Σταθερά ελλειμματική σε αιγοπρόβειο κρέας και γάλα εμφανίζεται η Κρήτη την τελευταία τριετία. Τα μηνύματα, μάλιστα, για τους επόμενους μήνες δεν είναι καθόλου αισιόδοξα.
Ήδη η παραγωγή των κτηνοτρόφων του Ρεθύμνου είναι μειωμένη σχεδόν στο μισό, ενώ μπορεί να κατρακυλήσει περαιτέρω κατά 20% – ούσα συρρικνωμένη συνολικά έως και 70%, απόρροια των δυσβάστακτων οικονομικών βαρών που καλούνται να σηκώσουν αδυνατώντας να συντηρήσουν το ζωικό τους κεφάλαιο. Η συνέχεια προβλέπεται ακόμα δυσκολότερη. Οι πολλές και μαζεμένες κοινωνικές εκδηλώσεις προσφέρουν ναι μεν, έστω και προσωρινά, ένα οικονομικό «σωσίβιο» στους επαγγελματίες του κλάδου, ωστόσο αρκετοί εξ αυτών είναι σχεδόν βέβαιοι ότι η νέα σεζόν θα τους βρει σε ακόμη πιο δύσκολη θέση.
Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα ενισχύει τις ανησυχίες που υπάρχουν για τον επόμενο χειμώνα. Ο κίνδυνος επισιτιστικής κρίσης είναι πιο ορατός από ποτέ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ανθρώπων της αγοράς.
«Τον χειμώνα θα ζοριστούμε πάρα πολύ»
«Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τους κτηνοτρόφους. Χρειάζονται χρήματα για την αγορά πρώτων υλών, τα οποία δεν υπάρχουν – οι ζωοτροφές είναι ακριβές. Η περίοδος είναι νεκρή, οι τιμές είναι πολύ χαμηλές ακόμα και στα αμνοερίφια σε σχέση με το κόστος – και στο γάλα είναι το ίδιο. Το πρόβλημα είναι ότι οι κτηνοτρόφοι δεν ξέρουν σε τι τιμές θα πουλήσουν το γάλα και το αρνί για να προμηθευτούν πρώτες ύλες οι οποίες είναι απαραίτητες για να υπάρχουν τα ζώα, να είναι σε μία φυσιολογική – καλή – κατάσταση για να μπορούν να αποδώσουν» περιγράφει στα «Ρ.Ν.» ο πρόεδρος του Κτηνοτροφικού συλλόγου Ρεθύμνου Γιώργος Βενιεράκης.
«Οπότε», συνεχίζει ο ίδιος, «όταν δεν ταΐσεις το ζώο με την ώρα του, δεν περιμένεις να σου δώσει εισόδημα αργότερα. Διότι, ένα ζώο το οποίο είναι σε κακή φυσική κατάσταση (είναι αδύνατο κ.λπ.) δεν μπορεί να παράξει».
Οι ντόπιοι κτηνοτρόφοι σφάζουν και πουλούν αμνοερίφια στα 5,5 με έξι ευρώ. Αντίστοιχα το γάλα τους το προσφέρουν έναντι 95 λεπτών – το πολύ ένα ευρώ.
«Ευτυχώς, που είναι και τα γλέντια και θα φύγουν τεράστιες ποσότητες σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις (γάμους, βαφτίσεις και πανηγύρια). Σφάζονται πάρα πολλά ζώα, γιατί οι κτηνοτρόφοι δεν μπορούν να τα ταΐσουν» θα δηλώσει ο κ. Βενιεράκης.
