Τα αντιβιοτικά δεν είναι πανάκεια και η σωστή χρήση τους είναι αναγκαία για την προστασία των ασθενών και της κοινότητας. Αυτό το μήνυμα της επιστημονικής ημερίδας που διοργάνωσε το πρωί του Σαββάτου στο ξενοδοχείο Amira Luxury Resort & Spa η Ιατρική Εταιρία Ρεθύμνου με τίτλο: «Χρήση και κατάχρηση αντιβιοτικών».
Άλλωστε το σύνθημα του ΕΟΔΥ είναι «ο χρόνος με τα αντιβιοτικά τελειώνει» με δεδομένη την κατάχρηση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια με τις αντιβιώσεις που οδηγούν σε ανθεκτικότητα των μικροβίων με ότι αυτό συνεπάγεται για τη δημόσια υγεία.
«Αποφασίσαμε να ασχοληθούμε μ’ ένα πολύ καίριο θέμα, με τα αντιβιοτικά, τη χρήση και την κατάχρησή τους. Είναι αυτό που λέει και ο ΕΟΔΥ, ότι ο χρόνος μας με τα αντιβιοτικά τελειώνει. Η ανθεκτικότητα των μικροβίων είναι μία από τις πιο σημαντικές προκλήσεις της σύγχρονης ιατρικής. Πρέπει να ασχοληθούμε με την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών, για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε» ανέφερε η πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρίας Ρεθύμνου, Μαρίτα Αβερικίου.
«Η λαϊκή δοξασία ότι αν δεν περάσει ο πυρετός μέσα σε δύο μέρες, παίρνουμε αντιβίωση, δεν ισχύει»
Όπως εξηγεί η Ελένη Ιωαννίδου, παθολόγος – λοιμοξιωλόγος, επιστημονικά υπεύθυνη Παθολογικής Κλινικής Ασκληπιός στο Ρέθυμνο, η οποία μίλησε για τα συνήθη λάθη στη χρήση αντιβιοτικών στις λοιμώξεις της κοινότητας, γίνονται λάθη στη χρήση των αντιβιοτικών, από τους γιατρούς: «Είναι σημαντικό να μπορούμε να τα ξεχωρίζουμε και να πηγαίνουμε βάση ενδείξεων, γιατί η χρήση της αντιβίωσης στην κοινότητα παίζει μεγάλο ρόλο, τόσο στην αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά, όσο και στη γενικότερα σωστή θεραπεία των ασθενών. Είναι απλά πράγματα, τα οποία καλό είναι να τα θυμόμαστε, να τα αναδεικνύουμε και να λειτουργούμε βάσει κάποιων αλγορίθμων ή πρωτοκόλλων. Ένα από τα συνηθέστερα λάθη είναι όταν σε ιογενείς λοιμώξεις, συνταγογραφείται από το γιατρό μία αντιβίωση, λόγω φόβου για να είναι καλυμμένος, ενώ δεν είναι σίγουρος ότι πρόκειται για βακτηριακή λοίμωξη. Άλλες φορές, οι ασθενείς παίρνουν αντιβιοτικά μόνοι τους. Ας θυμηθούμε ότι τα τελευταία χρόνια, τα φαρμακεία σταμάτησαν να δίνουν αντιβιώσεις χωρίς συνταγή γιατρού. Παλαιότερα, ο καθένας πήγαινε και έπαιρνε μία αντιβίωση. Αυτό δημιουργεί τεράστια προβλήματα, γιατί είναι επιζήμιο στον ασθενή. Η λαϊκή δοξασία ότι αν δεν περάσει ο πυρετός μέσα σε δύο μέρες, παίρνουμε αντιβίωση, δεν ισχύει. Το χειμώνα, το 90% των λοιμώξεων του αναπνευστικού αντιμετωπίζονται συντηρητικά, γιατί είναι ιογενείς λοιμώξεις. Παρόλα αυτά συνταγογραφούνται και καταναλώνονται πολλά αντιβιοτικά.
Η ανθεκτικότητα του οργανισμού στα αντιβιοτικά είναι ένας κίνδυνος γενικότερα, αλλά και σε ατομικό επίπεδο, η χρήση της αντιβίωσης έχει παρενέργειες. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες, μπορεί να προκαλέσει διάρροιες και να εμφανίσει μικρόβια και μύκητες.
Αν η αιτία είναι βακτηριακή, δηλαδή αν έχεις μία πνευμονία, μία αμυγδαλίτιδα, μία ουρολοίμωξη, τότε σαφώς πρέπει να πάρεις αντιβίωση. Όμως οι λοιμώξεις του αναπνευστικού, δεν είναι πάντα εύκολο να διαπιστώσεις που οφείλονται. Όταν λοιπόν δεν υπάρχει εστιασμένη λοίμωξη κάπου, συνήθως αυτά είναι ιογενή και δεν χρειάζονται αντιβίωση. Άρα έχει να κάνει με την αιτία και όχι με την ταχύτητα με την οποία θα θεραπευτείς.
