Πολλά χρόνια τώρα το Ρέθυμνο μπορεί και χαρακτηρίζεται πλέον ως ένα πολυπολιτισμικό μέρος, όπου εδώ συναντώνται άνθρωποι από πολλές ξένες χώρες, με διαφορετικές πολιτισμικές καταβολές οι οποίοι έχουν διαλέξει την πόλη και τους οικισμούς της ως τη μόνιμη κατοικία τους.
Άλλοι μόνοι και άλλοι με τις οικογένειές τους, ζουν και εργάζονται στο Ρέθυμνο, ενώ πολλοί από αυτούς έχουν καταφέρει να στήσουν και τις δικές τους επιχειρήσεις σε διάφορους τομείς, έχοντας ισχυρή παρουσία στο Ρεθεμνιώτικο επιχειρείν.
«Όσοι έχουν άδειες παραμονής βρίσκονται νόμιμα στην Ελλάδα, εργάζονται νόμιμα. Εφόσον κλείσουν μια διετία μπορούν να φέρουν και τις οικογένειές τους αν έχουν το κατάλληλο εισόδημα και ό,τι άλλο προβλέπει ο νόμος. Ως προς την ιθαγένεια, θα πρέπει να έχουν μείνει κάποια χρόνια στην Ελλάδα και αν έχουν τις προϋποθέσεις τις οικονομικές και περάσουν και τις εξετάσεις που πρέπει να δώσουν, τότε μπορούν να αποκτήσουν την Ελληνική υπηκοότητα. Εδώ στο Ρέθυμνο υπάρχουν άτομα που έχουν στήσει τις επιχειρήσεις τους. Αυτοί βέβαια έχουν πολλά χρόνια εδώ στην Ελλάδα οπότε έχουν μακράς διάρκειας άδεια, οπότε και έχουν το δικαίωμα να ανοίξουν επιχειρήσεις. Δεν χρειάζεται η ιθαγένεια για να ασκήσουν επιχειρηματική δραστηριότητα», εξηγεί στα «Ρ.Ν.» ο κ. Μιχάλης Νεονάκης, προϊστάμενος του τμήματος αδειών διαμονής νομού Ρεθύμνης της Δ/νσης αλλοδαπών και Μετανάστευσης Κρήτης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης.
Το πιο αξιοσημείωτο όμως είναι πως με τα χρόνια εκτός του ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν ενταχθεί στην τοπική κοινωνία, την ίδια ώρα έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ολόκληρες κοινότητες εδώ στο Ρέθυμνο, άλλες εξαιρετικά οργανωμένες και άλλες λιγότερο αλλά εξίσου δεμένες μεταξύ τους, οι οποίες κρατούν «ζωντανή» την κουλτούρα του τόπου καταγωγής τους, ενώ η εκάστοτε κοινότητα με αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια στηρίζει τα μέλη της όπου χρειαστεί, υπερασπιζόμενη τα δικαιώματά τους, από εργασιακά μέχρι και θρησκευτικά.
Όπως μας εξήγησε, ο κ. Νεονάκης ειδικότερα εδώ στο Ρέθυμνο οι δύο μεγαλύτερες κοινότητες που συναντώνται και μάλιστα οργανωμένες είναι η Αλβανική η οποία είναι και η μεγαλύτερη μετρώντας 3.484 άτομα με άδεια παραμονής και έπειτα εκείνη των Ινδών, με 1.542 άτομα.
«Εδώ στο Ρέθυμνο η πρώτη κοινότητα σε πληθυσμό είναι οι Αλβανοί. Αυτοί ήταν από τους πρώτους που είχαν έρθει εδώ στην Ελλάδα, είναι οργανωμένη κοινότητα, με Συλλόγους και άλλες δραστηριότητες. Αυτοί είναι οι περισσότεροι πλήρως ενταγμένοι στην ελληνική κοινωνία. Είναι οργανωμένοι και συνδικαλιστικά αλλά και σε άλλα Σωματεία», αναφέρει στα «Ρ.Ν.» ο κ. Νεονάκης προσθέτοντας: «Μετά έρχεται η Ινδική κοινότητα η οποία είναι κι αυτή πολυπληθής. Τους υπολογίζουμε γύρω στους 1.500 νόμιμοι, ενώ τα παιδιά που έχουν πάρει την Ελληνική υπηκοότητα είναι γύρω στα 200. Είναι και αυτοί οργανωμένοι με Σύλλογο και με εκκλησία η οποία βρίσκεται στο Παγκαλοχώρι. Έχουν φτιάξει έναν μεγάλο ναό εκεί, τον οποίο τον έφτιαξαν οι ίδιοι με τα χέρια τους σε ένα οικόπεδο που είχαν αγοράσει. Και είναι τώρα ιδιοκτησία τους, του Συλλόγου τους και μαζεύονται εκεί ασκώντας τα θρησκευτικά τους καθήκοντα».