«Οικονομικά δεν βγαίνουμε» τονίζει επίσης, διαβλέποντας όξυνση του εδώ και καιρό εμφανούς προβλήματος με τα (διαρκώς μειούμενα) γαλακτοκομικά προϊόντα. «Θα υπάρξει μεγάλη έλλειψη» προειδοποιεί. «Δεν ξέρει ο άλλος τι θα γίνει στην αγορά. Δεν θα υπάρξει παραγωγή. Ο άλλος για να ταΐσει πρέπει να προμηθευτεί τώρα, έγκαιρα, σε όσο καλύτερες τιμές μπορεί πρώτες ύλες για να καταφέρει να ταΐσει αργότερα, από Σεπτέμβρη και μετά, τα ζώα του. Αυτό που φαίνεται όμως είναι ότι δεν θα μπορεί να ταΐσει, δεν θα μπορεί να παράξει με την ακρίβεια που υπάρχει. Τα καύσιμα και το ρεύμα είναι στα ύψη, οι λογαριασμοί τρέχουν ο ένας πίσω από τον άλλο και τα χρέη μεγαλώνουν. Πολλοί που έβγαζαν λίγο πιο όψιμο γάλα, καλοκαιρινό, τα έχουν παρατήσει λόγω κόστους. Δεν συμφέρει, δεν αξίζει τον κόπο να κάθεσαι να ταΐζεις και να αρμέγεις. Δεν έχει νόημα, δεν κερδίζεις τίποτα. Γιατί να το κάνεις;».
Επιπρόσθετα, ο πρόεδρος του Κτηνοτροφικού συλλόγου Ρεθύμνου θα υποστηρίξει: «Τον χειμώνα θα ζοριστούμε πάρα πολύ. Η πραγματική διάσταση του προβλήματος θα φανεί από τον Οκτώβρη και μετά. Σε καμία περίπτωση δεν θα υπάρχει γάλα όπως τα προηγούμενα χρόνια. Ούτε μία στο εκατομμύριο! Η παραγωγή και στο κρέας και στο γάλα θα είναι μειωμένη κατά 50%, μπορεί και περισσότερο».
Νομοτελειακά η μειωμένη προσφορά και η αυξημένη ζήτηση θα αυξήσει τις τιμές των διαθέσιμων προϊόντων.
«Ήδη έχουν ξεκινήσει να ψοφούν πρόβατα στα βουνά»
«Ο κόσμος δεν μπορεί να ταΐσει τα πρόβατά του!» υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Κτηνοτροφικού συλλόγου Αμαρίου Γιάννης Μανουσάκης. «Δεν έχει αλλάξει τίποτα προς το καλύτερο, ούτε με τα λιπάσματα, ούτε με τις ζωοτροφές. Περιμένουμε από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κάποιο de minimis βοήθημα για όλα αυτά. Δεν έχει ακόμα καθοριστεί το ποσό, αν θα πάει ανά κεφαλή ή αν θα πάει στην παραγωγή».
Όπως μας ενημερώνει, με το που αυξήθηκαν οι τιμές στις ζωοτροφές, αυτομάτως η παραγωγή έπεσε στο μισό.
«Κι από την καινούργια σεζόν θα είναι πάνω από 60-70% η μείωση παραγωγής κρέατος και γάλακτος» συμπληρώνει.
Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Απαντά ο κ. Μανουσάκης: «Οι άνθρωποι που μένουν στα αστικά κέντρα θα έχουν σοβαρό πρόβλημα: Δεν θα βρίσκουν κρητικό αρνί, δεν θα βρίσκουν κρητικό τυρί, αλλά ξένα αμφιβόλου ποιότητας. Δεν θα υπάρχουν προϊόντα από κρητικό γάλα. Εμείς εξάγαμε γάλα στην πάνω Ελλάδα, ενώ καλύπταμε και την τοπική κατανάλωση. Αυτό δεν θα συμβεί τη νέα σεζόν».
Η ζημιά θα είναι τεράστια. «Οι κτηνοτρόφοι θα έχουν σοβαρά οικονομικά θέματα. Θα υπάρξουν ζητήματα επιβίωσης. Κι αυτό είναι αλυσίδα: Ο ένας συμπαρασύρει τον άλλον! Δουλεύουμε εμείς στον πρωτογενή τομέα, δουλεύουν οι αποθήκες λιπασμάτων, δουλεύουν οι αποθήκες ζωοτροφών, δουλεύουν (και) από εμάς τα βενζινάδικα, όπως και τα σούπερ μάρκετ. Όλα αυτά είναι μία αλυσίδα. Όταν εμείς δεν έχουμε χρήματα να ψωνίσουμε, θα συμπαρασύρουμε και τον υπόλοιπο κόσμο» εξηγεί.
