Αν διεξαγόταν μια δημοσκόπηση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τα μέρη που φημίζονται για την διατροφή και τον τρόπο ζωής γενικότερα, η Κρήτη μάλλον θα βρισκόταν στις πρώτες θέσεις των θετικών απόψεων, αφού η «κρητική εμπειρία» έχει λάβει «μυθικές» διαστάσεις και ο τόπος μας δικαιολογημένα θεωρείται «ευλογημένος». Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι αν η πραγματικότητα περιβάλλεται μόνον από την αχλή του μύθου ή εδράζεται στις υφιστάμενες συνήθειες και τις δυνατότητες που έχει και δίνει η ελλαδική μεγαλόνησος. Ζήτημα ζωτικό και ταυτόχρονα υπαρξιακό, αφού η αναπτυξιακή ψυχή του νησιού βρίσκεται στην αλάξευτη και λαξεμένη παράδοσή του, που συνεχίζεται, ανακαλύπτεται και σε κάποιες περιπτώσεις επινοείται (συμβαίνει με τις περισσότερες παραδόσεις), οδηγώντας το «καράβι» στους σύγχρονους καιρούς.
Αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις αποτέλεσαν οι εργασίες του πρώτου επιστημονικού συνεδρίου με θέμα: «Κρητικός Τρόπος Ζωής: Μεσογειακή Παράδοση και Εφαρμογές στη σύγχρονη εποχή», που διοργάνωσε το Ελληνικό Κέντρο Αριστείας Υγείας και Ευεξίας και ο όμιλος Ν. Δασκαλαντωνάκη – Grecotel, από τις 7 έως τις 11 Νοεμβρίου στο Ρέθυμνο, καθώς και το Workshop της «Χειροποίητης Κρήτης», δίγλωσσος περιηγητικός τόμος-concept book της ταξιδιωτικής δημοσιογράφου Ισαβέλλας Ζαμπετάκη), όπου ελαιοπαραγωγοί, κεραμίστες, καλλιεργητές βοτάνων, σεφ, ξενοδόχοι με καλλιτεχνικές ανησυχίες και πολλοί ακόμα δημιουργικοί επαγγελματίες συναντήθηκαν στις 14 Νοεμβρίου στο Μεγάλο Αρσενάλι στα Χανιά. Δύο σημαντικά events, με εξωστρεφή προσανατολισμό, που μπορούν να δώσουν απαντήσεις, αλλά κυρίως τροφή για σκέψη σχετικά με τους προβληματισμούς μας.
Στην πρώτη περίπτωση, σε αυτό το λαμπερό διεθνούς εμβέλειας συνέδριο με τους διακεκριμένους επιστήμονες, εκτός από τα πλεονεκτήματα της κρητικής και της μεσογειακής διατροφής, εκτέθηκαν και κάποιες αρνητικές πτυχές του σύγχρονου κρητικού τρόπου ζωής που οφείλουν να μας προβληματίσουν, όπως η αρνητική πρωτιά της Κρήτης, η οποία αποτυπώνεται σε επιστημονικές έρευνες αναφορικά με τα ποσοστά παχυσαρκίας και διαβήτη, που ανέφερε το τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, κυρία Αντωνία Τριχοπούλου. Στη δεύτερη περίπτωση μέσα από το Workshop που στηρίζεται στην «Χειροποίητη Κρήτη» καταδείχθηκαν με τον πιο παραστατικό τρόπο οι δυνατότητες που έχει το νησί να προσελκύσει ποιοτικό τουρισμού, στηριζόμενο στα «χέρια του» και προσαρμόζοντας την παράδοσή του στο σήμερα.
Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι «ποια παράδοση θέλουμε». Θέλουμε την ανθυγιεινή λιπαρή διατροφή με το φανταχτερό περιτύλιγμα μιας ψευδεπίγραφης διατροφικής κληρονομιάς ή μια δίαιτα (τρόπο ζωής) με ποιοτικά προϊόντα της κρητικής γης – το τόνισε η κυρία Τριχοπούλου – και της ντόπιας κτηνοτροφίας, που στις κατάλληλες ποσότητες και περιοδικότητα συμβάλλουν στην ευζωία και τη μακροζωία; Θέλουμε κακό κρασί και κακή τσικουδιά σε μεγάλες ποσότητες για να αποδείξουμε ότι είμαστε και «παραγωγοί» και «λεβέντες πότες», ή θέλουμε αποστάγματα που τηρούν τα πρότυπα, ακόμη και στο επίπεδο οικογενειακής παραγωγής και κατανάλωσης; Δηλαδή πάνω σε ποιες βάσεις θέλουμε να χτίσουμε το κοινό κρητικό μας μέλλον; Ερωτήματα που λαμβάνουν απαντήσεις από εξαιρετικές πρωτοβουλίες, όπως από αυτές αποτέλεσαν την αφορμή για το παρόν άρθρο αλλά και που θα πρέπει να τα θέσουμε ο καθένας στον εαυτό του…
*Ο Δημήτρης Στεμπίλης είναι δημοσιογράφος – ιστορικός