Από κει και έπειτα όπως σημείωσε ο κ. Νεονάκης στο Ρέθυμνο συναντάμε επίσης αρκετούς Πακιστανούς με 839 άτομα καταγεγραμμένα με άδεια παραμονής οι οποίοι όμως δεν έχουν κάποια οργάνωση, ενώ ισχυρή παρουσία έχουν και οι Σύριοι με 231 άτομα με άδεια παραμονής. Οι τελευταίοι αν και δεν είναι οργανωμένοι, διατηρούν πολύ δεμένες σχέσεις μεταξύ τους όπως μας αναφέρθηκε και από την άλλη έχουν και με τον ίδιο τον τόπο εδώ ιδιαίτερη σύνδεση, καθώς όπως εξήγησε ο κ. Νεονάκης: «Οι Σύριοι έχουν καλή ένταξη εδώ γιατί οι περισσότεροι από αυτούς, κατάγονται από το χωριό Χαμιντιέ της Συρίας, που είναι οι περισσότεροι Κρητικοί στην καταγωγή. Είχαν πάει εκεί οι παππούδες τους και αυτοί γνωρίζουν την Κρητική γλώσσα και μάλιστα τη μιλάνε πολύ βαριά όπως και στα δικά μας χωριά».
Έπειτα, όπως δηλώνει ο κ. Νεονάκης υπάρχουν φυσικά και πολλές άλλες εθνικότητες στο Ρέθυμνο, αλλά με πολύ λιγότερα άτομα. Ωστόσο, ο ίδιος τονίζει ότι η πολιτεία και οι φορείς εν γένει οφείλουν να στηρίζουν τους ανθρώπους που μεταναστεύουν στο Ρέθυμνο επιλέγοντας εδώ να χτίσουν τις ζωές τους. Ο ίδιος σημειώνει ότι η Υπηρεσία όπου μπορεί μεσολαβεί για να λυθούν όποια προβλήματα προκύψουν, ενώ έχει εικόνα και από τα σχολεία όπου οι ίδιοι οι διευθυντές συχνά κάνουν ενισχυτική διδασκαλία σε παιδιά μεταναστών προκειμένου να ενταχθούν πιο εύκολα στην εκπαιδευτική διαδικασία. «Όπου μπορούμε πρέπει να τους βοηθάμε γιατί έχουν έρθει και αυτοί μετανάστες εδώ στην Ελλάδα όπως φεύγανε και οι Έλληνες παλιά στο εξωτερικό. Χρειάζονται μια στήριξη», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Νεονάκης.
Η μεγαλύτερη πάντως δυσκολία για τους περισσότερους που έρχονται στο Ρέθυμνο όπως μας ανέφεραν όλοι είναι η γλώσσα. Ο κ. Νεονάκης χαρακτηριστικά εξηγεί ότι οι Αλβανοί σε αυτό το κομμάτι τα πάνε ιδιαίτερα καλά για αυτό και είναι εκείνοι που πολύ πιο εύκολα αποκτούν την Ελληνική ιθαγένεια καθότι στις εξετάσεις που πρέπει να δώσουν απαιτείται μια καλή επαφή με τη γλώσσα, τόσο στο προφορικό όσο και στο γραπτό σκέλος της εξέτασης.
«Οι Ινδοί δυσκολεύονται λίγο στη γλώσσα ειδικά στα γραπτά αλλά και λίγο στα προφορικά. Για αυτό πολύ λίγοι Ινδοί – γύρω στα 10 άτομα έχουν πάρει Ελληνική ιθαγένεια με γραπτές εξετάσεις. Οι Σύριοι και αυτοί δυσκολεύονται κάπως στο γράψιμο. Είναι κάποιοι βέβαια που τα έχουν καταφέρει», μας εξηγεί ο κ. Νεονάκης.
«Εδώ είναι το σπίτι μου»
Τι έχουν να που όμως οι ίδιοι οι άνθρωποι που έφυγαν από τους τόπους τους και έχουν πια το Ρέθυμνο ως τη μόνιμη κατοικία τους;
Ο κ. Dinesh Kumar Sharma, επιχειρηματίας στον κλάδο του εμπορίου, ερχόμενος από τη Ινδία στο Ρέθυμνο το 1992 και φτιάχνοντας πια εδώ τη ζωή του, αποκτώντας οικογένεια και στήνοντας μάλιστα τη δική του επιχείρηση από το 2005, μίλησε στα «Ρ.Ν.» αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «εδώ είναι το σπίτι μου».
