Η άριστη ποιότητα του κρητικού ελαιολάδου και η υψηλή διατροφική του αξία είναι τα δύο βασικά χαρακτηριστικά που διακρίνουν το τοπικό προϊόν του νησιού, το οποίο όμως χρήζει ακόμα μεγάλης βελτίωσης, για να μπορέσει να διεκδικήσει και να αποκτήσει τη θέση που του αξίζει, στα ράφια των διεθνών αγορών.
Βασικό ζητούμενο εδώ και πολλά χρόνια είναι η χαμηλή τιμή του, που δεν ξεπερνά κατά μέσο όρο τα 3.5 ευρώ, γεγονός που αποδίδεται στον τρόπο διάθεσής του, ότι αυτό δίδεται χύδην και όχι τυποποιημένο.
Σύμφωνα μάλιστα με τον επιστημονικό σύμβουλου του ΣΕΔΗΚ Νίκο Μιχελάκη, οι τιμές του ελαιόλαδου στην ανατολική Κρήτη είναι 3.5 έως 3.6 ευρώ το λίτρο ενώ, στη δυτική Κρήτη είναι 3.3, το πολύ 3.4 ευρώ το λίτρο, κάτι όπου όπως εξηγεί οφείλεται στον τρόπο διάθεσής του. Στην ανατολική Κρήτη, όπως επισημάνει υπάρχουν πολλά συνεταιριστικά ελαιοτριβεία, τα οποία διαθέτουν το ελαιόλαδο με διαγωνισμούς και δημοπρασίες, πράγμα το οποίο δε συμβαίνει στη δυτική Κρήτη και αυτός είναι ένας παράγοντας που συντελεί σε μεγαλύτερες τιμές στην ανατολική Κρήτη. Η τυποποίηση προσδίδει υπεραξία στο προϊόν και αυτό είναι κάτι που προφανώς δεν έχει γίνει ακόμα κατανοητό από τους παραγωγούς και την ευρύτερη αλυσίδα της αγοράς του ελαιολάδου.
Τα παραπάνω ζήτημα αλλά και αυτά που αφορούν στην παραγωγή και στον τρόπο εκτέλεσης της δακοκτονίας για την προστασία του προϊόντος από τον μεγαλύτερο εχθρό της, τον δάκο συζητήθηκαν χθες στην διάρκεια της εκλογοαπολογιστικής συνέλευσης του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης, που πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Aquilla Porto Rethymno, σε εκδήλωση παρουσία παραγωγών όπου δόθηκαν και βραβεία ποιότητας σε ελαιοτριβεία του νησιού.
Ο πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ και δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης, τόνισε χαρακτηριστικά: «Υπάρχει αγωνία για το ελαιόλαδο. Ενώ η συνέλευση έπρεπε να κινηθεί στα κλασσικά μοτίβα του απολογισμού και του προγραμματισμού επεκτάθηκε και στη μεγάλη αγωνία των ελαιοπαραγωγών που έχει να κάνει με την ποιότητα του ελαιολάδου και με τα θέματα της δακοκτονίας, που παρότι γίνονται βήματα βελτίωσης, δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο άριστο επίπεδο και υπάρχει περιθώριο για όλους μας να συνεργαστούμε και να το πετύχουμε. Πρώτιστο όμως μέλημα είναι και η συνεργασία των ίδιων των ελαιοπαραγωγών με την Περιφέρεια, τους ανάδοχους εργολάβους, αλλά και τους οικείους δήμους, ώστε να κάνουμε αυτή τη διαδικασία ακόμα πιο αποτελεσματική» και πρόσθεσε ότι: «Η τυποποίηση δίνει υπεραξία στο προϊόν. Όταν το έχουμε χύμα, είναι πάμφθηνο. Όταν το τυποποιούμε το συσκευάζουμε, εγγυόμαστε την ποιότητα του, γίνεται ένα αγαθό με πολύ μεγάλη αξία. Για αυτό θα δώσουμε έμφαση στην ενημέρωση των παραγωγών, στην ορθή παραγωγή στην ορθή καλλιέργεια, στην ορθή λίπανση, αλλά και στη σωστή παραγωγή του ελαιολάδου, γιατί δεν έχουν όλα τα ελαιοτριβεία τις προδιαγραφές εκείνες που θα έπρεπε, ούτε τηρούνται όλοι οι κανόνες. Όταν ας πούμε στοιβάζουμε σακιά επί σακιών ή ξεχνάμε επί μια εβδομάδα να αλέσουμε, δεν είναι βέβαιο ότι το επιβαρύνουμε με πολλά δυσμενή χαρακτηριστικά; Όταν ψεκάζουμε ασυλλόγιστα και αλόγιστα χωρίς γνώση και επιστημοσύνη δεν βάζουμε μέσα στοιχεία που καθιστούν το προϊόν μη εμπορεύσιμο; Είναι ευθύνη όλων μας και των παραγωγών και των αυτοδιοικήσεων και του κράτους, να γίνει μια σωστή ενημέρωση και αν προλάβουμε όλους τους δυσμενείς παράγοντες που επηρεάζουν στο τέλος και την τιμή».
