Μείωση της κατανάλωσης του ελαιόλαδου στο 13,6%
Στο 3% διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, με το υψηλό κόστος διαβίωσης να παραμένει και οι υψηλές τιμές σε προϊόντα και υπηρεσίες να είναι πλέον δυσβάσταχτες για τα ελληνικά νοικοκυριά.
Ο προϋπολογισμός των νοικοκυριών εκτοξεύεται ιδιαίτερα τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, κατά τους οποίους η έναρξη του σχολικού και ακαδημαϊκού έτους επιβαρύνει οικονομικά τις οικογένειες, με τις ανάγκες των μαθητών/φοιτητών να αποτελούν μια δυσβάσταχτη δαπάνη.
Ταυτόχρονα, αυξήσεις έχουν σημειωθεί σε σχέση με πέρυσι σε συγκεκριμένες κατηγορίες υπηρεσιών και προϊόντων, κάτι το οποίο δυσχεραίνει περαιτέρω την καθημερινότητα των πολιτών που γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη στη κάλυψη βασικών αναγκών. Συνέπεια των ανατιμήσεων είναι ο περιορισμός της κατανάλωσης συγκεκριμένων προϊόντων από τους πολίτες, οι οποίοι αναγκάζονται πλέον να μειώσουν τις αγορές τους προκειμένου να εξοικονομήσουν χρήματα.
Όπως τόνισε ο πρόεδρος του επιστημονικού σωματείου logistics, νομού Ηρακλείου, Νεκτάριος Κανακαράκης, μιλώντας στο ραδιόφωνο ΣΚΑΙ Κρήτης 92,1: «Παραμένει η κρίση του κόστους ζωής. Είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε όλες τις χώρες του κόσμου. Βέβαια, παρακολουθούμε ειδικά στις αρχές του κάθε μήνα τον πληθωρισμό που μας δίνει την αξία του χρήματος και το επίπεδο των τιμών που υπάρχουν στις υπηρεσίες και στα υλικά. Ο πληθωρισμός τον Σεπτέμβριο διαμορφώνεται στο 3%, απ’ ό,τι δείχνουν και τα στοιχεία της Eurostat. Παρατηρούμε ότι τους τελευταίους μήνες πλέον τα τρόφιμα δεν αποτελεί την πρώτη κατηγορία που απασχολεί τους πολίτες, αλλά κυρίως η ηλεκτρική ενέργεια, τα ενοίκια, η ένδυση και υπόδηση και βέβαια τα ασφάλιστρα ζωής. Όπως επίσης και τα δίδακτρα που ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος είναι οι πρώτοι μήνες που μπαίνουμε και στη σχολική περίοδο και γίνονται αγορές σε εξοπλισμό και σε άλλα υλικά για να μπορούν και οι μαθητές να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους στο σχολείο».
Ανατιμήσεις σε προϊόντα και υπηρεσίες
«Ένα συνονθύλευμα ανατιμήσεων» θα υπάρχει μέχρι το τέλος του έτους, όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε ο κ. Κανακαράκης, με πολλά προϊόντα να αναμένεται να αυξηθούν και οι τιμές σε κάποια άλλα να μειωθούν.
