το μάζεμα της ελιάς οι περισσότεροι παραγωγοί»
Ο Γιάννης Γλεντζάκης, πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ρεθύμνου σε δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.», τόνισε ότι η απόδοση της ελιάς δεν εμφανίζει μειώσεις σε σχέση με πέρυσι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρχαν προσδοκίες για κάτι καλύτερο τη φετινή ελαιοπαραγωγή χρονιά. «Υπάρχει μεγάλη ανομβρία που προκαλεί τεράστια προβλήματα στα δέντρα, πολλοί φοβούνται να ραντίσουν τα δέντρα τους γιατί μπορεί να ξεραθούν και οι αποδόσεις ναι μεν είναι καλές, κυμαίνοντας σε τέσσερα – πέντε κιλά ελιάς προς ένα κιλό ελαιόλαδο, όμως ένα ελαιόδεντρο που θα έβγαζε 15 κιλά υπό φυσιολογικές συνθήκες, τώρα θα σου βγάλει 10. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν έχει λάβει νερό και αν δεν υπάρχει σωστή διαχείριση στα δέντρα, μπορεί να μαραθούν. Δεν έχουμε μειωμένη απόδοση σε σχέση με πέρυσι, αλλά έχουμε μειωμένη απόδοση σε σχέση με αυτό που θα μπορούσαμε και περιμένουμε. Χάνονται αρκετά ελαιόλαδα».
Οι παραγωγοί περιμένουν υπομονετικά, με την κορωνέϊκη ελιά να συρρικνώνεται προοδευτικά, λόγω της ανομβρίας, ρεαλιστικός στόχος η έναρξη της ελαιοπαραγωγής, για το μεγαλύτερο κομμάτι του κλάδου, μετά τις 15 Νοεμβρίου, όπως αναφέρει ο κ. Γλεντζάκης: «Υπάρχουν πολλοί παραγωγοί που περιμένουν να βρέξει και δεν μαζεύουν, διότι η κορωνέϊκη ελιά έχει τεράστιο πρόβλημα, είναι πολύ μικρή και μαζεμένη. Όποιοι ράντισαν μέχρι στιγμής έχουν σταματήσει. Είναι τεράστιο το πρόβλημα, ειδικά στο δυτικό Ρέθυμνο καθώς οι ελιές πέφτουν. Στα Κορωνέϊκα δεν μαζεύει σχεδόν κανείς αυτή τη στιγμή, γιατί θέλουν να εξασφαλίσουν ευνοϊκότερες συνθήκες για την απόδοση σε λάδι. Από τις 15 μέχρι τις 20 Νοεμβρίου έχουν θέσει ως στόχο να ξεκινήσουμε να μαζεύουμε. Αν βρέξει καλώς, αλλά αν δεν το κάνει φοβόμαστε ότι θα ξεραθούν τα δέντρα. Μακάρι να βρέξει τις επόμενες μέρες, να περιμένουμε περίπου δύο εβδομάδες και να ξεκινήσουμε το μάζεμα για καλύτερα αποτελέσματα».
Ο δάκος και οι λοιπές αρρώστιας που πλήττουν ανά τους καιρούς τα δέντρα δεν ανησυχεί τους παραγωγούς αυτή τη στιγμή, καθώς οι φυτικές ασθένειες έχουν περιοριστεί. «Ο δάκος έχει περιοριστεί, όπως και οι υπόλοιπες αρρώστιες στα δέντρα. Βγαίνουν ελιές με πολύ υψηλή ποιότητα, το οποίο είναι και το πιο σημαντικό», συμπληρώνει ο κ. Γλεντζάκης.
