«Καμάρι των Ανωγειανών
στολίδι στο Μεϊντάνι,
του Ψηλορείτη γέννημα
αϊτέ Στεφανογιάννη…»
Συγκίνηση και δέος επικράτησε την περασμένη Κυριακή στην πλατεία Μεϊντάνι στα Ανώγεια, στην εκδήλωση μνήμης και τιμής στον Αρχηγό της Αντίστασης Ιωάννη Δραμουντάνη «Στεφανογιάννη» που εκτελέστηκε από τους Ναζί 80 χρόνια πριν, στις 13 Φεβρουαρίου του 1944. Στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου, οι Ανωγειανοί, η επίσημη πολιτεία και οι αρχές στην ευρύτερη περιοχή του ορεινού Μυλοποτάμου, τίμησαν τον Αρχηγό της ομάδας του «Ψηλορείτη» που με τη θυσία του το 1944 αντί να κάμψει ενίσχυσε το φρόνημα των Κρητικών που έδωσαν μεγαλύτερες μάχες για να φθάσουμε στην οριστική απελευθέρωση από την γερμανική μπότα που τόσα δεινά προξένησε σε όλο τον κόσμο.
Η εκδήλωση μνήμης διοργανώθηκε από το Εργαστήρι Γνώσης της ενορίας του Αγίου Γεωργίου, την ΑΝΩΓΗ και τελούσε υπό την αιγίδα του Δήμου Ανωγείων. Το παρόν μεταξύ άλλων έδωσαν, ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Ιωάννης Κεφαλογιάννης, ο βουλευτής Ρεθύμνου του ΠΑΣΟΚ Μανόλης Χνάρης, ο βουλευτής Ηρακλείου της Ν.Δ Κωνσταντίνος Κεφαλογιάννης, ο δήμαρχος Ανωγείων Σωκράτης Κεφαλογιάννης, οι δήμαρχοι Μυλοποτάμου Γεώργιος Κλάδος και Μαλεβιζίου Μενέλαος Μποκέας, οι αντιπεριφερειάρχες Κρήτης, Νίκος Ξυλούρης, Νίκος Σκουλάς, Μιχάλης Βάμβουκας όπως και ο εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος Μιχάλης Σαρρής, ο πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Γιάννης Σκουλάς, ο εγγονός του Στεφανογιάννη και πρώην υποψήφιος δήμαρχος Ανωγείων Ιωάννης Δραμουντάνης, εκπρόσωποι και αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων και πλήθος κόσμου.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με τρισάγιο στη μνήμη του Στεφανογιάννη από τους ιερείς του χωριού, ενώ στην ομιλία του στη συνέχεια ο π. Ανδρέας Κεφαλογιάννης μίλησε για τον Αρχηγό της αντίστασης και τα μηνύματα της θυσίας του μέχρι σήμερα. Αξιωματικός του στρατού, με ομιλία ανέλυσε το βιογραφικό του Ιωάννη Δραμουντάνη, ενώ χαιρετισμούς απεύθυναν ο υφυπουργός Άμυνας Γιάννης Κεφαλογιάννης και ο δήμαρχος Ανωγείων Σωκράτης Κεφαλογιάννης. Συγκίνηση στη συνέχεια έφερε σε όλους ο 92χρόνος Βασίλης Κονιός (γεννημένος το 1932) που μίλησε από το μικρόφωνο για την εμπειρία του ως 12χρόνο παιδί για εκείνη τη χειμωνιάτικη και μαύρη μέρα της 13ης Φεβρουαρίου του 1944.
Μετέπειτα, οι καλλιτέχνες Βασίλης Δραμουντάνης στο μαντολίνο, Γιώργος Σπαχής στη λύρα και Γιώργος Νταγιαντάς στο λαούτο, έπαιξαν μέσα στην εκκλησία τις «Ανωγειανές ψυχές» με μαντινάδες αφιερωμένες στον αρχηγό της Αντίστασης και καταχειροκροτήθηκαν. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στην προτομή του ήρωα στην πλατεία Μεϊντάνι, ενός λεπτού σιγή και ο εθνικός ύμνος από όλους τους παρευρισκόμενους.
Ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Γιάννης Κεφαλογιάννης, στον χαιρετισμό του ανέφερε:«Υπάρχουν, στην ιστορία των λαών σημαντικά γεγονότα που αφήνουν ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους τόσο σε πανεθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Μία τέτοια ημέρα είναι και η σημερινή, όπου με βαθιά συγκίνηση τελούμε την επιμνημόσυνη δέηση για τα 80 χρόνια από την εκτέλεση του Αρχηγού των Ανωγείων και Άνω Μυλοποτάμου Ιωάννη Δραμουντάνη – Στεφανογιάννη.
