Μέρος 2ο
Η περιφερειακή πολιτική και η πολιτική συνοχής χρηματοδοτούνται από τα ειδικά προγράμματα που έχουν τεθεί σε ισχύ. Οι δυο αυτές αλληλέγγυες πολιτικές αποτελούν βασικούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αποσκοπούν στη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών και στην προώθηση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής. Κάθε υστέρηση στην ανάπτυξη των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών αποτελεί αρνητική εξέλιξη στο οικοδόμημα της Ε.Ε. Και οι ιθύνοντες που προτείνουν πολιτικές πέραν από τα όρια της Ε.Ε. έπρεπε να γνωρίζουν ότι αν θέλεις να δημιουργήσεις μια δυναμική αμυντική πολιτική, πρέπει να εντάξεις την ανάπτυξη των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών στο νέο σου όραμα. Όχι να πηγαίνουμε στα τυφλά, όπως ευαγγελίζονται ορισμένοι ταγοί της Ευρώπης.
Η Περιφερειακή Πολιτική χρησιμοποιεί κονδύλια της Ε.Ε. για να βοηθήσει όλα τα κράτη μέλη και τις περιφέρειές τους να αναπτυχθούν οικονομικά και κοινωνικά, καθώς και να αντιμετωπίσουν τα ιδιαίτερα προβλήματα περιφερειών διαφόρων κατηγοριών, όπως:
- περιφερειών με σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά μειονεκτήματα (π.χ., αραιοκατοικημένων, νησιωτικών, διασυνοριακών ή ορεινών περιφερειών)·
- περιοχών που πλήττονται από την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και
- αγροτικών περιοχών.
Η Περιφερειακή Πολιτική στοχεύει στην ανάπτυξη των λιγότερο ανεπτυγμένων περιοχών και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης σε όλες τις περιφέρειες. Μέσω επενδύσεων σε υποδομές, καινοτομία, εκπαίδευση και βιώσιμη ανάπτυξη, επιδιώκεται η ενίσχυση των τοπικών οικονομιών και η ενίσχυση της κοινωνικής ευημερίας.
Από την ίδια σκοπιά, η Πολιτική Συνοχής χρηματοδοτείται κυρίως από τα Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία της Ε.Ε. (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης – ΕΤΠΑ, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο – ΕΚΤ, Ταμείο Συνοχής κ.ά.). Βασικός της στόχος είναι:
- Η ενίσχυση της σύγκλισης μεταξύ των κρατών-μελών.
- Η στήριξη των περιοχών που αντιμετωπίζουν οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες.
- Η προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Η Περιφερειακή Πολιτική και η Πολιτική Συνοχής είναι καίριας σημασίας για τη δημιουργία μιας πιο ισότιμης και ενιαίας Ευρώπης, εξασφαλίζοντας ευκαιρίες ανάπτυξης για όλες τις περιφέρειες.
Η χρηματοδότηση εστιάζεται στις προτεραιότητες της Ε.Ε. και διατίθεται κυρίως από το:
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης
- Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής
- Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
Άλλα ταμεία της Ε.Ε. που υποστηρίζουν τη συνοχή με τις επενδύσεις τους είναι:
- το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας
- το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης
- η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Πίνακας για την Περιφερειακή Ανάπτυξη – 2025
Ονομασία και Πιστώσεις 2025 (Τα ποσά αντιστοιχούν στις αναλήψεις υποχρεώσεων και στις πληρωμές)
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)
ETΠA – Δαπάνες λειτουργίας: 40.157.207.649 – 18.000.000.000
ETΠA – Επιχειρησιακή τεχνική βοήθεια: 79.920.234 -78.983.412
Ευρωπαϊκή Αστική Πρωτοβουλία: 47.339.181 – 81.168.632
Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ) – Συνεισφορά από το ΕΤΠΑ: 78.230.806
Χρηματοδότηση στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας REACT-EU
Ταμείο InvestEU – Συνεισφορά από το ΕΤΠΑ: 16.236.061 – 36.236.061
Μέσο για τη διαχείριση των συνόρων και τις θεωρήσεις (ΜΔΣΘ) – Συνεισφορά από το ΕΤΠΑ: 61.628.959 – 20.613.021
Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ) – Συνεισφορά από το ΕΤΠΑ
Ορίζων Ευρώπη – Συνεισφορά από το ΕΤΠΑ: 8.956.250 – 4.244.090
Πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη – Συνεισφορά από το ΕΤΠΑ
Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας – Συνεισφορά από το ΕΤΠΑ
Σύνολο: 40.449.519.140 – 18.321.245.216
Για την επίτευξη των στόχων της πολιτικής αυτής, η Ε.Ε. έχει προβλέψει τη διάθεση 392 δισεκατομμυρίων ευρώ για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική της συνοχή, τα οποία θα χορηγηθούν μέσω ειδικών ταμείων την περίοδο 2021-2027.
