Ζωγραφικά έργα του Γιάννη Τσαρούχη, του καλλιτέχνη της Ελλάδας με τη διεθνή αναγνώριση, από τη Συλλογή Σύγχρονης Τέχνης του Ζαχαρία Γ. Πορταλάκη θα παρουσιαστούν σε αναδρομική έκθεση στο Ιστορικό μουσείο Κρήτης (αίθουσα περιοδικών εκθέσεων, α΄ επίπεδο) που θα εγκαινιαστεί στις 20 Δεκεμβρίου.
Πρόκειται για την έκτη περιοδική έκθεση που συνδιοργανώνει η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών / Ιστορικό Μουσείο Κρήτης με τον συλλέκτη, μετά τη «Θεότητα, (α)συνέχεια» (ομαδική έκθεση), τον «Διάλογο με το Αόρατο» (με έργα του Γιάννη Σπυρόπουλου), «Τερατολογίες» (με έργα του Διαμαντή Διαμαντόπουλου), «Εν Κινήσει» (με έργα του Αλέξη Ακριθάκη) και «Στον Χρόνο και στη Σιωπή» (με έργα του Σωτήρη Σόρογκα).
Στη νέα περιοδική έκθεση του Ιστορικού μουσείου Κρήτης, με τίτλο «Γιάννης Τσαρούχης. Θεατές και θεώμενοι» | Μικρή Αναδρομική, τα επτά έργα της συλλογής: «Πορτραίτο Κώστα Κουλεντιανού», «Γυμνό καθισμένο και έπιπλο με λόγχες», «Ο τσάμικος και ο ζεϊμπέκικος», «Το μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού», «Πορτραίτο νέου», «Δαβίδ» και «Γυμνό ξαπλωμένο», καλύπτουν μια εικαστική διαδρομή πέντε δεκαετιών, από το 1940 ως το 1986.
Με άξονα την έκθεση του Ιστορικού μουσείου Κρήτης, κείμενα από καταξιωμένους ιστορικούς και θεωρητικούς της τέχνης συνεισφέρουν στη συνολική μελέτη του ζωγραφικού έργου και της καλλιτεχνικής προσφοράς του Γ. Τσαρούχη. Πρόκειται για «επίλεκτα έργα του ιδιοφυούς σε περισσότερους από έναν τομέα καλλιτέχνη, που είχε κατορθώσει να κάνει την εικαστική του έκφραση τρόπο ζωής, και αντίστροφα» σημειώνει η Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν (Δρ Ιστορικός της Τέχνης – Τεχνοκριτικός, Οfficier des Αrts et Lettres).
Ο ιστορικός τέχνης και τεχνοκριτικός Ντένης Ζαχαρόπουλος μοιράζεται πως «καλλιτέχνες σαν τον Τσαρούχη είναι σπάνιοι σ’ έναν αιώνα και παράγουν έργο που κρύβει κι αποκαλύπτει μαζί, έναν κόσμο που δεν κατορθώνει κανείς να δαμάσει και να κατατάξει οριστικά, γιατί ανθίσταται τόσο σε εμάς όσο και στον χρόνο».
Ο Γιώργης-Βύρων Δάβος, Δρ Αισθητικής και Φιλοσοφίας της Γλώσσας, αναφέρει ότι «από τα έργα της Συλλογής Πορταλάκη γίνονται σαφή όλα τα χαρακτηριστικά της τέχνης του Τσαρούχη, που υπενθυμίζουν τη σύμπλευσή του με τις σταδιακές μορφοποιήσεις των ομότεχνών του της Γενιάς του ’30 στην αναζήτησή τους για το ιδανικό της Ελληνικότητας».
Τα κείμενα και πλούσιο εργοβιογραφικό υλικό για τον Γιάννη Τσαρούχη επενδύουν τον ομώνυμο κατάλογο της έκθεσης έργων στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, ο οποίος θα κυκλοφορήσει σε δεύτερο χρόνο, στην επίσημη παρουσίαση της έκθεσης.
Η νέα περιοδική έκθεση οργανώνεται από το επιστημονικό, διοικητικό και τεχνικό προσωπικό του φορέα με τη συνεργασία του συλλέκτη Ζαχαρία Πορταλάκη και του Ιδρύματος Γιάννη Τσαρούχη υπό την προεδρία της κυρίας Νίκης Γρυπάρη, ανιψιάς του Γιάννη Τσαρούχη.
Η έκθεση γίνεται με τη στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Κρήτης και των Ιδρυμάτων Α. και Μ. Καλοκαιρινού.
Στη νέα χρονιά, παράλληλα με την επίσημη παρουσίαση της έκθεσης, τον έντυπο δίγλωσσο κατάλογο και το δίγλωσσο πολύπτυχο φυλλάδιο που διανέμεται δωρεάν, η έκτη κατά σειρά έκθεση από τη Συλλογή Σύγχρονης Τέχνης Ζαχαρία Γ. Πορταλάκη θα συνδυαστεί επίσης με εκπαιδευτικές δράσεις για τα σχολεία και το ευρύτερο κοινό.
Γιάννης Τσαρούχης, 1910-1989
Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1910. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών από το 1928 μέχρι το 1934, τα τελευταία δύο χρόνια στο εργαστήριο του Παρθένη, ενώ παράλληλα μαθήτευσε στον Κόντογλου.
To 1935 πηγαίνει στο Παρίσι για ένα χρόνο κι έρχεται σ’ επαφή με τον Tériade (Ευστράτιο Ελευθεριάδη, τότε καλλιτεχνικό διευθυντή του περιοδικού των σουρεαλιστών Minotaure) και γνωρίζει τον Ματίς, που επηρεάζει την τεχνοτροπία του.
Το 1938 οργανώνει την πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα με 34 έργα. Από το 1949 αποτελεί ιδρυτικό στέλεχος της καλλιτεχνικής ομάδας «Αρμός».
Το 1951 εκθέτει έργα του στο Παρίσι και το Λονδίνο. Τον επόμενο χρόνο, το Βρετανικό Συμβούλιο οργανώνει στην Αθήνα αναδρομική έκθεσή του με 65 έργα.
Το 1953 κλείνει αποκλειστικό συμβόλαιο με τον Αλέξανδρο Ιόλα.
Το 1958 εκπροσωπεί την Ελλάδα μαζί με τον Μόραλη και τον Σώχο στη Μπιενάλε της Βενετίας.
Στη δικτατορία του 1967 καταφεύγει στη Γαλλία. Στο πλαίσιο του Ελληνικού Μήνα στο Λονδίνο, το 1975 παρουσιάζονται έργα του στην έκθεση «Four Painters of 20th century Greece: Theophilos, Kontoglou, Ghika, Tsarouchis», στη Wildenstein Gallery. Επιστρέφει στην Ελλάδα την ίδια χρονιά.
Το 1981 το Μακεδονικό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης οργανώνει μεγάλη αναδρομική έκθεση 157 έργων των ετών 1928-1981.
Πεθαίνει στις 20 Ιουλίου 1989 στην Αθήνα.
Διάρκεια έκθεσης: 20 Δεκεμβρίου 2023 – 29 Μαρτίου 2025.
Χώρος: Ιστορικό Μουσείο Κρήτης – Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων (α΄ επίπεδο) | Λεωφ. Σοφοκλή Βενιζέλου 27, Ηράκλειο Κρήτης.
Πληροφορίες: 2810-283219, εσωτ. 101 | www.historical-museum.gr