Πρωτοβουλίες ΣΕΔΗΚ
Στο πλαίσιο της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης ο ΣΕΔΗΚ θα αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, όπως εξήγησε ο πρόεδρος Γ. Μαρινάκης προκειμένου μέσα από συνεργίες και συνεργασίες να υπάρχει σωστή αντιμετώπιση του προϊόντος, τόσο σε ότι αφορά την παραγωγή κα την καλλιέργεια του όσο και τη διάθεσή του στους καταναλωτές. Ειδικότερα, ανέφερε: «Θα έπρεπε όλοι να προβληματιζόμαστε πως συμβαίνει σε περίοδο κρίσης αντί να αυξάνεται η αξία του ελαιολάδου, να αυξάνεται η αξία των σπορελαίων. Αυτό είναι δείγμα πως συμπεριφερόμαστε στην κουζίνα μας και ως καταναλωτές. Ανεχόμαστε καρκινογόνες ουσίες να μπαίνουν στα τηγάνια και το φαγητό μας και όχι το αγνό παρθένο ελαιόλαδο, που έτσι θα στήριζε και τον παραγωγό και τον πρωτογενή τομέα, που αυτές τις εποχές και λόγω της ενεργειακής κρίσης περνάνε πολύ δύσκολα. Ο ΣΕΔΗΚ θα αναλάβει πρωτοβουλίες, θα έρθει σε επαφή με την Περιφέρεια Κρήτης, με τους συνεταιρισμούς, με τις ομάδες παραγωγών, με ειδικούς επιστήμονες, για να μπορέσουμε να αναβαθμίσουμε την ποιότητα του ελαιολάδου, μιας και το θέμα της ποσότητος το έχουμε χάσει εδώ και καιρό. Όλη η βόρεια Αφρική φυτεύεται με ελαιώνες. Πρέπει αυτό να το συνειδητοποιήσουμε, ότι σε λίγο θα εξαφανιστούμε αν δεν δείξουμε ιδιαίτερη σημασία και δε δώσουμε έμφαση στο θέμα της ποιότητας του ελαιολάδου, που παρότι συμβαίνει το 90% είναι εξαιρετικό αγνό παρθένο ελαιόλαδο».
Παράλληλα κάλεσε τους ίδιους τους καταναλωτές να επιλεγούν και καταστήματα εστίασης που χρησιμοποιούν ελαιόλαδο, ως ένα ακόμα τρόπο υπεράσπισης του τοπικού μας προϊόντος, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Ας το απαιτούν οι καταναλωτές και ας αποφεύγουμε εστιατόρια που δεν μας σέβονται. Δεν μπορούμε να λέμε ότι δεν μπορούμε να τηγανίζουμε το ελαιόλαδο, σάμπως και στα χωριά μας τηγανίζαμε με σπορέλαιο και αναθραφήκαν τόσες γενιές. Είναι καθαρά θέμα σχετικής οικονομίας και αδιαφορίας για το θέμα της υγείας των καταναλωτών. Εμείς οι καταναλωτές θα πάρουμε την ευθύνη και θα συνετίσουμε και τους κακούς παραγωγούς τροφίμων, που νομίζουν ότι στο όνομα του γρήγορου φαγητού επιλέγουν το junk food, δηλαδή το σκουπίδι».
