Προτεραιότητα για την ασφάλεια των ασθενών η διαχείριση των πτώσεων στα νοσοκομεία

Αναγκαία η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, τονίζει ο επικεφαλής του γραφείου Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών στην Αθήνα

Το σοβαρό πρόβλημα των πτώσεων των ασθενών στους νοσοκομειακούς χώρους βρίσκεται στο επίκεντρο της διημερίδας που διοργανώνει χθες και σήμερα το Γενικό Νοσοκομείο Ρεθύμνης.

Μια διημερίδα χρήσιμη και απαραίτητη για τους επαγγελματίες υγείας και για την ασφάλεια των ασθενών, στην οποία παραβρίσκεται και συμμετέχει ο επικεφαλής του γραφείου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών Ζάο Μπρέντα.

Σημειώνεται ότι ένας εκ των έξι στόχων διεθνώς για την ασφάλεια των ασθενών στα νοσοκομεία αποτελεί η διαχείριση των πτώσεων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Οι πτώσεις των ασθενών αποτελούν ένα από τα πλέον συχνά και σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό στα νοσοκομεία, με τη διαχείρισή τους να αποτελεί προτεραιότητα για τη διαφύλαξη της ασφάλειας και της ποιότητας φροντίδας που λαμβάνουν οι ασθενείς κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους.

Η ασφάλεια των ασθενών, η αξιολόγηση των κινδύνων, τα κύρια αίτια των πτώσεων, καθώς και οι στρατηγικές πρόληψης και αντιμετώπισης που μπορούν να εφαρμοστούν για τη μείωση των περιστατικών, είναι ζητήματα τα οποία συζητήθηκαν στη διημερίδα από τους ομιλητές, στο πλαίσιο εκπαίδευσης και ενημέρωσης του κοινού, προκειμένου να ληφθεί ως ένα σημαντικό ζήτημα που χρήζει προσοχής.

Στους παράγοντες που επηρεάζουν τους ασθενείς και δημιουργούν το ενδεχόμενο πτώσης, καθώς και στις συνέπειες τέτοιου είδους περιστατικού, αναφέρθηκε σε δήλωσή του ο πρώην διοικητής του Νοσοκομείου Ρεθύμνης και μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής της διημερίδας Λευτέρης Μαρκάκης, τονίζοντας: «Οι πτώσεις των ασθενών στα νοσοκομεία που συνήθως συνδέονται με τον πόνο, την αστάθεια, τη χρήση φαρμάκων ή την παρατεταμένη νοσηλεία σε κλίνη, αποτελούν τη συχνότερη κατηγορία ανεπιθύμητων συμβάντων και ατυχημάτων που δύνανται να προκαλέσουν τραυματισμούς και επιπλοκές, ενώ συχνά αποτελούν και κύρια αίτια για παράταση της νοσηλείας των ασθενών στο νοσοκομείο».

Ο κ. Μαρκάκης ευχαρίστησε τον επικεφαλής του γραφείου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Ζάο Μπρέντα για την αποδοχή της πρόσκλησης να συμμετέχει στις εργασίες της διημερίδας, ενώ ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στη Φανού Αδριανή, νοσηλεύτρια, εμπειρογνώμονα υπηρεσιών υγείας και επιστημονικά υπεύθυνη της διημερίδας, καθώς – όπως είπε – με την καθοδήγησή της λειτούργησε για πρώτη φορά από τη σύσταση του οργανισμού τμήμα ελέγχου ποιότητας, έρευνας και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και ξεκίνησε η εφαρμογή διεθνών στόχων ασφαλείας, όπως η καταγραφή και διαχείριση πτώσεων, ενώ το Νοσοκομείο Ρεθύμνου έγινε το πρώτο στη χώρα που διοργάνωσε διήμερο εργαστήριο διασφάλισης ποιότητας της νοσηλευτικής υπηρεσίας, το οποίο παρουσιάστηκε σε όλες τις υγειονομικές περιφέρειες της χώρας με σκοπό την εκπαίδευση των στελεχών των διευθύνσεων της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας και τμημάτων ποιότητας των νοσοκομείων της χωράς.

Η Χαρά Λιάσκου, μέλος της Επιστημονικής και Οργανωτικής Επιτροπής και Υπεύθυνης του Τμήματος Ελέγχου Ποιότητας του ΓΝΡ τόνισε ότι η διαχείριση των πτώσεων στα νοσοκομεία είναι ένα θέμα που απασχολεί έντονα την ιατρική κοινότητα.

Στο πλαίσιο αυτό στη διάρκεια της ημερίδας παρουσιάστηκε ένα πρόγραμμα πρόληψης για τους ασθενείς, το οποίο όπως είπε μπορούν να υιοθετήσουν τα νοσοκομεία για να προλάβουν – όσο αυτό είναι φυσικά εφικτό – τις πτώσεις.