Πίνακας: Ταμείο Συνοχής (ΤΣ)
Ονομασία και Πιστώσεις 2025 (Τα ποσά αντιστοιχούν στις αναλήψεις υποχρεώσεων και στις πληρωμές)
ΤΣ – Επιχειρησιακές δαπάνες: 7.021.073.503 – 3.000.000.000
ΤΣ – Επιχειρησιακή τεχνική βοήθεια δαπάνες: 12.027.884 – 13.274.078
– Μεταφορές
– Χορήγηση του ΤΣ : 1.660.965.113 – 881.000.000
Ταμείο InvestEU – Συνεισφορά από το ΤΣ: 5.000.000
Μέσο για τη διαχείριση των συνόρων και τις θεωρήσεις (ΜΔΣΘ) – Συνεισφορά από το ΤΣ: 16.270.722 – 5.442.202
Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ) – Συνεισφορά από το ΤΣ 2.509.202 – 2.429.964
Ορίζων Ευρώπη – Συνεισφορά από το ΤΣ
Πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη – Συνεισφορά από το ΤΣ
Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας – Συνεισφορά από το ΤΣ
Ολοκλήρωση του ΤΣ – έργα προ του 2021: 465.450.000
Σύνολο: 8.712.846.424 – 4.372.596.244
(Σημείωση: όπου δεν εμφανίζονται ποσά, θα αποφασιστούν αργότερα, αναλόγως των αναγκών που συγκεντρώνονται)
Στα πλαίσια της μόνιμης στήλης που έχουμε καθιερώσει με τίτλο «Μάθε & Επένδυσε» βλέπουμε στους δυο πίνακες τα προγράμματα της Ε.Ε. που χρηματοδοτεί ο κοινοτικός προϋπολογισμός για τη σύγκλιση των οικονομιών τη Ευρώπης.
Εκεί περιλαμβάνονται τα ετήσια κονδύλια του νέου προϋπολογισμού που θα μοιραστούν στα επενδυτικά κεφάλαια της Ε.Ε., ανάλογα με το βαθμό προετοιμασίας τους.
Όπως όμως, έχουμε τονίσει και σε άλλα σημειώματά μας, η υποχρέωση της Κομισιόν να περιλαμβάνει όσα προβλέπουν οι κανόνες που ισχύουν από την υποχρέωσή της να εγκρίνει και να καταβάλει τα αναλογούντα ποσά είναι δυσανάλογα μεγάλη. Και δε θα έπρεπε. Γι’ αυτό πρέπει να παρθούν νέες αποφάσεις, ώστε να μην υιοθετηθούν οι αποφάσεις αυτές. Διότι δεν μπορεί να επιθυμεί ο νομοθέτης άνω των 48 δισ. ευρώ να δεσμεύονται για ένα χρόνο και να έρχεται ο διαχειριστής και να προτάσσει μόνο 22 δισ. ευρώ για τις πληρωμές.
Οι αρμόδιοι δε, που ετοιμάζουν τις προτάσεις των έργων για χρηματοδότηση πρέπει να καταβάλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να μη δίνουν ευκαιρίες στη γραφειοκρατική ελίτ των Βρυξελλών να αρνούνται και συνεπώς να απορρίπτουν τη χρηματοδότηση έργων.
Κυρίως αν ληφθεί υπόψη ότι βασικές αιτίες χρηματοδότησης έργων περιφερειακού χαρακτήρα αφορούν τις:
- λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μικρότερο από το 75% του μέσου ΑΕΠ της Ένωσης,
- περιφέρειες μετάβασης, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ 75% και 100% του μέσου ΑΕΠ της Ένωσης,