Το ότι προσφέρονται μεγάλες ποσότητες κρέατος σε κοινωνικές εκδηλώσεις είναι και καλό και κακό. «Παίρνουμε μία ανάσα, λιγοστεύει όμως το κοπάδι, γιατί δεν έχεις πώς να το ταΐσεις. Και αναγκαστικά θες να το λιγοστέψεις. Προσπαθεί ο καθένας να δώσει κρέατα, να φύγουν» λέει ο κ. Μανουσάκης.
Έτσι κι αλλιώς, πώς θα συντηρήσουν το ζωικό τους κεφάλαιο; «Μα δεν μπορούμε!» διατρανώνει ο πρόεδρος του κτηνοτροφικού συλλόγου Αμαρίου. «Ούτε υπάρχει εικόνα για το τι θα γίνει την επόμενη περίοδο, που φέρ’ ειπείν ξεκινάει από τον Σεπτέμβρη,. Διότι πρέπει να διαθέσεις στο κοπάδι σου χρήματα για να αγοράσεις ζωοτροφές».
Η αγορά ζωοτροφών απαιτεί μετρητά. «Πού θα τα βρεις;» θα αναρωτηθεί ο κ. Μανουσάκης. «Δεν υπάρχουν αυτά! Και πώς θα επισιτιστούν ύστερα τα κοπάδια;».
Ο επίλογός του περιλαμβάνει κάτι άλλο, εξίσου σοβαρό: «Οι καιρικές συνθήκες ήταν κακές – δεν βγήκαν χόρτα στα βουνά (Ψηλορείτης, Κέντρος κ.λπ.). Δεν υπάρχουν χρήματα να ταΐσουν οι άνθρωποι, δεν μπορούν να συντηρηθούν τα πρόβατα και ήδη έχουν ξεκινήσει να ψοφούν στα βουνά!».
Οι επιδοτήσεις και ο σημαντικός ρόλος της μεταποίησης
Τη μεγάλη εικόνα του προβλήματος προσπάθησε να μας δώσει ο πρόεδρος του παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ Αλέκος Στεφανάκης.
«Η Ελλάδα διατρέχει τη μία κρίση πίσω από την άλλη. Αυτό είναι μία ωμή πραγματικότητα για όλους εμάς τους τυχερούς που ζούμε σε αυτόν τον υπέροχο τόπο. Ο Έλληνας καταναλωτής είναι στριμωγμένος στη γωνία. Έχει περιοριστεί η αγοραστική του δύναμη. Σε αυτή την περίπτωση πιέζεται το σύστημα όταν είναι ανοργάνωτο, κι ειδικά εκεί που βγαίνει ατόφιο προϊόν απ’ τον αγροδιατροφικό τομέα» δήλωσε αρχικά.
Ο πρωτογενής τομέας εξασφαλίζει το εισόδημα σε πάρα πολλές οικογένειες. «Η κτηνοτροφία (και όχι μόνο) κλήθηκε να υποστηρίξει την ανέχεια του καταναλωτή», με αποτέλεσμα οι τιμές να πιεστούν προς τα κάτω, θα προσθέσει ο κ. Στεφανάκης.
«Οι τυροκόμοι μας είναι ανοργάνωτοι, υπέκυψαν στις πιέσεις των αγορών για να πάρει ο καταναλωτής φθηνό τυρί» θα εξηγήσει παρακάτω.
Παράλληλα, εμφανίστηκε μία βαθμιαία αύξηση στα καύσιμα και τις πρώτες ύλες, όπως είναι το καλαμπόκι, το κριθάρι και το σογιάλευρο. Οι τιμές τους ανέβηκαν έως και 100% πάνω!
