Σκληρό πόκερ για τα οικονομικά της ΕΕ

Σκληρό πόκερ αναμένεται να δούμε μεταξύ των πλούσιων και των αδύναμων προϋπολογισμών της ΕΕ για την επερχόμενη προικοδότηση του 7ετούς προϋπολογισμού 2028-2024. Οι λόγοι εστιάζονται σε μερικά δεδομένα που γεννούν ανησυχίες κυρίως στους πιο ευάλωτους της ΕΕ ή κατέχοντες μικρότερες δυνατότητες ανάπτυξης. Τα δεδομένα μεταξύ παραδοσιακών πολιτικών, όπως η Κοινή γεωργική πολιτική, η πολιτική Συνοχής και η πολιτική Απασχόλησης με το νέο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας (ΤΑ) που προτείνεται, αλλά και το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) δημιουργούν ένα εκρηκτικό μίγμα που δεν είναι δυνατόν να αποσαφηνιστεί σήμερα. Πρέπει να παρακολουθούμε το θέμα και θα αναμείνουμε με ενδιαφέρον την πρώτη προσέγγιση για τον 7ετή προϋπολογισμό από την Κομισιόν σε λίγες εβδομάδες (εντός Ιουνίου).

Από την αρχή του ισχύοντος 7ετούς προϋπολογισμού μάθαμε και χρησιμοποιούμε τα δεδομένα μέσω των ετήσιων πιστώσεων με τις οποίες ωφελούνται οι ισχύουσες κοινές πολιτικές της ΕΕ. Όμως η δηλωμένη ανάγκη να αυξηθούν οι επενδύσεις, τόσο για την ανταγωνιστικότητα όσο και για την άμυνα και ασφάλεια, έχουν φρενάρει αρκετές ορέξεις υπουργών οικονομικών των χωρών της ΕΕ, τουλάχιστον για τις επερχόμενες εξαγγελίες.

Η πείρα μας μας έχει αποδείξει ότι πολλές φορές όταν δυσκολεύουν τα πράγματα παρουσιάζεται  χρυσή ευκαιρία και βρίσκονται οι λύσεις.

Στο τελευταίο σημείωμά μας είχαμε αναφερθεί στη σημασία των χρηματοδοτήσεων τόσο του ΜΑΑ όσο και του ΤΑ. Επίσης, είχαμε αναφερθεί στη διαδικασία εφαρμογής των ενεργειών.

Σήμερα προχωρούμε σε μια συνολική αποτίμηση και συντάξαμε τον πίνακα που ακολουθεί με βάση τις αναλύσεις των σχετικών προτάσεων:

Η χώρα μας διαθέτει αρκετή εμπειρία από την εισροή πόρων από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Εν τούτοις παραμένει αναπάντητο το ερώτημα των τομέων της ελληνικής οικονομίας που θα μπορούσαν να ωφεληθούν πιο συγκεκριμένα από το Ταμείο Ανταγωνιστικότητας.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να δούμε είναι αν το προτεινόμενο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας υλοποιηθεί όπως έχει σχεδιαστεί – δηλαδή ως εργαλείο στήριξης στρατηγικών, καινοτόμων και βιώσιμων βιομηχανικών τομέων – τότε η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί σημαντικά, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει ένα ενεργό, στοχευμένο και οργανωμένο σχέδιο. Αρκεί να δοθεί η δυνατότητα να θεωρηθούν ως «επιλέξιμες δαπάνες» οι επενδύσεις στους τομείς της μεταποιητικής αγροτικής βιομηχανίας και του τουρισμού και βέβαια είναι καιρός πλέον αντί να αγοράζουμε «προϊόντα» για την άμυνά μας να επικεντρωθούμε και στην παραγωγή τους, ήτοι, στρατηγική αμυντική βιομηχανία.

Σε μια πρώτη κατανομή των τομέων που παρουσιάζουν δυνατότητες άντλησης πόρων από το Ταμείο θα εντάξουμε τους ακόλουθους τομείς:

1. Καθαρές και ανανεώσιμες μορφές ενέργειας   Η Ελλάδα διαθέτει ισχυρό δυναμικό σε ηλιακή και αιολική ενέργεια, καθώς και θαλάσσια αιολικά πάρκα., προφανώς λόγω του πλεονεκτήματος της γεωγραφικής της θέσης και των εταιρειών στον τομέα.

2. Φαρμακευτική και βιοτεχνολογία  Η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία  είναι ισχυρή, με εξαγωγικό προσανατολισμό. Πολλές φορές όμως είναι απαραίτητο να έχουμε και αυτονομία σε πολλά φάρμακα, αντί να καταστρατηγείται ο τομέας με υπέρμετρες εξαγωγές.

3. Μικροηλεκτρονική, ημιαγωγοί και τεχνολογίες πληροφορικής Μπορεί στον τόπο μας να έχουμε μικρές εταιρείες αλλά χαρακτηρίζονται από ένα ακραιφνή δυναμισμό στο χώρο της μικροηλεκτρονικής και σχεδιασμού chip, κυρίως μέσω spin-offs. Η χώρα μας λοιπόν, μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην ενίσχυση της τεχνολογικής κυριαρχίας της ΕΕ.

4. Ψηφιακές τεχνολογίες, κυβερνοασφάλεια Έχουν ήδη ξεκινήσει μεγάλες επενδύσεις στην Ελλάδα από Microsoft, Google, Amazon. Η αναβάθμιση ΜμΕ με ΑΙ τεχνολογίες παρέχει τη δυνατότητα συμμετοχής σε ευρωπαϊκά «έργα κυριαρχίας υπολογιστικού νέφους».

5. Πράσινες βιομηχανίες / κυκλική οικονομία. Οι προοπτικές εδώ δηλώνουν μεγάλο περιθώριο για επενδύσεις σε ανακύκλωση, επεξεργασία αποβλήτων, βιομηχανική αποκατάσταση, με μονάδες ανακύκλωσης τεχνολογίες αναγέννησης πρώτων υλών κ.ά.

6. Logistics και πράσινες μεταφορές. Η χώρα μας  είναι βασικός κόμβος της Ανατολικής Μεσογείου. Ο σχεδιασμός λοιπόν  μπορεί να περιλάβει την αναβάθμιση υποδομών μεταφορών (λιμάνια, σιδηρόδρομοι), πράσινα φορτηγά, και στόλους ηλεκτρικών οχημάτων, καθώς και ψηφιοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Η περιγραφή που προηγήθηκε μπορεί να υλοποιηθεί με δυο βασικές προϋποθέσεις. Η πρώτη προϋπόθεση αφορά το Στρατηγικό σχεδιασμό για συμμετοχή σε ευρωπαϊκές συμπράξεις, στις οποίες πρέπει να πρωτοστατήσουν κράτος – επιχειρήσεις – πανεπιστήμια.  Για την επίτευξη ενός τέτοιου σχεδιασμού μόνο οι επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό και R&D είναι απαραίτητες.

Το νέο Ταμείο μπορεί να είναι και να αποβεί ουσιαστικό για τη χώρα μας αρκεί οι εταίροι μας να αποδεχτούν ότι απαιτείται ενεργή εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις για το πώς θα σχεδιαστεί το Ταμείο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εκεί αναμένουμε το σκληρό πόκερ που θα παιχτεί, αλλά βέβαια, και στους πόρους που θα πρέπει να δεσμευτούν.