Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέχνης και κοινωνικής καινοτομίας στην Κρήτη
Το πρόγραμμα «Η Τέχνη του Ρυθμού – Η Μουσική στην Κοινότητα», που υλοποιείται στην Κρήτη από το Εργαστήριο Θεάτρου – Μουσικής – Κινηματογράφου του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και τους Δήμους Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Αγίου Νικολάου, Ιεράπετρας και Σητείας, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα τέχνης και κοινωνικής καινοτομίας στην Κρήτη. Φέρνει κοντά ανθρώπους κάθε ηλικίας και κοινωνικής ομάδας μέσα από τη μουσική με κρουστά, το τραγούδι, την κίνηση και άλλες μορφές τέχνης, αξιοποιώντας παραδοσιακά και σύγχρονα στοιχεία της Κρήτης και της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου. Προσφέρει έναν ανοιχτό, συμπεριληπτικό χώρο δημιουργίας, έκφρασης και συνύπαρξης, καλλιεργώντας δεσμούς, ενισχύοντας την αυτοεκτίμηση και προωθώντας τη συλλογικότητα.
Οι κοινωνικές ανάγκες που καλύπτει το πρόγραμμα
Το «Η Τέχνη του Ρυθμού – Η Μουσική στην Κοινότητα» ανταποκρίνεται σε κρίσιμες κοινωνικές ανάγκες, όπως επιβεβαιώνεται από την έρευνα που διενήργησε το:
• Ψυχική ευεξία: Προσφέρει ένα ασφαλές και δημιουργικό περιβάλλον, βοηθώντας τους συμμετέχοντες να βελτιώσουν τη διάθεσή τους και να ενισχύσουν την ψυχολογική τους ανθεκτικότητα.
• Δημιουργική έκφραση: Δημιουργεί έναν ανοιχτό χώρο ελεύθερης καλλιτεχνικής δημιουργίας, χωρίς διακρίσεις και περιορισμούς.
• Κοινωνική ενσωμάτωση: Προωθεί τη συμπερίληψη, φέρνοντας κοντά ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, επαγγελμάτων και κοινωνικών καταβολών.
• Πολιτιστική συμμετοχή: Προσφέρει δωρεάν πρόσβαση σε πολιτιστικές δράσεις, ενδυναμώνοντας την αίσθηση του ανήκειν και ενισχύοντας την επαφή με την τοπική πολιτιστική κληρονομιά.
• Καταπολέμηση μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης: Ιδιαίτερα για ηλικιωμένους και ευάλωτες ομάδες, αποτελεί μέσο ενεργής συμμετοχής και ενίσχυσης κοινωνικών δεσμών.
Η τεκμηρίωση της χρησιμότητας και της καινοτομίας του προγράμματος βασίζεται σε εμπειρική έρευνα πεδίου, την οποία διεξήγαγε το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης της Περιφέρειας Κρήτης, στην οποία συμμετείχαν περίπου 650 (εκ των συνολικά 800 ατόμων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα) άτομα από όλη την Κρήτη, από όλες τις Περιφερειακές Ενότητες (Ηράκλειο, Χανιά, Ρέθυμνο, Άγιο Νικόλαο, Ιεράπετρα και Σητεία), που διαμένουν τόσο σε αστικά κέντρα όσο και σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές.
Σύμφωνα με τα ευρήματα:
• Το 86% των συμμετεχόντων ήταν γυναίκες, ενώ υπήρξε σημαντική συμμετοχή ατόμων άνω των 65 ετών (9%).
• Περισσότεροι από 90% αξιολόγησαν το πρόγραμμα ως απολύτως ή πάρα πολύ χρήσιμο για την κοινότητα, τονίζοντας τη δωρεάν πρόσβαση, τη βιωματική εκμάθηση μουσικής και τη συμπερίληψη ατόμων διαφορετικών ηλικιών και κοινωνικών ομάδων.
• Η πλειοψηφία αναφέρει ως λόγους συμμετοχής την εκμάθηση μουσικής με κρουστά με βιωματικό τρόπο, την ενίσχυση της κοινωνικότητας, την ψυχική ευεξία και την ανάπτυξη ομαδικότητας.
• Το 99% θα συμμετείχε ξανά και θα το πρότεινε σε άτομα του οικείου περιβάλλοντός τους.
• Περίπου 78% εξέφρασαν την επιθυμία για εμπλουτισμό του προγράμματος με πρόσθετες δράσεις συλλογικότητας
Κοινωνική καινοτομία με επίκεντρο την κοινότητα
Το πρόγραμμα δεν είναι μια απλή πολιτιστική δραστηριότητα. Αποτελεί ένα μοναδικό μοντέλο κοινωνικής καινοτομίας που:
• Ενισχύει τη συλλογικότητα και τη διαγενεακή σύνδεση.