Η συμβολή του στη μεγαλειώδη Αντίσταση του Κρητικού λαού, την περίοδο 1941-1944, καθίσταται ανεκτίμητη. Αποτελούσε έναν εκ των Κρητών που είχαν επικηρυχθεί από τις Γερμανικές Αρχές κατά την περίοδο της Κατοχής, ο οποίος, καθ’ όλη τη διάρκεια της τετράχρονης σκλαβιάς, παρέμεινε επικηρυγμένος και ένας από τους πλέον καταζητούμενους Κρητικούς. Χάρη στη δράση του ο Ψηλορείτης παρέμεινε ελεύθερος, προσφέροντας καταφύγιο τόσο στους μαχόμενους Έλληνες όσο και στους Άγγλους Στρατιώτες, οι οποίοι δεν κατάφεραν να ακολουθήσουν τους συντρόφους τους μετά τη μάχη της Κρήτης.
Ο Ιωάννης Δραμουντάνης – Στεφανογιάννης δεν έζησε όμως μόνο ως ήρωας, αλλά πέθανε ως ήρωας. Ο ίδιος αποφάσισε να φύγει με ψηλά το κεφάλι. Να κάνει το μεγάλο εκείνο άλμα για την ελευθερία που κάνουν μόνο οι αληθινά μεγάλοι. Πιστοί στο χρέος μας, αποτίνουμε τον ελάχιστο οφειλόμενο φόρο τιμής και τον προσήκοντα σεβασμό μας στους νεκρούς μας ήρωες. Σε εκείνους που δεν δίστασαν να θυσιάσουν τη ζωή τους στον βωμό των ευγενών ιδανικών, δηλαδή της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδας μας. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τους σκεπάζει».
Ο δήμαρχος Ανωγείων, Σωκράτης Κεφαλογιάννης, υπογράμμισε: «Θυμόμαστε και τιμάμε έναν εμβληματικό Ανωγειανό, τον «Στεφανογιάννη». Τον αρχηγό της Αντίστασης, 80 χρόνια μετά την άνανδρη δολοφονία του από τους Ναζί κατακτητές. Γιατί ο Δραμουντάνης, είναι ένας ισχυρός κρίκος των ιστορικών, αντιστασιακών, επαναστατικών, παραδόσεων των Ανωγείων.
Υπήρξε μια προσωπικότητα που συμπύκνωνε όλες εκείνες τις αρετές που χαρακτηρίζουν τον Ανωγειανό. Πατριώτης, ταυτισμένος με τα Ανώγεια, γενναίος, θαραλλέος, γενναιόδωρος. Αξιόπιστος, αλληλέγγυος και ευγενής. Με συνείδηση του ιστορικού του χρέους, ανυπότακτος όταν οι φασίστες σκλάβωσαν τον τόπο μας.
Τίμησε τη γενιά του, τα Ανώγεια, την Κρήτη, την Πατρίδα μας. Με τις αρετές του είναι παράδειγμα που θα πρέπει να εμπνέει φρόνημα, να μεταδίδει θάρρος και αυτοπεποίθηση σε όλες τις νεότερες γενιές. Με τη δράση του ξεχώρισε. Έμεινε στην ιστορία. Έγινε θρύλος. Έγινε τραγούδι. Μια εμβληματική προσωπικότητα της νεότερης Ανωγειανής ιστορίας. Η μνήμη του αιώνια».
Ο βουλευτής Ρεθύμνου του ΠΑΣΟΚ, Μανόλης Χνάρης, ανέφερε: «Τιμούμε με την παρουσία μας, έναν εμβληματικό συντοπίτη μας, τον Ιωάννη Δραμουντάνη ή «Στεφανογιάννη», ο οποίος την περίοδο της Αντίστασης, μαζί με τους συντρόφους συναγωνιστές του, έδωσε τη ζωή του για υψηλά ιδανικά, όπως είναι το ύψιστο, η ελευθερία της πατρίδας μας. Αποδίδουμε φόρο τιμής. Η ιστορία του χθες, χαράζει τη νεότερη ιστορία, για αυτό ως χώρα έχουμε υποχρέωση να υπερασπιζόμαστε και να διεκδικούμε ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας».
Ο εγγονός του «Στεφανογιάννη», Γιάννης Ζαχαρία Δραμουντάνης, τόνισε: «Είναι μεγάλη τιμή και μεγάλη η συγκίνηση μου σήμερα. 80 χρόνια μετά οι Ανωγειανοί και το χωριό μας δεν ξεχνάνε και τιμούν τον «Στεφανογιάννη». Σαν εγγονός του νιώθω ιδιαίτερα συγκινημένος και σαν Ανωγειανός νιώθω ιδιαίτερα ευτυχής που τιμάμε τη μνήμη και την ιστορία με το βλέμμα στο μέλλον μας και τις νεότερες γενιές».
Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της εκδήλωσης τιμήθηκαν οι Ένοπλες Δυνάμεις για την προσφορά τους στην πατρίδα, στο πρόσωπο του ταξίαρχου, Διοικητή της 5 Αερομεταφερόμενης Ταξιαρχίας – 5ης Μεραρχίας Κρητών κ. Μιχαήλ Πλουμή, με καταγωγή από τα Ζωνιανά. Ένα όμορφο δώρο προσέφερε και ο υφυπουργός Άμυνας Γιάννης Κεφαλογιάννης με μια έκδοση του στρατού για όσα συνέβησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Κρήτη.
«Ο Στεφανογιάννης δεν σκιάχτηκε ποτέ τον εχθρό»
Στην ομιλία του για τον Στεφανογιάννη, ο πατήρ Ανδρέας Κεφαλογιάννης ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Στις 13 του Φλεβάρη του ’44 ο Ιωάννης Στεφανογιάννης πέρασε στην Αθανασία, γράφτηκε το όνομα του στη σελίδα της ιστορίας δίπλα σε όλους όσους με αυταπάρνηση αγωνίστηκαν να μπορούμε εμείς σήμερα να ζούμε, όχι αιχμάλωτοι απερίσκεπτων επιλογών, μαύρων ιδεολογιών και ανθρώπων με υπερτροφικό εθνικιστικό εγώ, αλλά ελεύθεροι άνθρωποι με βούληση, με αντίληψη ζωής, με συνείδηση και με συναίσθηση, ελεύθεροι να πορευόμαστε, φορτωμένοι όμως το ιερό βάρος του χρέους και της ευθύνης στους αγωνιστές μας, προς την πίστη και τη σημαία μας, προς τα παιδιά μας και το αύριο μιας χώρας που της αξίζουν και οι καιροί και οι ουρανοί.
Είναι η Ελλάδα μας, η Κρήτη μας, οι τόποι μας ,που όπως ο Στεφανογιάννης την ώρα που επιχείρησε να ξεφύγει από τα χέρια των κατακτητών, να δραπετεύσει από τις κάννες του εκτελεστικού αποσπάσματος και τον πυροβόλησαν πισώπλατα, έτσι κι η πατρίδα μας, συνέχεια δέχεται πισώπλατες βολές από όλους εκείνους που εποφθαλμιούν τον ήλιο της ο οποίος βρίσκει να κουρνιάζει στις ψυχές του Έλληνα, του Κρητικού, των κοπελιών μας,που παρά τους πονηρούς καιρούς επιμένουν να μαθαίνουν να χορεύουν τα ζάλα που τους κρατούν πάντα μεταξύ γης και αγέρα ενισχύοντας έτσι την πεποίθηση τους ότι αξίζει να ζουν ελεύθερα και δυνατά.
Άνθρωπος της γης και του μόχθου, Ανωγειανός με πρεπιές και κύρος, ο Δραμουντάνης υπερασπίστηκε τις ρίζες του Ψηλορείτη, το οροπέδιο της Νίδας, το Ρέθυμνο πολεμώντας στο Λατζιμά, γωνιές και επαρχίες της Κρήτης.
Επικηρυγμένος και καταζητούμενος, δε σκιάχτηκε τον εχθρό, οργάνωσε την αντίσταση, συμμετείχε σε αποστολές, συμπαραστάθηκε στους συμμάχους, δημιούργησε καταφύγια, φυγάδευσε αγωνιστές κι από άκρη σε άκρη της Κρήτης,ως ψύχραιμος άντρας και ατάραχος αγωνιστής, έδινε δύναμη σε όλους όσους αντιστεκόντουσαν στους κατακτητές Γερμανούς Ναζί.
Όταν μετά από μπλόκο έφτασε μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, πάλι εκείνος αν και δεμένος, άνοιξε τις φτερούγες του να πετάξει προς την ελευθερία. Μία ριπή όμως οπλοπολυβόλου, στέρησε τον ήρωα αγωνιστή από τα Ανώγεια, την Κρήτη, την οικογένεια του.
Και σήμερα όλοι εμείς, εδώ στην εκκλησία του Καπετάνιου μου του Αη Γιώργη, εδώ στο Μεϊντάνι που καθημερινά τον ανταμώνουμε μέσα από το μάρμαρο της προτομής του,όλοι εμείς, έχουμε την υποχρέωση να του πούμε πως νιώθουμε στα μέσα μας, στις καρδιές και στο μυαλό μας, το ευχαριστώ που του αξίζει.
