Προσπάθειες ενίσχυσης του συστήματος πολιτικής προστασίας στην Κρήτη

Κ. Συνολάκης: Δεν πρέπει να περιμένει κανείς το μήνυμα το 112 και το τσουνάμι – Πρέπει μόλις γίνει ένας μεγάλος σεισμός που διαρκεί πάνω από 15 δευτερόλεπτα να ξέρουν οι υπηρεσίες να κάνουν εκκένωση

Χρήσιμα τα συμπεράσματα και ανάδειξη των προβλημάτων των αδυναμιών ή και αστοχιών που καταγράφηκαν επί του πεδίου είναι η πρώτη αποτίμηση της μεγάλης άσκησης αντισεισμικής προστασίας «Μίνωας», που πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη τη Δευτέρα και την Τρίτη.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη άσκηση που έχει γίνει ποτέ στη χώρα και ενέπλεξε φορείς και υπηρεσίες, οι οποίες κλίθηκαν να διαχειριστούν διαφορετικά σενάρια σε διαφορετικές περιοχές του νησιού.

Την άσκηση διοργάνωσαν το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας και η Περιφέρεια Κρήτης, στο πλαίσιο αντιμετώπισης μεγάλου σεισμικού γεγονότος και συνοδών γεωδυναμικών φαινομένων στην Κρήτη.

Σκοπός της Επιχειρησιακής Άσκησης Πεδίου Πλήρους Ανάπτυξης Σεισμού και Συνοδών Γεωδυναμικών Φαινομένων ήταν να συμβάλλει στη μείωση της σεισμικής διακινδύνευσης στην Κρήτη μέσα από μία σειρά δράσεων και υλοποιήσιμων στόχων.

Ο πρώτος απολογισμός που έγινε χθες περιελάμβανε παρουσίαση αποτελεσμάτων ανά επεισόδιο πεδίου, για όλα τα επεισόδια που έγιναν σε όλη την Κρήτη.

«Κάναμε την πρώτη αποτίμηση της άσκησης, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα θα έχουμε και την εν ψυχρώ αποτίμηση της άσκησης. Από την άσκηση προκύπτουν πολύ σημαντικά στοιχεία. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι δεν θα πούμε καμία φορά ότι η άσκηση ήταν επιτυχής. Κάναμε την άσκηση για να καταδείξουμε ουσιαστικά τα θέματα, τα προβλήματα, τις παρατηρήσεις που έχουν συναντηθεί στην άσκηση, με στόχο να βελτιώσουμε όλα αυτά τα θέματα και να δομήσουμε ένα σύστημα πολιτικής προστασίας πολύ πιο αποτελεσματικό», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ (Οργανισμού Αντισεισμικής Προστασίας Ευθύμης Λέκκας.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και επικεφαλής της άσκησης «Μίνωας» Κωνσταντίνο Συνολάκη, μια άσκηση πρέπει να αποτύχει για να πετύχει. Ο κ. Συνολάκης τόνισε μιλώντας στην ΕΡΤ, ότι οι φορείς και οι υπηρεσίες τα πήγαν καλά σε ένα τεστ, το οποίο είχαν νωρίτερα μελετήσει: «Μια άσκηση δεν είναι παρέλαση για να την παρακολουθούμε, αλλά είναι ουσιαστικά ένας έλεγχος του κρατικού μηχανισμού. Βλέπουμε τα διάφορα επεισόδια και βλέπουμε πως χειρίζεται η πολιτική προστασία και οι διασώστες. Αυτό είναι όμως σαν ένα προειδοποιημένο «διαγώνισμα» στο σπίτι ή στο σχολείο. Το μεγάλο ζητούμενο είναι το απροειδοποίητο και σε αυτήν την άσκηση δεν είχαμε απροειδοποίητα περιστατικά. Το άλλο κομμάτι της άσκησης είναι η επικοινωνία μεταξύ των δημόσιων φορέων και ο έλεγχος στο επίπεδο του ελέγχου της άσκησης. Η ιδέα της άσκησης είναι ακριβώς για να αρχίσουν να συνηθίζουν οι διάφορες υπηρεσίες στο είδος των περιστατικών και στο είδος της διαχείρισης που θα πρέπει να γίνει όταν υπάρχει μια πραγματική κρίση. Ενώ το «διαγώνισμα» ήταν προειδοποιημένο, αυτό το οποίο φάνηκε είναι ότι πήραν όλες οι υπηρεσίες την ύλη του διαγωνίσματος. Δηλαδή τώρα ξέρουν ποια είναι η διδακτέα ύλη. Η μεγάλη μας ελπίδα είναι ότι αυτή η διδακτέα ύλη θα περάσει, θα γίνει πολιτική ανάλυση».