Ο ίδιος μας εξήγησε πως κατάφερε να προοδεύσει στον επιχειρηματικό κλάδο, πράγμα καθόλου εύκολο καθώς εκτός των άλλων ήταν και ο πρώτος μετανάστης που επιχείρησε κάτι αντίστοιχο. Μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια και πολλές δυσκολίες όπως ανέφερε, κατάφερε να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα και πλέον έχει στήσει εδώ το δικό του brand, ενώ από το 2015 όπως εξήγησε κατέχει και την ελληνική ιθαγένεια.
«Παντρεύτηκα με προξενιό και έχω δύο παιδιά. Ο γιος μου είναι 22 χρονών τελείωσε οικονομικά στην Αγγλία. Και τώρα είναι φαντάρος εδώ στο Ρέθυμνο. Η κόρη μου δίνει τώρα πανελλήνιες», αναφέρει στα «Ρ.Ν.».
Η μεγαλύτερη δυσκολία όπως μας επιβεβαίωσε για την κοινότητα των Ινδών είναι πράγματι η γλώσσα. Ο ίδιος όμως σε άπταιστα ελληνικά πια μας εξηγεί ότι φαίνεται να μην αντιμετώπισε ιδιαίτερο πρόβλημα, αποδίδοντάς το σε κάποιο προσωπικό χάρισμα όμως παραδέχεται ότι «για εμάς η γλώσσα είναι ένα θέμα, γιατί είναι τελείως διαφορετική από την ελληνική οπότε μας δυσκολεύει αυτό».
Αναφορικά με τις διαφορές και τις ομοιότητες που εντοπίζει ανάμεσα στις δύο κουλτούρες, ο κ. Dinesh εξηγεί ότι το έντονο θρησκευτικό στοιχείο, οι οικογενειακές αξίες και η ιδιοσυγκρασία των δύο λαών είναι κοινά στοιχεία, που τον κράτησαν εν τέλει στο να παραμείνει εδώ: «Διαφορές δεν υπάρχουν. Εμείς όταν ήρθαμε Ελλάδα, τότε δεν είχαμε ούτε ιντερνέτ ούτε τίποτα, ήρθαμε τυχαία. Απλά στην Ινδία στο σχολείο διαβάζαμε για τον Μέγα Αλέξανδρο. Παρόλα αυτά ομοιότητες υπάρχουν πάρα πολλές. Οι Έλληνες πιστεύουν στον Θεό. Και οι Ινδοί έχουν επίσης έντονο το θρησκευτικό στοιχείο. Επίσης οι Έλληνες είναι όπως εμείς πάρα πολύ οικογενειακοί άνθρωποι, ζεστοί για αυτό αποφάσισα να μείνω εδώ. Το κλίμα, τα φαγητά, οι άνθρωποι μοιάζουν πολύ με εμάς και νιώθω ευλογημένος που μου δόθηκε όλο αυτό. Έχω φίλους εδώ. Εδώ είναι σπίτι μου».
Πάντως μια σοβαρή δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι Ινδοί εδώ στην Ελλάδα έχει να κάνει με τον στρατό και το κούρεμα: «Για τους Ινδούς είναι θρησκευτικό ζήτημα, εφόσον είναι βαπτισμένοι σε όλη τους τη ζωή δεν κόβουν τα μαλλιά τους για αυτό βάζουν κάποιο πανί στο κεφάλι σαν σαρίκι και δένουν τα μαλλιά τους. Όταν τα παιδιά τους τώρα πάνε στον στρατό, ο στρατός τα υποχρεώνει να κουρευτούν και αντιμετωπίζουν τεράστιο ζήτημα. Όπως επίσης και με τα κράνη. Με αυτό που φοράνε και τα πολλά μαλλιά δεν είναι εύκολο να φοράνε κράνος και τους γράφει συνεχώς η τροχαία. Και προσπαθούν τώρα να τα λύσουν αυτά μέσω των υπουργείων», αναφέρει ο κ. Νεονάκης και ο κ. Dinesh εξηγεί: «Για τα μαλλιά όντως ο δάσκαλος μας έχει πει πως ό,τι μας έχει δώσει η φύση να μην το πειράξουμε. Οπότε το τουρμπάνι που φοράνε είναι πολύ σημαντικό. Η ζωή μας είναι αυτό. Θα ήθελα να παρακαλέσω όποιον μας διαβάζει, αν θα ήταν εφικτό να το δεχτούν πιο σοβαρά και πιο ζεστά αν γίνεται τα παιδιά να μην κόβουν τα μαλλιά. Είναι πολύ σημαντικό αυτό».
