Με έντονο σκεπτικισμό βλέπει τις επερχόμενες εκλογές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ισχυρή μερίδα παραγόντων, που προέρχονται εκτός των τειχών της Αθήνας, για τον πρωτογενή τομέα. Και ο λόγος είναι απλός: Όλα τα δεδομένα συγκλίνουν προς αδιέξοδες πλευρές της γεωργίας που επηρεάζουν την επίλυση σοβαρών σημείων τόσο της παραγωγής, όσο και της κατανάλωσης των προϊόντων της γεωργίας. Τόσο τα προβλήματα της επισιτιστικής βαθμίδας, όσο και του αυξημένου ενεργειακού κόστους παραγωγής, σε συνδυασμό με την έλλειψη πρώτων υλών λιπασμάτων και – δυστυχώς – αστοχιών της γραφειοκρατικής ελίτ των Βρυξελλών, βρίσκονται στη βάση της προβληματικής αυτής.
Την Παρασκευή 24/5/24 έληξε μια σημαντική πρωτοβουλία της πατρινής εφημερίδας «Σύμβουλος» που οργάνωσε μια σειρά εκδηλώσεων για τον πρωτογενή τομέα, με τίτλο: e-Forum Αγροτικής Ανάπτυξης. Στα συμπεράσματα που έχει στο πρωτοσέλιδό της καταδεικνύει και επεξηγεί, ότι ενώ είναι ορατή στον ορίζοντα η επισιτιστική ανασφάλεια απουσιάζει στη χώρα μας από την προεκλογική ατζέντα ο πρωτογενής τομέας.
Είχα την ευκαιρία να αναπτύξω το θέμα του ετήσιου προϋπολογισμού στην Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ), τα συμπεράσματα δε, της παρέμβασής μου αυτής παρουσιάζω συνοπτικά στο παρόν σημείωμα.
Πρόσφατα, οι βουλευτές ορισμένων κρατών φλερτάρουν με την ιδέα ότι νέοι νόμοι πρέπει να σχεδιάζουν να δώσουν στη γεωργία χαρακτήρα «μείζονος γενικού συμφέροντος», που αποτελεί μια νομική καινοτομία. Ο λόγος είναι ότι η ΚΓΠ ολοένα και συρρικνώνεται, με τελευταίο αναμενόμενο αποτέλεσμα την κάθοδο των αγροτών στους δρόμους της ΕΕ σε όλα σχεδόν τα κράτη – μέλη. Μιας παραδειγματικής πολιτικής που από τότε που υιοθετήθηκε απορροφούσε τα ¾ του κοινού προϋπολογισμού των κρατών μελών.
Αν αναφερθούμε στη σημερινή εικόνα της θα δούμε ότι, τουλάχιστον τα 10 τελευταία χρόνια η συρρίκνωσή της ακολούθησε μια πορεία που καταδικάζει τους πόρους για τη γεωργία με ανεπίτρεπτο τρόπο, όπως έχουμε αναπτύξει σε πρόσφατο άρθρο μας από τις στήλες της εφημερίδας αυτής..
Από τα ¾ του κοινοτικού προϋπολογισμού η ΚΓΠ καταφέρνει μόλις και μετά βίας να φτάνει στο φετινό προϋπολογισμό το 29,8% ενός συνόλου πόρων για την κάλυψη των αναγκών της ΕΕ 184 δισ. ευρώ.
Τονίζουμε όμως, ότι η ΚΓΠ, η οποία θεσπίστηκε το 1962, είναι σύμπραξη της γεωργίας και της κοινωνίας, της Ευρώπης και των γεωργών της.
Στα πλαίσια αυτά βλέπουμε με δυσκολία στο φετινό προϋπολογισμό να ανέρχονται σε περίπου σε 40,5 δισ. ευρώ οι πιστώσεις των εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), και της αγροτικής ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) περίπου σε 13,2 δισ. ευρώ, και τέλος, μαζί με το ΕΤΘΑΥ, που αναμένεται να δαπανήσει περίπου 1,1 δισ. ευρώ, φθάνουμε σε ένα σύνολο 54,9 δισ. ευρώ.