Πρόσθεσε ωστόσο ότι όταν εκδηλώθηκε η πυρκαγιά στον Ναύσταθμο Σούδας το πρωί της Τρίτης που ήταν ένα έκτακτο περιστατικό, ρεαλιστικό και εκτός σεναρίου, υπήρξαν προβλήματα. «Ήδη φαίνεται ότι στην επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών υπήρξαν αδυναμίες. Φάνηκε καθαρά στο επίπεδο του ελέγχου της άσκησης ότι υπήρχε αδυναμία στο να γίνεται επιστροφή εικόνας. Σε μερικά σημεία δούλεψε, σε άλλα σημεία δεν δούλευε. Σε μερικά σημεία υπήρχε drone και είχαν μια πάρα πολύ καλή εικόνα, σε άλλα σημεία δεν υπήρχε. Για παράδειγμα η πυρκαγιά ήταν ένα απροειδοποίητο «διαγώνισμα» και η πυρκαγιά αυτή έκανε την άσκηση να καθυστερήσει. Στην πυρκαγιά δεν υπήρχαν εικόνες με drone, βέβαια είχε πάρα πολύ δυνατό αέρα. Το ελικόπτερο το οποίο ήρθε ήταν ένα ενοικιασμένο ελικόπτερο και δεν είχε κάμερες. Τα ελικόπτερα της πυροσβεστικής έχουν δικές τους κάμερες και μεταφέρουν εικόνα, γεγονός που είναι πάρα πολύ σημαντικό στο κέντρο επιχειρήσεων. Στην αποτίμηση της άσκησης, όσον αφορά στις αδυναμίες που μας έδειξε, θα της έβαζα τρία – τέσσερα αστέρια στα πέντε».

Παράλληλα μια άλλη κρίσιμη παράμετρος σύμφωνα με τον καθηγητή Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών αφορά στη συχνότητα της άσκησης η οποία σύμφωνα με τον ίδιο πρέπει να είναι μεγάλη, ώστε να μεταφέρεται η τεχνογνωσία σε όλους, καθώς όπως ανέφερε χαρακτηριστικά οι άνθρωποι στις θέσεις πολιτικής προστασίας και στις υπηρεσίες αλλάζουν: «Αρχίζει και υπάρχει η πεποίθηση ότι πρέπει να γίνεται άσκηση κάθε χρόνο κάπου στην Ελλάδα. Είχαμε κάνει τη μεγάλη άσκηση το 2011, όμως εκ τότε έχουν αλλάξει οι υπηρεσίες, έχουν αλλάξει οι υπεύθυνοι, εκτός από τον κ. περιφερειάρχη ο οποίος τη θυμάται. Οπότε δεν έχει μεταφερθεί αυτή η τεχνογνωσία. Άρα όσο πιο συχνά κάνουν ασκήσεις, τόσο πιο σίγουροι θα είμαστε ότι θα μεταφέρεται η τεχνογνωσία και τόσο πιο έτοιμος θα είναι ο κρατικός μηχανισμός».

Η πρώτη αποτίμηση της άσκησης έγινε χθες το πρωί στο Πολιτιστικό Κέντρο Ηρακλείου με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων στην Κρήτη και την Αθήνα.

Χαιρετίζοντας την απολογιστική συνάντηση ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης ευχαρίστησε όλους τους συμμετέχοντες γιατί στο τριήμερο της άσκησης, παρά τα επιμέρους προβλήματα τα οποία υπήρξαν, αποδείχθηκε πως μπορεί να υπάρξει συνεργασία των εμπλεκόμενων υπηρεσιών και φορέων. «Αποδείξαμε ότι και θέλουμε και μπορούμε να λύνουμε προβλήματα, ανεξάρτητα από πού προήλθαν», τόνισε και σημείωσε πως ο συντονισμός πρέπει να είναι καλύτερος μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών.

Σε ό,τι αφορά τη δημιουργία Περιφερειακού Κέντρου Πολιτικής Προστασίας, ο Σταύρος Αρναουτάκης υπογράμμισε πως η Περιφέρεια Κρήτης έχει διαθέσει οικόπεδο για να δημιουργηθεί η υποδομή και ανακοίνωσε πως συζήτησε το θέμα και με τον αρμόδιο υπουργό τις προηγούμενες μέρες στο πλαίσιο της άσκησης και υπάρχει πλέον εκ νέου κινητικότητα από το υπουργείο για την υλοποίηση των 13 συντονιστικών στις Περιφέρειες της χώρας.

Ο περιφερειάρχης Κρήτης ευχαρίστησε ιδιαίτερα την Πυροσβεστική Υπηρεσία για την αποτελεσματική επέμβαση που είχε στην πυρκαγιά στα Χανιά με τη στήριξη της αστυνομίας, του λιμενικού και των εμπλεκόμενων υπηρεσιών γιατί όπως τόνισε, «σώθηκε μια περιοχή» με το έργο τους στα Χανιά.