«Δυσεύρετα τα εργατικά χέρια και υψηλό το κόστος του διαθέσιμου προσωπικού»
Οι παραγωγοί παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους, όσον αφορά την κάλυψη των εργατικών αναγκών για την ελαιοπαραγωγή, πολλές φορές ακόμα και με δική τους συμμετοχή στο μάζεμα των ελιών, όπως υπογραμμίζει ο κ. Μιχελάκης: «Είναι γνωστό ότι δεν υπάρχουν εργατικά χέρια, τα ημερομίσθια έχουν ανέβει κατακόρυφα και προσπαθούν όλοι εξ ιδίων να κάνουν τη συγκομιδή, όσοι μπορούν βάζοντας και τις οικογένειές τους, ή επιστρατεύοντας φοιτητές. Είναι μία τεράστια δυσκολία που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια, η οποία αντιμετωπίζεται με κινήσεις και πρωτοβουλίες από τους ίδιους τους παραγωγούς».
Το μεγαλύτερο κομμάτι του προσωπικού αποτελείται από αλλοδαπούς εργάτες, με τη νέα γενιά να καλείται να κινητοποιηθεί και να επιδείξει ενδιαφέρον, προκειμένου να μπορέσουν οι παραγωγοί να ανταπεξέλθουν στις υψηλές απαιτήσεις της ελαιοπαραγωγής. Ο κ. Γλεντζάκης παραθέτει: «Τα εργατικά χέρια δεν υπάρχουν και αυτά που υπάρχουν πολλές φορές μας εκμεταλλεύονται, μας εκβιάζουν. Ο νέος κόσμος είναι σημαντικό και πρέπει να αρχίσει να κινητοποιείται στο μάζεμα της ελιάς, δεν γίνεται να περιμένουμε μόνο από αλλοδαπούς εργάτες για να ολοκληρωθεί η δουλειά. Τα κοστολόγια για την κάλυψη του υπάρχοντος προσωπικού ξεφεύγουν εκτοξεύονται χρόνο με το χρόνο, πρόκειται για απαιτήσεις μεροκαμάτων στα 80 και τα 90 ευρώ, με πρόσθετη κάλυψη διατροφής, διαμονής και μεταφοράς στα χωριά».
Ο Κώστας Νικολιδάκης, πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ρεθύμνου μιλώντας στα «Ρ.Ν.», επεσήμανε ότι ο εργατικός κόσμος απομακρύνεται από την εποχική εργασία της ελαιοσυγκομιδής, καθώς το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ εμφανίζει κωλύματα όταν πρόκειται να γίνουν οι αιτήσεις των εργαζομένων για διεκδίκηση του επιδόματος ανεργίας. «Η δυσκολία εύρεσης εργατικών χεριών είναι χρόνια, όχι μόνο στην ελαιοπαραγωγή αλλά και σε άλλους κλάδους. Με την έλλειψη που υπάρχει, οι απολαβές για το προσωπικό έχουν διαμορφωθεί σε υψηλά επίπεδα, το μέσο μεροκάματο είναι κοντά στα 60 ευρώ. Το υπουργείο Εργασίας είχε ψηφίσει ένα νόμο που επιτρέπει στους εργαζόμενους να δουλεύουν δώδεκα ημερομίσθια το μήνα, διατηρώντας τη δυνατότητα να βγουν στο ταμείο ανεργίας μετά. Στην πραγματικότητα αυτό όμως δεν υφίσταται, απομακρύνοντας τους εργαζόμενους από εργασίες τέτοιου τύπου. Το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ δεν μπορεί να συνεργαστεί με το σύστημα της ΔΥΠΑ και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μπλοκάρει η διαδικασία και να στερεί από τον άνεργο την πρόσβαση στον ΟΑΕΔ. Το σύστημα αναγνωρίζει τη σύμβαση μίας μέρας που προβλέπει η νομοθεσία, αλλά δεν την αναγνωρίζει σαν προϋπόθεση για εφαρμογή του νόμου που έχει ψηφιστεί, αλλά σαν πραγματική απασχόληση. Τα ένσημα δεν χάνονται, αλλά δεν υπάρχει πρόσβαση σε επιδόματα ανεργίας», ανέφερε.