Μεταξύ αυτών που θα αυξηθούν οι τιμές, είναι η ένδυση/υπόδηση, τα ενοίκια και οι αυξήσεις στα δίδακτρα και στα ασφάλιστρα. Σύμφωνα με τον κ. Κανακαράκη: «Στην ένδυση/υπόδηση έχουμε μια αύξηση περίπου 6% σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες πέρυσι. Στα ενοίκια έχουμε μια αύξηση επίσης 5%, που όμως εάν τις βάλουμε από 1/1/24 μαζεύεται ένα ποσοστό γύρω στο 10%-15%. Τα ενοίκια ειδικά για τους φοιτητές, έχουν μια αύξηση περίπου στο 8% σε σχέση με πέρυσι και θεωρώ ότι αυτό θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο. Αυξήσεις στα δίδακτρα περίπου στο 5%-6% και στα ασφάλιστρα. Ίσως ενθαρρύνεται και από τις πλημμύρες και τις φυσικές καταστροφές που βλέπουμε πλέον ότι θα είναι έντονες. Με αυτήν την ενθάρρυνση υπάρχει ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης και αντί να βλέπουμε μείωση τιμών, βλέπουμε αύξηση στα ασφάλιστρα αυτά. Θεωρώ ότι μέχρι τέλος του χρόνου και αρχές του άλλου θα έχουμε νέα αύξηση στα ασφάλιστρα. Θα έχουμε ανατιμήσεις περίπου από τα μέσα του Οκτώβρη και μετά σε κάποια προϊόντα, ειδικά στα αλίπαστα, σε σαρδέλες και αντζούγιες περίπου στο 2%, στα κατεψυγμένα κοτόπουλα περίπου 7%, σε αναπτήρες περίπου 4%-5%, στα μεταλλικά νερά (όχι κρητικές εταιρίες) μια ανατίμηση 6%. Οι κρητικές εταιρίες είχαν κάνει ανατιμήσεις στο 4% το περασμένο Πάσχα. Επίσης στο γάλα έχουμε ανατιμήσεις, ειδικά στο φρέσκο αγελαδινό περίπου στο 15%. Το γιαούρτι ανατίμηση περίπου στο -3%, στη ζάχαρη περίπου -5% και στα ξυριστικά περίπου στο -14%. Υπάρχει ένα συνονθύλευμα ανατιμήσεων και υποτιμήσεων και νομίζω ότι αυτό το σκηνικό θα έχουμε μέχρι τέλος του έτους, μέχρι να ξεκαθαριστεί η εικόνα».
Περιορισμός της κατανάλωσης από τα ελληνικά νοικοκυριά
Ο πληθωρισμός και οι ανατιμήσεις έχουν οδηγήσει τους πολίτες σε «αλλαγή συμπεριφοράς», μειώνοντας την κατανάλωση σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές υποχρεώσεις της καθημερινότητας.
Σε ό,τι αφορά στα τρόφιμα, οι κατηγορίες αυτές περιλαμβάνουν το ελαιόλαδο, στο οποίο έχει σημειωθεί μεγάλη μείωση της κατανάλωσης, το ρύζι, το τυρί, το κρέας, τα αυγά, τα ζυμαρικά, τα φρούτα και τα λαχανικά σε ό,τι αφορά στα τρόφιμα.
Ταυτόχρονα, με τις τιμές της ενέργειας να είναι ιδιαίτερα υψηλές, πολλοί είναι οι πολίτες που έχουν περιορίσει την κατανάλωση ρεύματος. Συγκεκριμένα, όπως περιέγραψε ο κ. Κανακαράκης: «Τις τιμές του 2019 δεν νομίζω να τις φτάσουμε με όσες υποτιμήσεις και να γίνουν. Πλέον το ελληνικό νοικοκυριό έχει μειώσει την προτίμησή του σε κάποιες κατηγορίες. Οι κατηγορίες στις οποίες έχει σημειωθεί μείωση αγορών από τα ελληνικά νοικοκυριά είναι οι εξής: Η κατηγορία που παρουσίασε τη μεγαλύτερη μείωση από τα τρόφιμα είναι το ελαιόλαδο κατά 13,6%. Είναι πολύ μεγάλο το μέγεθος, οι Έλληνες δεν άντεξαν να αγοράσουν το ελαιόλαδο, το οποίο από το 2019 αυξήθηκε 60%-70% η τιμή. Το ρύζι επίσης, 11%, το τυρί στο 6%, το κρέας στο 6%, τα αυγά στο 5%, τα ζυμαρικά στο 6%, το ψωμί στο 5%, τα φρούτα στο 4% και τα λαχανικά στο 3,4%. Τα τσιγάρα στο 2,5% και το γιαούρτι στο 1,1%. Παράλληλα, η κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας, υπάρχουν περιπτώσεις που κάποιοι δεν κάνουν μπάνιο για να μην ανάβουν τον θερμοσίφωνα ειδικά σε φτωχότερα κοινωνικά στρώματα. Η μείωση της ηλεκτρικής ενέργειας είναι 9%, είναι μια πολύ σημαντική μείωση για το ελληνικό νοικοκυριό. Εκεί εμπλέκεται και ο τρόπος διαβίωσης που επικρατεί και η καθημερινή ζωή».