Καθοριστικός παράγοντας η σωστή δακοκτονία για τη διασφάλιση της ποιότητας του ελαιολάδου
Για τη σημασία της ορθής και αποτελεσματικής δακοκτονίας που πρέπει να γίνεται πριν την πήξη του πυρήνα της ελιάς, μίλησε ο επιστημονικός συνεργάτης του ΣΕΔΗΚ Νίκος Μιχελάκης τονίζοντας μεταξύ αλλων: «Πράγματι η δακοκτονία είναι ένας παράγοντας από τον οποίο εξαρτάται η ποιότητα του λαδιού και τα προηγούμενα χρόνια έχουμε υποστεί πολλές ζημιές και είναι φυσικό να ανησυχούν οι αγρότες για φέτος. Κατά τη δική μου άποψη, φέτος έχουμε τα εχέγγυα να προχωρήσουμε κανονικά. Είναι μια όψιμη χρονιά, οι ελιές δείχνουν να έχουν προχωρήσει σε άνθηση σε όλες τις περιοχές, καθυστερημένα μεν, αλλά με καλό ποσοστό ανθοφορίας και αν εξελιχθούν όλα ομαλά, θα πρέπει να έχουμε μια καλή χρονιά. Από την άλλη, η χρονιά αυτή επειδή είναι όψιμη, θα είναι όψιμη και για τον δάκο, άρα έχουμε πάλι ένα περιθώριο, δεδομένου ότι κάθε χρόνο καθυστερούμε στην έναρξη δακοκτονίας, να είμαστε πιο έτοιμοι. Άρα αν οι υπηρεσίες φροντίσουν να κάνουν τη δακοκτονία επιτέλους στην ώρα της, να κάνουν τον πρώτο ψεκασμό όταν πρέπει, που είναι πριν από την πήξη του πυρήνα και από την άλλη πλευρά δεν έχουμε καθυστερήσεις στην πρόσληψη του προσωπικού, το οποίο συνήθως προσλαμβάνεται Αύγουστο ή Σεπτέμβριο που η δακοκτονία έχει πλέον τελειώσει, τότε θα έχουμε καλά αποτελέσματα. Φάρμακα υπάρχουν από πέρυσι, γιατί δεν καταναλώθηκαν επειδή ήρθαν αργά, και επομένως μπορούν να χρησιμοποιηθούν φέτος, τα πράγματα φαίνεται ότι θα εξελιχθούν καλά. Όλα θα κριθούν από την ετοιμότητα των υπηρεσιών και της πολιτικής στο να εφαρμοστούν τα πράγματα στην ώρα τους, επειδή αυτή η χρονιά προσφέρει την ευχέρεια να είναι όψιμη και επομένως να δίνει τη δυνατότητα της εφαρμογής στην ώρα της».
Η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου Μαρία Λιονή αναφέρθηκε στις ενέργειες της Περιφέρειας Κρήτης σε ότι αφορά τη δακοκτονία. Όπως εξήγησε η Περιφέρεια προκηρύσσει τριετείς διαγωνισμούς για την εφαρμογή του προγράμματος με βάση τους χρόνους κατά τους οποίους το υπουργείο θα πιστώσει τα χρήματα στον λογαριασμό της Περιφέρειας. Αναφέρθηκε στην γραφειοκρατία των διαγωνισμών, ενώ επεσήμανε πως κάθε χρόνο η Περιφέρεια διαθέτει από ίδιους πόρους πόσο περίπου 1 εκ. ευρώ για να καλυφθούν στο σύνολο τους οι ανάγκες για την καταπολέμηση του δάκου. Ιδιαίτερη μνεία έκανε και στη διαδικασία των έλεγχων των δακοψεκασμών, ζητώντας τη συνεργασία των παραγωγών. Χαρακτηριστικά σε σχετικές δηλώσεις της ανέφερε: «Το πρόγραμμα δακοκτονίας που εκτελεί η Περιφέρεια είναι πάνω από 12 εκ. ευρώ, γεγονός που σημάνει ότι είναι ένας διεθνής διαγωνισμός, που απαιτεί συγκεκριμένους χρόνους τους οποίους οφείλουμε να σεβόμαστε και να ακολουθούμε κατά γράμμα. Αυτό σημαίνει ότι για να ξεκινήσει έγκαιρα ο διαγωνισμός, πρέπει εγκαίρως το υπουργείο να ’χει καταβάλλει τη σχετική πίστωση στην Περιφέρεια. Εμείς προσπαθούμε κάθε χρόνο να βελτιωθούμε σε ό,τι αφορά τους χρόνους έναρξης των εργασιών, όμως δεν είναι πάντα στο χέρι μας να είμαστε έτοιμοι, γιατί υπάρχουν και άλλοι παράγοντες εξωγενείς. Για τον λόγο αυτό έχουμε διαγωνισμούς τριετούς διάρκειας, ώστε το όποιο πρόβλημα της γραφειοκρατίας να αντιμετωπίζεται ανά τριετία. Κάθε χρόνο γίνεται διαγωνισμός για την παγιδοθεσία. Στην τελευταία συνεδρίαση της οικονομικής επιτροπής της Περιφέρειας έγινε κατακύρωση των αναδόχων. Η Περιφέρεια βάζει από δικά της χρήματα, πάνω από 1 εκ. ευρώ για να ενισχύσει το πρόγραμμα. Ένα θέμα που θίχτηκε είναι το θέμα των ελέγχων. Δεν έχουμε τόσο και τέτοιο προσωπικό να πηγαίνει πίσω από κάθε ψεκαστή να ελέγχει ένα κτήμα. Για αυτό και ενημερώνουμε τους παραγωγούς πότε θα γίνει ψεκασμός και που θα γίνει. Παράλληλα, ερχόμαστε σε επαφή με τους προέδρους των κοινοτήτων και ζητάμε την αυτοπρόσωπη παράσταση των παραγωγών όταν γίνεται ο ψεκασμός, ώστε και να ανοίγονται τα κτήματα, αλλά κι οι ίδιοι να επιβλέπουν ότι θα γίνεται σωστά ο ψεκασμός. Επίσης η Περιφέρεια χρησιμοποιεί gps που παρακολουθεί τα τρακτέρ. Σε περίπτωση που δεν τηρείται το πρόγραμμα επιβάλλεται πρόστιμο. Εμείς ζητάμε τη συνεργασία των παραγωγών για να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Επίσης έχουμε συνάψει σύμβαση με το ΙΤΕ, έτσι ώστε να μας υποδεικνύουν τους τρόπους για ποιοτικότερη παραγωγή ελαιολάδου, οτιδήποτε δηλαδή έχει σχέση με την ποιότητα των φαρμάκων, με τρόπο των ψεκασμών, με τη συλλογή και τη φύλαξη ελαιολάδου. Όλα αυτά προσπαθούμε να τα βλέπουμε και να γινόμαστε όσο γίνεται καλύτεροι».