Σε κάποιες περιπτώσεις με τις εξετάσεις αίματος, φαίνεται αν η λοίμωξη είναι βακτηριακή ή ιογενής, αλλά πολλές φορές στην πρωτοβάθμια δεν προχωράμε σε εξετάσεις. Αν κάποιος κάνει πυρετό για δύο μέρες, δεν είναι απαραίτητο να υποβληθεί σε εξετάσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι καλό ο γιατρός να στέλνει τον ασθενή για εξετάσεις, σε κάποιες όχι. Αν ακούσεις ακροαστικά σε έναν ασθενή με πνευμονία, του δίνεις αντιβίωση και τέλος. Ή αν ο άνθρωπος έχει συμπτώματα ουρολοίμωξης, δεν χρειάζονται εξετάσεις. Η σωστή χρήση της αντιβίωσης συνδέεται με τη σωστή ιατρική πρακτική σε πρωτοβάθμιο επίπεδο».
Καθοριστικός ο ρόλος του εμβολιασμού των παιδιών – «Οι γονείς να εμπιστεύονται τον παιδίατρό τους»
Από την πλευρά της η Ελένη Βεργαδή, επίκουρη καθηγήτρια παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στην Ιατρική Σχολή, τόνισε ότι οι γονείς πρέπει να έχουν εμπιστοσύνη στον γιατρό που είναι ο μόνος αρμόδιος για να κρίνει πότε το παιδί χρειάζεται ή όχι αντιβίωση.
«Παρατηρούμε στην Ελλάδα ότι γίνεται υπερκατανάλωση και κατάχρηση αντιβιοτικών. Τις περισσότερες φορές, τα παιδιά που ανεβάζουν πυρετό έχουν μία ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού και η θεραπεία δεν είναι τα αντιβιοτικά. Γι’ αυτό το λόγο, οφείλουν με ψυχραιμία να εμπιστευτούν τον παιδίατρό τους, να μην αγχώνονται άδικα. Όταν χορηγούμε αντιβιοτικά χωρίς λόγο, υπάρχουν παρενέργειες και τοξικότητα και μπορούν να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες ενέργειες. Όταν έχουμε να κάνουμε με μικρά παιδιά, υπάρχει φόβος ότι είναι ευάλωτα στις λοιμώξεις και μπορεί να κάνουν επιπλοκές. Γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη στο γιατρό, ο οποίος μπορεί να κρίνει πότε υπάρχει μία ήπια και πότε μία σοβαρή λοίμωξη και πότε χρειάζεται αντιβιοτικό. Πολλές φορές ο ίδιος ο οργανισμός μας, μπορεί να ανακάμψει από τις ιογενείς λοιμώξεις μόνος του.
Τα παιδιά με την εκτεταμένη κατανάλωση αντιβιοτικών, αποκτούν αντοχή στα βασικά αντιβιοτικά όπως η αμοξυκιλλίνη και μετά δεν θα μπορούμε να τα χορηγήσουμε όταν πραγματικά θα τα χρειαζόμαστε. Χωρίς να υπάρχει φόβος και αβεβαιότητα, εμπιστευόμαστε τον γιατρό».
Η κα Βεργαδή έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάγκη εμβολιασμού των παιδιών, καθώς το εμβόλιο έχει αποδειχθεί ότι είναι ασπίδα προστασίας για τις σοβαρές λοιμώξεις, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι: «με τον εμβολιασμό μπορούμε να αποφύγουμε τις ιογενείς λοιμώξεις, όπως με τον ετήσιο εμβολιασμό της γρίπης που μπήκε στο πρόγραμμα εμβολιασμού για παιδιά τώρα. Έτσι, θα μειώσουμε πάρα πολύ την αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών. Έτσι το παιδί δεν θα νοσήσει από γρίπη, οπότε δεν θα κάνει και πυρετό ή επιπλοκές βακτηριακού επιπέδου της γρίπης. Περιμένουμε, κατά 20% να μειωθεί η χρήση αντιβιοτικών αυτό το χειμώνα, αν τηρηθεί το πρόγραμμα εμβολιασμού.
Από τότε που μπήκαν τα συζευγμένα εμβόλια για τον πνευμονιόκοκκο, τον αιμόφιλο, δεν βλέπουμε πια τόσο σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις στα παιδιά, όσο βλέπαμε στο παρελθόν. Τα περισσότερα παιδιά είναι εμβολιασμένα και πιο υγιή. Εγώ σαν νέα παιδίατρος, δεν έχω βιώσει τις παλιές βαριές λοιμώξεις. Με άλλα λόγια, είμαστε σε θέση να μπορούμε να κάνουμε σωστή χρήση των αντιβιοτικών.
Ο καθηγητής Κλινικής Μικροβιολογίας και Μικροβιακής Παθογένεσης, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Γιώργος Χαμηλός, μίλησε για τις νέες διαγνωστικές τεχνικές για τις λοιμώξεις, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι: «Η ιατρική είναι ένα πεδίο που γρήγορα εξελίσσεται. Οι εξελίξεις αυτές έχουν πολλές φορές εντυπωσιακά αποτελέσματα αλλά συνοδεύονται από μεγάλο ο κόστος.
Η κάθε νέα μοριακή εξέταση κοστολογείται ακριβά και εκεί είναι η δουλειά του καλού γιατρού να επιλέξει την σωστή εξέταση στον κάθε ασθενή».
Στην ημερίδα, την οποία παρακολούθησαν γιατροί, απεύθυνε χαιρετισμό η Ιωάννα Δακανάλη, εκ μέρους της Ιατρικής Εταιρίας, η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου, Μαρία Λιονή, ο αντιδήμαρχος πολιτισμού, Μάνος Τσάκωνας και ο διοικητής του νοσοκομείου, Νίκος Μαλλιαρός.