Γιατί ο Στεφανογιάννης, ο Ιωάννης Δραμουντάνης, ο Ανωγειανός, δίδαξε από τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο μέχρι και την ώρα που δολοφονημένος πετούσε προς την ελευθερία του ουρανού μας στο 2ο Παγκόσμιο πόλεμο, μετά από αντίσταση στους κατακτητές, ότι όταν αγαπάς δεν πρέπει να έχεις αγάπη κομματιασμένη.
Όταν αγαπάς, αδέρφια μου, αγαπάς τη γη σου, τις θάλασσές σου, τον ουρανό, τον τόπο σου, αγαπάς τη σημαία σου, την οικογένεια σου, αγαπάς την πίστη σου, τον Θεό, τον Χριστό, την Παναγιά μας. Όταν αγαπάς, αγαπάς τους ανθρώπους, αγαπάς τον ιδρώτα, κάθε στιγμή του αγώνα για ζωή, για επιβίωση, για συμπόρευση με τους γύρω σου. Όταν αγαπάς δε γίνεται να μη ματώνεις. Δεν υπάρχει αγάπη δίχως δάκρυ, μήτε πατρίδα χωρίς σημαία στο πιο ψηλό σημείο.
Δεν υπάρχει αγάπη όταν δεν περιφρουρείς, δεν προστατεύεις το προσωπικό σου παράδεισο που δεν μπορεί να είναι άλλος από τον τόπο που γεννιέσαι, που παίζεις, που ερωτεύεσαι που γεννάς, που αγκαλιάζεις που σηκώνεις ψηλά τα παιδιά σου, που σκεπάζεις με το χώμα τους γερόντους σου, που φυτεύεις τον βασιλικό και γεύεσαι την ελιά και τους καρπούς της φύσης.
Όταν αγαπάς όπως αγάπησε ο Στεφανογιάννης την πατρίδα του, δε νοιάζεσαι να αρέσεις στους ανθρώπους. Νοιάζεσαι να αρέσεις του Θεού, να σου χαμογελούν τα όρη και να σε φυλά ο φλοίσβος της θάλασσας. Νοιάζεσαι να ακούγεται δυνατά όταν λες είμαι Έλληνας, είμαι Κρητικός.
Νοιάζεσαι να υπάρχει η δική σου αλήθεια μέσα από τον δικό σου αγώνα. Γιατί είμαι σίγουρος ότι αν ζούσε σήμερα ο Δραμουντάνης θα συμφωνούσε απόλυτα με τον Καζαντζάκη που έλεγε ότι πρέπει να αγωνιζόμαστε, να επιμένουμε στην αλήθεια μας, ότι κι αν γίνει, να μην καταδεχτούμε ποτέ το ψέμα γιατί το ψέμα σε κάνει δούλο.
Ένας ελεύθερος άνθρωπος λέει πάντα την αλήθεια, ζει πάντα αγωνιζόμενος για την ελευθερία του. Είμαστε ελεύθεροι όταν υπάρχουν αξίες, που για αυτές έδωσε τη ζωή του ο Στεφανογιάννης. Όταν λέμε αξία, δεν μιλάμε για χρήμα και αγορά. Αυτό ας διδάξουμε στα παιδιά μας.
Μιλάμε για τις αξίες που στηρίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη, η οποία πλήττεται κυρίως σήμερα πια, από τη στέρηση της ελπίδας.
Κι η ελπίδα πεθαίνει όταν σβήνει η μνήμη. Όταν σταματήσει η γνώση, η μόρφωση, η διδαχή της ιστορίας.
Ο Στεφανογιάννης, θα δάκρυζε αν σήμερα έβλεπε ότι δυσκολευόμαστε να διδάξουμε στα παιδιά μας για τις αλησμόνητες πατρίδες, για τη διχοτόμηση και κατοχή της Κύπρου, για τη Γενοκτονία των Ποντίων, για τα ολοκαυτώματα όπως των Ανωγείων, του Καλλικράτη, της Καντάνου και όλων των περιοχών που οι κατακτητές ισοπέδωσαν στάχτη και αίμα.
Είμαι σίγουρος αδέρφια μου, ότι για κάθε ήρωα Στεφανογιάννη, οφείλουμε ως κοινωνίες να αποδίδουμε χιλιάδες άξιους νέους και νέες όλοι τους ικανοί να κρατήσουν ψηλά την πατρίδα μας, αλέκιαστοι από τους βούρκους των πονηρών καιρών.
Τιμή στον Γιάννη Δραμουντάνη, στο Στεφανογιάννη που ζει στις καρδιές μας και στολίζουν οι αγώνες του, τον τόπο μας».
Κείμενο-φωτογραφίες: ΑΝΩΓΗ