Οι διαγωνισμοί επιβεβαιώνουν την υψηλή ποιότητα του ελαιολάδου
Σύμφωνα με τον κ. Μιχελάκη οι συμμετοχές στους διαγωνισμούς που πραγματοποιεί ο ΣΕΔΗΚ και τα δήγματα του λαδιού αποδεικνύουν την υψηλή ποιότητα του κρητικού ελαιόλαδου: «Η χρονιά που πέρασε, η ποιότητα του ελαιόλαδου ήταν καλή, κάτι που διαπιστώθηκε και από τον διαγωνισμό τον οποίο κάναμε. Τα περισσότερα δείγματα είχαν οξύτητα του ελαιόλαδου, που είναι το κύριο χαρακτηριστικό που κοιτάει το εμπόριο σε άριστα επίπεδα και από την άλλη μεριά τα υπόλοιπα ποιοτικά χαρακτηριστικά, ήταν σε σχετικά καλά επίπεδα. Εμείς στον διαγωνισμό αυτό εξετάσαμε χημικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και επιπλέον υπολείμματα, δηλαδή τρεις βασικούς παράγοντες που σχετίζονται με την ποιότητα. Αντίθετα, σε άλλους διαγωνισμούς εξετάζουν μόνο τα οργανοληπτικά, δεν εξετάζουν τα ποιοτικά και τα υπολείμματα. Αυτή η διαδικασία που ακολουθήσαμε εμείς, απαιτεί περισσότερες δαπάνες, μεγαλύτερο κόπο. Προσπαθήσαμε να έχουμε μια εξασφάλιση της ταυτότητας του δείγματος με την ποσότητα από την οποία προέρχεται, γι’ αυτό τα δείγματα τα πήραμε με επιτροπές. Είμαστε υπέρ του να ελέγχεται η ταυτότητα του δείγματος, γιατί όταν λέμε ότι ένα δείγμα είναι καλό, πρέπει να αντιπροσωπεύει μια ποσότητα μεγάλη και με παραγωγή ολόκληρη» σημείωσε ο κ. Μιχελάκης.
Διακριθέντα Ελαιοτριβεία
Διαγωνισμός Ποιότητας:
Χρυσή Ελαία: Α.Σ. Σταβιών, Αστερούσια ΑΕ., Ελαιόμυλος Καργάκης ΑΕ.
Αργυρή Ελαία: Α.Σ. Εμπάρου, Α.Σ. Παπαγιαννάδων, Κουμιανάκης, Παναγιωτάκης, Υιοί Πρωτογεράκη ΟΕ.
Χάλκινη Ελαία: Α.Σ. Ζάκρου, Α.Σ. Κρίτσας, Α.Σ. Λιθίνων, ΚΡΗΤΕΛ Αφοί Καργάκη Α.Ε., Σταματάκης Εμμ., Φανουράκη – Φραγκιαδάκη .
Έπαινοι: Α.Σ. Ζυμβραγού, Α.Σ. Μαλλών, Α.Σ. Μεσκλών, Α.Σ. Σκοπής, Βασιλαντωνάκη – Πετρουλάκη, Κοινωνία Κληρονόμων Μπουντουράκης – Κανάκης, Μαρκάκης Β. & ΣΙΑ ΟΕ, Παπαμαστοράκης Αδάμ, Παρασχάκης Εμμ.
Τιμητικές – Διάθεση
Χρυσή Ελαία: Α.Σ. Καντάνου, Α.Σ. Εμπάρου, Α.Σ. Ζάκρου, Α.Σ. Κρίτσας