Μιλώντας στα «Ρ.Ν.» η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου Μαρία Λιονή σημείωσε από την πλευρά της, ότι ήταν πολύ χρήσιμη η άσκηση, καθώς: «Για πρώτη φορά έγινε μια τόσο μεγάλη άσκηση που συντονίστηκαν όλες οι υπηρεσίες και στους νομούς, αλλά και σε επίπεδο Κρήτης. Ήταν πολύ σημαντικό για να αναγνωρίσουμε και να δούμε τις αδυναμίες κ.λπ. Στο πλαίσιο της αποτίμησης της άσκησης τέθηκε το θέμα των επικοινωνιών. Το μήνυμα του 112 έφτανε καθυστερημένα και σε κάποιους δεν έφτασε καθόλου. Επίσης, υπήρξαν μικροπροβλήματα με τις επικοινωνίες με τα Συντονιστικά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας αλλά και με τη επικοινωνία των υπηρεσιών μεταξύ τους ιδίως στα δύσβατα σημεία όπως τα φαράγγια. Σε γενικές γραμμές όμως πήγαμε πολύ καλά. Εγώ αυτό που ζήτησα ήταν οι παλιές πόλεις της Κρήτης να περιλαμβάνονται στις ασκήσεις επί του πεδίου. Όπως Θα πρέπει να κάνουμε άσκηση και στις Παλιές Πόλεις μια μεγάλη άσκηση επί πραγματικού για να δούμε πως θα έχουν πρόσβαση τα οχήματα έκτακτης ανάγκης, της αστυνομίας, της πυροσβεστικής, του ΕΚΑΒ κ.λπ.».

«Πρέπει μόλις γίνει ένας μεγάλος σεισμός που διαρκεί πάνω από 15 δευτερόλεπτα να ξέρουν οι υπηρεσίες να κάνουν εκκένωση»

Μια σημαντική παράμετρος στο σενάριο που αφορά στην εκδήλωση τσουνάμι και στον χρόνο που μεσολαβεί από τη στιγμή εκδήλωσης του φαινομένου μέχρι την αποστολή του μηνύματος από το 112, αλλά και στη διαχείριση του συμβάντος από τον κρατικό μηχανισμό, ανέδειξε ο καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών αλλά και επικεφαλής της συγκεκριμένης Άσκησης «Μίνωας». Όπως επεσήμανε σε περίπτωση μεγάλου σεισμού με διάρκεια άνω των 15 δευτερολέπτων οι υπηρεσίες πρέπει να γνωρίζουν και να προχωρούν σε εκκένωση και όχι να περιμένουν το μήνυμα του 112. Χαρακτηριστικά ο Κωνσταντίνος Συνολάκης, επικεφαλής της συγκεκριμένης Άσκησης «Μίνωας» μιλώντας στην ΕΡΤ ανέφερε: «Είδαμε αρκετές αδυναμίες. Ένα πράγμα το οποίο φάνηκε καθαρά και αναφέρθηκε είναι ότι ακόμα και τώρα, παρόλο που υπήρξε η άσκηση του 2011, υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα στο τι θα γίνει σε περίπτωση τσουνάμι. Για παράδειγμα, έχουμε μια πολύ δυνατή σεισμική δόνηση, κουνιέται πάρα πολύ το Ηράκλειο, το τσουνάμι θα φτάσει σχεδόν αμέσως σε 4-5 λεπτά. Δεν υπάρχει χρόνος για να υπάρξει προειδοποίηση από τα κέντρα προειδοποίησης. Όλοι όμως στον κρατικό μηχανισμό βασίζονται και περιμένουν πότε θα μας έρθει το μήνυμα από το 112. Το μήνυμα από το 112 μπορεί να έρθει στην καλύτερη περίπτωση από την αρχή του σεισμού σε οκτώ με δέκα λεπτά. Στο μεταξύ το τσουνάμι έχει έρθει. Ποιος θα κάνει την εκκένωση στις παραλίες; Μέχρι ποιο σημείο; Ποιος θα δώσει την εντολή εκκένωσης; Αυτό ήταν το πρόβλημα το οποίο είχαμε στο Μάτι. Δεν ήξερε καμία υπηρεσία ποιος δίνει την εντολή εκκένωσης. Δεν πρέπει να επαναλάβουμε ποτέ το ίδιο πράγμα. Βλέπουμε εδώ ότι οι υπηρεσίες, παρόλο που έχουν το προειδοποιημένο «διαγώνισμα» δεν ξέρουν από την αρχή ότι μόλις γίνει ένας δυνατός σεισμός πηγαίνουν και κλείνουν την παραλία και κάνουν αμέσως εκκένωση, αλλά περιμένουν το 112».