Όπως η ίδια τόνισε: «Αυτή η διημερίδα θέλαμε να προσγειώσει όλες εκείνες τις παραμέτρους που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια του ασθενή. Το θέμα δεν θα μπορούσε να απομακρυνθεί από τους διεθνείς στόχους ασφάλειας των ασθενών. Παγκοσμίως τα ποσοστά είναι μεγάλα με το φαινόμενο να παρατηρείται σε όλες τις ηλικίες, όμως περισσότερο στους ηλικιωμένους, πάνω από 65 ετών. Οι παράγοντες αυτών των περιστατικών είναι πολλοί. Σίγουρα είναι η ηλικία, ενδεχομένως κάποια φάρμακα που υπάρχει συγκεκριμένη λίστα, καθώς επίσης επηρεάζουν και οι εξωτερικοί παράγοντες».

«Χρειάζεται περισσότερη εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας»

Το ζήτημα της ασφάλειας των ασθενών στον χώρο του νοσοκομείου, καθώς θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης των πτώσεων, προσέγγισε ο επικεφαλής του γραφείου ΠΟΥ για την Ποιότητα της φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών με έδρα την Αθήνα, João Breda: Ο κ. Breda έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη εκπαίδευσης και ανάπτυξη ικανοτήτων των επαγγελματιών υγείας.

«Η πρόληψη και η αντιμετώπιση των πτώσεων είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ασφάλειας των ασθενών στο πλαίσιο της ποιότητας φροντίδας. Η ασφάλεια των ασθενών είναι απολύτως κρίσιμη, καθώς συσχετίζεται με πολύ σημαντικές εκβάσεις και η πρόληψη και η αντιμετώπιση των πτώσεων οδηγεί στη βελτίωση των εκβάσεων για τον ασθενή, αλλά και για την οικογένειά του. Ενίοτε υπάρχουν κάποια ζητήματα στο σύστημα υγείας, όπως είναι τα σφάλματα και συναφή προβλήματα, τα οποία ωστόσο μπορούν να αποφευχθούν. Πάντοτε θα σημειώνονται σφάλματα, πάντα θα υπάρχουν προβλήματα, ωστόσο υπάρχουν και πολλές ευκαιρίες για την αντιμετώπισή τους και αυτό ακριβώς συζητάμε εδώ, πως θα βελτιώσουμε τις εκβάσεις για τον ασθενή και την οικογένειά του, πως θα αποφεύγουμε τα σφάλματα. Γι’ αυτό χρειάζεται περισσότερη εκπαίδευση, χρειάζεται περισσότερη ανάπτυξη ικανοτήτων, χρειάζεται να είναι σε επαγρύπνηση οι επαγγελματίες υγείας και να υπάρχει και ηγεσία».

Ο ίδιος συνεχάρη την υγειονομική περιφέρεια, το νοσοκομείο Ρεθύμνου για την οργάνωση της διημερίδας, τονίζοντας ότι: «Η οργάνωση της διημερίδας δείχνει ότι αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρό στο πλαίσιο του συστήματος υγείας αυτά τα θέματα. Χρειάζεται να έχουμε μια συστηματική προσέγγιση ούτως ώστε να τα προλαμβάνουμε. Χρειαζόμαστε εκπαίδευση, ένα καλά οργανωμένο σύστημα ούτως ώστε να μπορούμε να ελαχιστοποιούμε τα σφάλματα και να αποτρέπουμε την επαναληψιμότητά τους. Χρειαζόμαστε επίσης κίνητρα και επαγγελματίες οι οποίοι θα μπορούν να αναγνωρίζουν τα προβλήματα και να μιλούν για αυτά, έτσι μόνο δεν θα υπάρχει επαναληψιμότητα».

Η Διεθνής Εµπειρογνώµονας Υπηρεσιών Υγείας και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της διημερίδας Ανδριανή Φανού, σε δήλωσή της αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία διοργάνωσης της διημερίδας, τονίζοντας: «Επί δύο συνεχείς μέρες αναλύουμε και προσεγγίζουμε το ζήτημα των πτώσεων των ασθενών στα νοσοκομεία και όλα αυτά τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν πανελλήνια, όπως γίνεται σε όλο τον κόσμο, ώστε να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και το πιο ασφαλές περιβάλλον για τους ασθενείς μας. Το Ρέθυμνο είναι πάντα επιστημονικός προορισμός για όλους εμάς που ασχολούμαστε με την ποιότητα. Πάντα θέλουμε να ξεκινάμε καινούργια πράγματα από αυτήν την πόλη».