Στα ποσά αυτά εντύπωση όμως μου προκαλεί ο μη καθορισμός των ποσών που αφορούν τους ακόλουθους υποτομείς και που φυσικά θα κληθούν να δαπανήσουν συγκεκριμένα ποσά, όπως προβλέπει το νομικό καθεστώς, για την περίπτωση που αφορά τις Άμεσες ενισχύσεις εκτός των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ:
- POSEI και μικρά νησιά του Αιγαίου (άμεσες ενισχύσεις) (μόνο για το πρόγραμμα αυτό δεσμεύονται 444 εκ. ευρώ), ενώ για όλα τα άλλα το θέμα είναι εν αναμονή.
- Καθεστώς ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης (ΚΕΣΕ) Αναδιανεμητική ενίσχυση.
- Καθεστώς βασικής ενίσχυσης (ΚΒΕ).
- Ενίσχυση για γεωργούς που εφαρμόζουν γεωργικές πρακτικές που είναι επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον.
- Ενίσχυση για τους γεωργούς που δραστηριοποιούνται σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς.
- Ενίσχυση για γεωργούς νεαρής ηλικίας.
- Ειδική ενίσχυση για το βαμβάκι.
- Καθεστώς προαιρετικής συνδεδεμένης στήριξης.
- Καθεστώς μικροκαλλιεργητών.
- Αποθεματικό για τις κρίσεις στον γεωργικό τομέα.
- Επιστροφή άμεσων ενισχύσεων σε γεωργούς από πιστώσεις που έχουν μεταφερθεί σχετικά με τη δημοσιονομική πειθαρχία.
Εκτός της βάσης που υπάρχει για το πρώτο κονδύλι της αναφοράς αυτής θεωρώ ότι εν αναμονή βρίσκονται ποσά που δε γνωρίζουμε αν μπορούν να κατευθυνθούν στα ειδικότερα κονδύλια και δε γνωρίζουμε αν έλθουν εποχές που θα αναγκαστούν ορισμένες κυβερνήσεις να προκαταβάλουν ποσά, πράγμα που σημαίνει είτε δυσχέρεια καθορισμού των ποσών, είτε πρόθεση μερικής (επαν)εθνικοποίησης της ΚΓΠ, που τρέμω μόνο να το σκέφτομαι. Μακάρι να μην επαληθευθούν οι δυσοίωνες αυτές πρακτικές.
Σχετικά δε, με τους τύπους παρεμβάσεων άμεσων ενισχύσεων στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ (36,3 δισ. ευρώ) βλέπουμε στον προϋπολογισμό να καθορίζονται ποσά ανάλογα με τα αμέσως προηγούμενα σχέδια.:
– Βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα 18,2 δισ. ευρώ.
– Συμπληρωματική αναδιανεμητική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα 3,9 δισ. ευρώ.
– Συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη για γεωργούς νεαρής ηλικίας 0,7 δισ. ευρώ.
– Προγράμματα για το κλίμα και το περιβάλλον 8,7 δισ. ευρώ.
– Συνδεδεμένη εισοδηματική στήριξη 4,5 δισ. ευρώ.
– Ειδική ενίσχυση για το βαμβάκι 244 εκ. ευρώ.
Όσον αφορά το ΕΓΤΑΑ, οι Τύποι παρεμβάσεων αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ προικοδοτήθηκαν με 13,1 δισ. ευρώ εκ των οποίων μόνο 4,4 δισ. ευρώ αφορούν τον τρέχοντα προϋπολογισμό.
Τύποι παρεμβάσεων αγροτικής ανάπτυξης – Προγράμματα 2014-2022 αναμένεται να απορροφήσουν τη μερίδα του λέοντος ήτοι 7,6 δισ. ευρώ.
Και αυτό είναι ένα σημείο κριτικής, διότι οι αργοπορίες του παρελθόντος δεν πρέπει να επηρεάζουν τις εξελίξεις του προϋπολογισμού, στο μέλλον.
Όσα περιγράψαμε συγκλίνουν στην ανάγκη να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για συμμετοχή στις εκλογές του Ευρωκοινοβουλίου, με στελέχη που μπορούν να διαχειριστούν σοβαρά προβλήματα όπως αυτό της γεωργίας.