Οι Κρητικοί Σύριοι
Ο κ. Φαρούκ Χουσεΐν με τον οποίο μιλήσαμε έχει καταγωγή από το κρητικό χωριό της Συρίας, το Χαμιντιέ. Όπως μας εξήγησε επί τουρκοκρατίας πάρα πολλοί Κρητικοί μετανάστευσαν στον τόπο αυτό και όλοι εκεί μιλάνε κρητικά με βαριά προφορά μάλιστα. «Τα ελληνικά εμείς τα ξέρουμε από μικρά παιδιά στη Συρία, τα βαριά Κρητικά», αναφέρει χαρακτηριστικά στα «Ρ.Ν.». Παρόλα αυτά όπως επισημαίνει η υπηκοότητα είναι μια πρόκληση, καθώς οι περισσότεροι Σύριοι στο Ρέθυμνο δυσκολεύονται στο γράψιμο και στο διάβασμα, οπότε δεν είναι εύκολη υπόθεση οι εξετάσεις.
Ο ίδιος, στα 16 του χρόνια ήρθε λοιπόν μετανάστης στην Κρήτη και βρίσκεται εδώ 38 χρόνια τώρα κατέχοντας μάλιστα την ιθαγένεια. «Χωρίς την Κρήτη δεν μπορούμε. Άμα φύγουμε για λίγο να πάμε πίσω στη Συρία δεν αντέχουμε, θέλουμε να γυρίσουμε», δηλώνει αποδεικνύοντας τη σύνδεσή του με τον τόπο.
Ο κ. Χουσεΐν μας εξηγεί επίσης ότι Σύριοι που βρίσκονται στο Ρέθυμνο έχουν εφάμιλλες αξίες με τους Κρητικούς, όπως η στενή και βαθιά σύνδεση με την οικογένεια, ενώ αν και η κοινότητα των Σύριων του Ρεθύμνου δεν είναι οργανωμένη επίσημα, υπάρχει μεγάλο αίσθημα αλληλεγγύης ανάμεσά τους, βοηθώντας ο ένας τον άλλον όποτε βρίσκεται ανάγκη. «Εμείς είμαστε εδώ περίπου 15-20 οικογένειες και σμίγουμε μεταξύ μας, έχουμε σχέσεις. Οργανωμένη, επίσημη κοινότητα όμως δεν έχουμε λόγω χρόνου».
Παρόλα αυτά ο ίδιος σημειώνει ότι αν και η τοπική κοινωνία δέχεται τους Σύριους, και οι ίδιοι έχουν ενταχθεί ομαλά χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, το θρησκευτικό κομμάτι είναι αυτό που τους χωρίζει από τους ντόπιους: «Εμείς επειδή είμαστε μουσουλμάνοι, άμα το πεις αυτό αλλάζει ο χαρακτήρας του άλλου. Το έχουμε μάθει, το έχουμε περάσει, αλλά το να σου λέει συνέχεια ο άλλος γιατί δεν αλλάζεις, γιατί δεν βαφτίζεσαι δεν είναι εύκολο, μας ενοχλεί. Γιατί ο καθένας είναι όπως μεγαλώσει, ο Θεός είναι ένας για όλον τον κόσμο», εξηγεί ο κ. Χουσεΐν, συμπληρώνοντας μάλιστα πως για την κοινότητα υπάρχει ένα τζαμί στο οποίο ασκούν τα θρησκευτικά τους δικαιώματα.
Κατά τ’ άλλα πάντως ο ίδιος αναφέρει ότι στην κοινότητα επειδή οι περισσότεροι είναι οικογενειάρχες το Ρέθυμνο τους ταιριάζει, καθώς είναι μια ήσυχη, οικογενειακή πόλη, όπως το χαρακτηρίζει. «Έχω πάει στο Ηράκλειο, στα Χανιά, αλλά το Ρέθυμνο είναι πιο οικογενειακό, ήσυχο. Μου αρέσει πολύ».
Τέλος, ένα σοβαρό ζήτημα που αντιμετωπίζουν πολλοί Σύριοι όπως το μεταφέρει ο κ. Χουσεΐν είναι πως αν και ο ίδιος και τα παιδιά του διαθέτουν την ελληνική υπηκοότητα, η σύζυγός του κάθε πέντε χρόνια πρέπει να κάνει ανανέωση της άδειας παραμονής, η οποία όπως μας εξηγεί είναι από εκείνους που δεν ξέρουν να διαβάζουν και να γράφουν οπότε είναι πολύ δύσκολο για εκείνη να δώσει τις εξετάσεις της υπηκοότητας, ενώ η ανανέωση είναι μια άκρως κοστοβόρα διαδικασία, πράγμα που καταλήγει μια μεγάλη ταλαιπωρία για πολλούς. «Υπάρχουν και αυτά τα προβλήματα», καταλήγει ο ίδιος.