Σταθερές οι τιμές των υγρών καυσίμων
Θετικό και αισιόδοξο είναι το γεγονός ότι οι τιμές του πετρελαίου δεν έχουν επηρεαστεί από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, κάτι το οποίο φαίνεται στις τιμές της αμόλυβδης που σημειώνει μια σταθερότητα το τελευταίο διάστημα.
«Το ενθαρρυντικό είναι ότι οι τιμές των καυσίμων περιμένουν σταθερές. Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή δεν θεωρώ ότι δεν θα επηρεάσουν τις τιμές. Είχαμε και την εξέλιξη στη Γάζα πριν δύο μήνες, αλλά ευτυχώς δεν επηρεάστηκε η τιμή της αμόλυβδης, για πρώτη φορά. Ενώ άλλες φορές υπάρχει επιρροή, διότι το πετρέλαιο είναι χρηματιστηριακό είδος. Όμως παρά τους πολέμους που μαίνονται ακόμη, όπως στην Ουκρανία και στη Ρωσία, όπως οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή που γίνεται ακόμα χειρότερη. Επειδή όμως βγήκαν πάρα πολλά βαρέλια πετρέλαιο και από την Αμερική και τη Ρωσία, θεωρώ ότι η τιμή αυτή θα παραμείνει σε αυτά τα επίπεδα για το επόμενο χρονικό διάστημα», τόνισε ο κ. Κανακαράκης.
Πρόγραμμα «Σπίτι μου 2»
Τον Ιανουάριο ανοίγει το νέο πρόγραμμα «Σπίτι μου 2», όπως ανακοίνωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης.
Το πρόγραμμα αφορά την αγορά πρώτης κατοικίας και έχει προϋπολογισμό δύο δισ. ευρώ, εκ των οποίων το ένα δισ. προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ένα δισ. από τραπεζικά κεφάλαια.
Εκτιμάται ότι θα ωφεληθούν 20.000 άνθρωποι από το συγκεκριμένο πρόγραμμα, ενώ το 50% πρόκειται να είναι άτοκο δάνειο και το άλλο μισό έντοκο τραπεζικό δάνειο. Για τους τρίτεκνους ή πολύτεκνους, άτοκο θα είναι το 75% του δανείου.
Ταυτόχρονα ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, επεσήμανε ότι μεσοσταθμικά αναμένεται επιτόκιο κάτω από 2%.
Ωστόσο, ερωτήματα έχουν δημιουργεί για το κατά πόσο θα μπορούσαν οι πολίτες της χώρας να ανταποκριθούν στις οικονομικές υποχρεώσεις του προγράμματος, δεδομένων των χαμηλών μισθών και της γενικότερης και παρατεταμένης ακρίβειας.
Όπως τονίσει ο κ. Κανακαράκης: «Όσον αφορά στο πρόγραμμα «Σπίτι 2» που βγαίνει τώρα, που θα σκεφτεί κανείς να μετατρέψει το ενοίκιο που πληρώνει σε δόσεις δανείου για το μελλοντικό του σπίτι, πλέον και στις τράπεζες έχουν σημειωθεί φοβερές αυξήσεις, δηλαδή οποιοσδήποτε που πάει να πάρει το σπίτι θα πρέπει να σκεφτεί τα έξοδα τραπέζης, τους συμβολαιογράφους, τους μηχανικούς, τους μάστορες που ενδεχομένως θα μπουν και βέβαια το κόστος επιτοκίου. Για παράδειγμα αν βάλουμε 60.000 ευρώ ένα μικρό δάνειο – που δεν υπάρχει σπίτι με τόσο λίγα χρήματα-, με ένα 4%, το έξτρα επιπλέον κόστος του επιτοκίου θα είναι περίπου στις 24.000 ευρώ, χωρίς να είναι μέσα τα έξοδα. Δηλαδή ένα νέο ζευγάρι που θα πάρει ένα σπίτι μετά από 15 χρόνια θα επιστρέψει το κεφάλαιο που είναι τα 60.000 ευρώ και άλλα 24.000 ευρώ που είναι το επιτόκιο. Είναι μια κατάσταση που είναι πάρα πολύ δύσκολο να αποπληρώσει κανείς ένα δάνειο, πόσο μάλλον όταν πιάνει το 60% του μισθού σου. Βλέπουμε νέους ανθρώπους να μένουν με τους γονείς τους μέχρι τα 29».
Επιμέλεια: Μαγδαληνή Κουντουνιώτη