• Συνδυάζει μουσική με κρουστά, τραγούδι, κινητική έκφραση, χορό, εικαστικά και θεατροθεραπεία, μέσα από μια διαθεματική και διακαλλιτεχνική προσέγγιση.
• Δημιουργεί έναν χώρο συμπερίληψης, όπου οι συμμετέχοντες είναι ταυτόχρονα «μαθητές» και συνδημιουργοί, ενδυναμώνοντας την αυτοεκτίμηση και την κοινωνική συνοχή.
• Δεν υπάρχουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες στην Κρήτη που να συνδυάζουν τόση ευρύτητα συμμετοχής και τόσο πλούσια βιωματική εκπαίδευση.
Το «Η Τέχνη του Ρυθμού – Η Μουσική στην Κοινότητα» είναι μια πρωτοβουλία κοινωνικής καινοτομίας που ενώνει, εμπνέει και δίνει φωνή στην κοινότητα!
Η μουσική και η τέχνη γίνονται μέσο συμπερίληψης, ψυχικής ενδυνάμωσης και κοινωνικής συνοχής σε όλη την Κρήτη.
Αναγκαιότητα στήριξης από την κοινότητα και την τοπική αυτοδιοίκηση
Η καθολική ικανοποίηση και η δυνατή φωνή των περίπου 650 συμμετεχόντων αναδεικνύουν την ανάγκη για διατήρηση και ενίσχυση του προγράμματος. Η στήριξη από τους τοπικούς φορείς είναι απαραίτητη, ώστε το «Ρυθμός στην Κοινότητα» να συνεχίσει να αποτελεί ζωντανό παράδειγμα κοινωνικής και πολιτιστικής έκφρασης — μια έκφραση που οι κοινότητες έχουν περισσότερο από ποτέ ανάγκη, ιδιαίτερα σε μια τόσο απαιτητική και δύσκολη εποχή, όπως η σημερινή, με έμφαση σε περιοχές και πληθυσμούς με σωρευτικά χαρακτηριστικά κοινωνικού αποκλεισμού, (χωρική αποστέρηση, ΠΠΚΕΠΚ), για την καταπολέμηση της φτώχειας και την κοινωνική ένταξη (Εθνική και Περιφερειακή Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη, ΕΣΠΑ 2014-2020, 2021-2027).
«Η Τέχνη του Ρυθμού στην Εκπαίδευση – Μουσική στην Κοινότητα» – Ξεκινά νέος κύκλος
Το πρόγραμμα «Η Τέχνη του Ρυθμού στην Εκπαίδευση – Μουσική στην Κοινότητα» ξεκινά νέο κύκλο για νέους συμμετέχοντες στο Ρέθυμνο σε συνεργασία με το Εργαστήριο Θεάτρου – Μουσικής – Κινηματογράφου του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το Εργαστήριο Μουσικής Γνωσιακών Επιστημών και Κοινότητας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ και τον Δήμο Ρεθύμνου.
Η πρώτη συνάντηση του νέου τμήματος θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 4 Νοεμβρίου στο Φοιτητικό Πολιτιστικό Κέντρο ‘Ξενία’ (Νικολάου Ψαρρού 46), ώρα 17:00 – 19:00.
Τα εργαστήρια στο Ρέθυμνο διεξάγονται σε εβδομαδιαία βάση δίωρης διάρκειας με σταθερή μέρα την Τρίτη.
Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς Γενικής και Ειδικής Αγωγής, επαγγελματίες υγείας, φοιτητές/τριες και σε όλους/ες όσους/ες επιθυμούν να αναπτύξουν προσωπικές, κοινωνικές και επαγγελματικές δεξιότητες, μέσα από την διερεύνηση της σχέσης τους με το ρυθμό, τη μουσική και τα κρουστά.
Η συμμετοχή είναι δωρεάν και δεν απαιτείται προηγούμενη γνώση μουσικής.
Κρουστά μουσικά όργανα διατίθενται στον χώρο διεξαγωγής από το εργαστήριο Θεάτρου-Κινηματογράφου-Μουσικής.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να εγγραφούν στην παρακάτω ηλεκτρονική φόρμα:
https://forms.gle/rAKY1UwvhyfFCuQ8A
Το πρόγραμμα συνδιοργανώνουν το Εργαστήριο Θεάτρου – Κινηματογράφου – Μουσικής του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης,το Εργαστήριο Μουσικής Γνωσιακών Επιστημών και Κοινότητας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ και ο δήμος Ρεθύμνου.