«Δεν μπόρεσε να υπάρξει μία αντίδραση στο προϊόν» σχολιάζει ο πρόεδρος του παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ, αναλύοντας εκτενέστερα τα αίτια του φαινομένου: «Υπήρχε μία απαίτηση και πουλούσε ο κτηνοτρόφος της Κρήτης 75 και 80 λεπτά το γάλα με κόστος ένα ευρώ! Εμείς συντηρούμαστε γιατί ένας κτηνοτρόφος στην Κρήτη καλλιεργεί ελιές, βάζει περβόλια, κάνει γενικά κι άλλες δέκα δουλειές. Κι ασφαλώς, μπορεί να επιβιώσει. Ένας κτηνοτρόφος στη βόρεια Ελλάδα δεν κάνει τέτοια πράγματα: Είναι μόνο κτηνοτρόφος! Αν η δουλειά σε βάλει «μέσα» ένα και δύο χρόνια, μετά την εγκαταλείπεις. Ήρθαν οι βιομηχανίες από την υπόλοιπη Ελλάδα και πήραν το μισό γάλα της Κρήτης. Η τιμή που πωλούνταν το γάλα ήταν εξευτελιστική για τον παραγωγό. Όπως επίσης εννοείται ότι χρόνια τώρα, η τιμή που απολαμβάνει ο καταναλωτής το αρνί είναι τουλάχιστον προσβλητική. Δεν έχει γίνει μία προσπάθεια σοβαρή, να πάρουμε αυτά τα προϊόντα, να εξηγήσουμε στον καταναλωτή ότι είναι υψηλής ποιότητας κι ότι αυτά έχουν ένα «α» κόστος, στη λογική του να προστατέψουμε το σπίτι μας, την οικονομία μας και τον τόπο μας».
Στην παρούσα φάση, οι κτηνοτρόφοι προσπαθώντας να ανταπεξέλθουν οικονομικά, προσφέρουν αφειδώς κρέας σε γάμους, βαφτίσεις και γλέντια. «Είμαστε σε αυτό το στάδιο. Έπρεπε να περιορίσουμε όμως λίγο τη σπατάλη» είναι η ένσταση που καταθέτει ο κ. Στεφανάκης, αναγνωρίζοντας πάντως πώς ο μέσος κτηνοτρόφος δεν μπορεί να κάνει «μαγικά»: Θα αναγκαστεί να σφάξει τα ζώα του, για να μπορέσει να επιβιώσει, αν και στο τέλος το ισοζύγιο θα είναι αρνητικό.
Η κατάσταση επιδεινώνεται «γιατί δεν είναι βιώσιμες οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις στις τιμές που προσφέρονται» επισημαίνει ο πρόεδρος του παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ.
«Βοήθησαν οι επιδοτήσεις, αλλά πόσο να βοηθήσουν; Το γάλα έχει κόστος παραγωγής, χωρίς να κερδίζει ο κτηνοτρόφος, 1,30! Αν δεν αντιδράσει η μεταποίηση, να πληρώσει το κόστος παραγωγής – δεν μιλάμε για κέρδη – δεν θα έχουμε γάλα! Και το σύστημα θα πάθει απίστευτη ζημιά!» θα προειδοποιήσει ο Ρεθεμνιώτης κτηνίατρος, πληροφορώντας μας πως «Η φυτική παραγωγή θέλει 1-2 χρόνια για να αντιδράσει και να παραχθεί προϊόν. Η ζωική παραγωγή όταν κλείσει, για να ξαναμπεί μπροστά (αν μπει) θέλει 4-5 χρόνια, για να ξαναφτιάξεις κοπάδι. Είναι λάθος, για όλους εμάς που ζούμε από τη κτηνοτροφία, να μην τη σεβαστούμε! Είναι απόλυτο λάθος να μην υποστηρίξουμε το σύστημα, το οποίο προσφέρει πάρα πολλά σε αυτόν τον τόπο».