Εκπαίδευση ιατρικού προσωπικού και γονέων για τη μείωση των πτώσεων των νοσηλευόμενων παιδιών

Στα περιστατικά πτώσεων των παιδιών εντός του νοσοκομείου, στους παράγοντες που τις προξενούν, καθώς και στους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισής τους αναφέρθηκε στην εισήγησή της η διευθύντρια της Παιδιατρικής Κλινικής του νοσοκομείου Ρεθύμνης και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της διημερίδας Ελισάβετ Γιαννούση.

Οι πτώσεις κατά την παιδική ηλικία είναι ένα συχνό φαινόμενο, όμως όταν αυτές συμβαίνουν εντός του νοσοκομειακού χώρου ελλοχεύουν σοβαρούς κινδύνους τραυματισμού, όπως είναι οι κακώσεις, με το 30% των παιδιών που πέφτουν να παρουσιάζουν διάσειση, σύμφωνα με την κ. Γιαννούση.

Οι παράγοντες των πτώσεων κατά την παιδική ηλικία ποικίλλουν, με την πρόληψη να καθίστανται απαραίτητη για την ελάττωσή τους σε έναν χώρο που δεν είναι οικείος, όπως είναι το νοσοκομείο. Κρίσιμο κομμάτι στην πρόληψη είναι η συστηματική εκπαίδευση, τόσο του προσωπικού του νοσοκομείου, όσο και των γονέων για την αποτροπή της πτώσης. Επίσης, σημαντικό είναι το κατάλληλα προσαρμοσμένο περιβάλλον καθώς και ο κατάλληλος εξοπλισμός για την αποτροπή των πτώσεων.

Όπως τόνισε η κ. Γιαννούση σε δήλωσή της: «Η διημερίδα που έχει στόχο να προστατεύσει τους ασθενείς από ατυχήματα εντός του νοσοκομείου και είναι σημαντικό να κουβεντιάζουμε για αυτά, γιατί συμβαίνουν. Τα παιδιά πέφτουν και είναι φυσιολογικό, όμως δεν πρέπει να συμβαίνει μέσα στο νοσοκομείο γιατί δεν είναι το οικείο περιβάλλον τους και μπορούν να συμβούν σοβαρές κακώσεις. Οι παράγοντες των πτώσεων κατά την παιδική ηλικία ποικίλλουν. Τα παιδιά εξ ορισμού είναι επιρρεπή στις πτώσεις, γιατί αναπτυξιακά τα μικρά παιδάκια είναι στο στάδιο που μαθαίνουν να περπατούν ή να τρέχουν, οπότε δεν έχουν κατακτήσει ώριμα την κίνηση. Παίρνουν ρίσκα για να μπορέσουν να περπατήσουν ή να τρέξουν, μπορεί να χοροπηδάνε από το ένα κρεβάτι στο άλλο, μπορεί να τρέχουν χωρίς να μπορούν να προβλέψουν τις επιπτώσεις που ακολουθούν. Είναι σε ένα περιβάλλον που δεν είναι οικείο, δεν είναι το σπίτι τους, δεν ξέρουν τι σημαίνει μια οροστήλη, τι σημαίνει ένα μόνιτορ ή η συσκευή του ορού. Οπότε μπορεί να το θεωρήσουν παιχνίδι και να κρεμαστούν από πάνω του ή να το παρασύρουν. Δεν μπορούν να καταλάβουν τι συμβαίνει. Από την άλλη μεριά η ίδια η ασθένεια που τα έχει οδηγήσει στο νοσοκομείο ή τα φάρμακα που παίρνουν μπορεί να τους δημιουργούν μια προσωρινή αστάθεια, αδυναμία, ένα αίσθημα ζάλης, οπότε γι’ αυτό χρειάζονται πάντα μια βοήθεια. Εμείς σαν νοσοκομείο είμαστε υποχρεωμένοι να διατηρήσουμε ένα ασφαλές περιβάλλον. Υπάρχουν ειδικές οδηγίες για το πως διαμορφώνεται ο χώρος, σε τι είδους κρεβάτι μπαίνει ένα παιδί. Βέβαια σημαντικό είναι να υπάρχει μια ομαδική δουλειά, με εκπαιδευμένους γονείς που πρέπει να ενημερώνονται ότι δεν αφήνουν το παιδί ποτέ μόνο του, ότι δεν το αφήνουν στην κούνια με κατεβασμένα τα κάγκελα, ότι δεν το αφήνουν να ανεβαίνει σε υψηλά μέρη. Είναι μια ομαδική δουλειά και έχει ως στόχο να προλάβει τις κακώσεις που στα παιδιά – κυρίως λόγω του σωματότυπου – είναι κρανιοεγκεφαλικές. Χτυπάνε συνήθως με το κεφάλι και περίπου το 30% θα κάνει ίσως διάσειση, ανάλογα με την ηλικία και το ύψος που θα πέσουν».